ADHD | Attention-Deficit Hyperactivity Disorder | Description, Causes, Treatment | Tagalog
00:23.0
kapag a, yun nga, di sila mapakali, diba?
00:25.0
Kung ganyan ng kakilala mong bata
00:27.0
or baka kayo mismo, nung bata kayo, e ganyan kayo
00:30.0
matas yung chance na yung taong yun ay merong
00:32.0
attention deficit hyperactivity disorder
00:35.0
pero of course, bawal mag self-diagnose
00:37.0
pero kung may suspecha kayo, patingin na yan sa isang spesyalista
00:42.0
So yan ang pag-usapan natin ngayon sa isa na namang bagong entry
00:45.0
ng Abnormal Psychology series
00:47.0
At ako si JP, at tatray nating tapusin lahat ng mga disorder
00:51.0
bago matapos yung taon
00:53.0
Joke lang, baka by the half of the year
00:56.0
Ewan ko, so anyway, huwag natin patagalin
00:58.0
roll na nating intro
01:06.0
Siguro marami na sa inyo ang naka-encounter ng acronym na ADHD
01:09.0
kasi ito'y lagi yung ginagawa nilang description
01:11.0
sa mga malilikot na bata
01:13.0
Usually, inassociate yung ADHD sa mga bata
01:15.0
pero pwede rin ito mangyari sa mga matatanda
01:18.0
although usually, yung mga matatanda na merong ADHD
01:21.0
meron silang mga undiagnosed ADHD nung bata sila
01:25.0
You see, ADHD kasi is a neurodevelopmental disorder
01:28.0
na usually, nag-start sila during childhood
01:31.0
Yung main symptom ng ADHD is yung tinatawag nating hyperactivity
01:36.0
In short, parang hyper nga sila
01:38.0
So maliban pa sa kalikutan, may iba pang manifestation
01:41.0
yung hyperactivity sa form ng impulsivity
01:44.0
So pagiging impulsive, ibig sabihin, barabara lang sila
01:47.0
sa mga ginagawa nila, hindi nilang masyadong pinag-iisipan
01:50.0
yung kanilang iniisip, at yung mga ginagawa nila, at yung mga sinasabi nila
01:54.0
So yung tipong pag-usap natin sila, parang sinasagot nila agad-agad
01:57.0
hindi pa naman tapos yung tinatanong natin
02:03.0
Kasi nga usually, hindi sila makapaghintay
02:05.0
Pag nakapilay yung mga taong may ADHD, hindi sila mapipirmi
02:09.0
as in may gagawin sila, meron talagang pagkakaabalahan
02:13.0
merong aawayan kung bata yan, and so on
02:15.0
So, go lang sila ng go, diba?
02:19.0
Isa pang main symptom ng ADHD is yung attention deficit
02:23.0
which is yung AD part ng ADHD
02:25.0
So, ang ibig sabihin nan is, yung attention nila is deficit, diba?
02:31.0
Ibig sabihin na, kumbaga yung attention nila is parang kulang
02:34.0
Hindi naman ibig sabihin na kulang yung binibigyan na attention natin sa kanila
02:38.0
More like, hindi nila ma-maintain yung attention nila sa isang bagay or sa isang tao
02:43.0
So, in short, nahihirapan silang mag-focus sa mga bagay-bagay
02:46.0
At dahil dito, parang nagkakaroon sila ng problems sa retrieval ng kanilang mga memories
02:51.0
Kasi, in the first place, before you can retrieve an information
02:55.0
Kailangan muna ng-encode yung information na yun
02:58.0
And before you encode yung information, kailangan munang bigyan ng attention yung bagay na yun
03:03.0
So, dahil may problema sila sa pagbibigay ng attention, eh talagang magkakaproblema din sila sa kanilang memory
03:09.0
Kaya nga, madalas nakakalimutan nila yung mga assignment nila
03:12.0
O kaya naman, nakakalimutan yung mga quizzes
03:14.0
which, of course, affects their academic performance, lalo na pagbata pa
03:18.0
Tapos, part din ng attention deficit nila is, for example, kinakausap natin sila
03:22.0
Parang hindi sila nakikinig kasi nga hindi sila makakapag-focus dun sa kausap nila
03:27.0
Pag nagbabasa din sila ng isang textbook, eh mabilis silang magsawa
03:30.0
Yung tipong isang paragraph pa lang yun na babasa nila kay Papalya o kay Faist
03:34.0
Eh parang pupunta na sila sa Twitter
03:36.0
Para sabihing nagsasawa na silang magbasa ng book ni Papalya at ni Faist and Faist
03:41.0
O kaya naman, abang gumagawa ng script na kay isang linya pa lang
03:45.0
Ayun, mag-a-alt-tab na pupunta na sa memes
03:47.0
Dahil, well, nakakainip minsan magsulat ng script, no?
03:53.0
Anyway, of course, remember, no to self-diagnosis
03:55.0
Kasi yung sa mga tao may ADHD, yung kanilang attention deficit is pervasive
04:01.0
Ibig sabihin, all-encompassing
04:03.0
Parang sa buong parte ng buhay nila, eh, nahihirapan sila mag-focus
04:07.0
Kasi tayo naman, no, normally, hindi tayo makapag-focus sa pag-aaral
04:10.0
Kasi ayaw natin nag-aaral, no?
04:12.0
Pero kung nyari, manunod tayo ng k-drama, no, o kaya ng series na gusto natin
04:16.0
Katulad ng Lucifer na hindi ko pa rin natatapos, kahit nagtagal niya nang natapos
04:20.0
Eh, mag-enjoy naman tayo, so matatapos pa rin natin yung mga gusto natin ginagawa
04:27.0
Meanwhile, sa mga tao may ADHD, kahit practically speaking, eh, gustong gusto nila
04:31.0
Yung ginagawa nila is hindi nila maiwasan na mabaling yung attention nila sa mga iba't ibang bagay
04:37.0
Kaya hindi nila natatapos yung mga projects nila, yung mga ginagawa nila, or yung mga binabasa nila
04:42.0
So as mentioned din, yun nga nag-start to during childhood, specifically before the age of 12
04:48.0
And significantly nakaka-disrupt ito sa social, academic, and even occupational life ng isang tao
04:55.0
Kung ang kliyente is nage-exhibit ng sintomas ng inattention at saka hyperactivity or impulsivity
05:00.0
Pwede nating ispecify na combined presentation yung ADHD nung tao nito
05:05.0
Ngayon kung inattention lang yung nakikita nating simtomas, eh, pwede nating sabihin na predominantly inattentive presentation
05:11.0
O kaya naman kung hyperactivity, impulsivity lang yung meron siya, eh, predominantly hyperactive or impulsive presentation yung specifier ng ADHD niya
05:27.0
So mas matasang chance na magkaroon ng ADHD yung lalaki kumpara sa babae, and maraming pwedeng maging explanation dyan
05:33.0
Pero isa sa mga hinuha ng mga eksperto is that, kasi madalas kapag nagkakaroon ng ADHD yung babae, eh, hindi siya masyadong disruptive
05:41.0
Kasi, relatively speaking, yung mga babaes, very behaved sila pagbata sila
05:46.0
Tapos kapag nagkakaroon sila ng activity or tumatasong activity nila, dahil nga sa ADHD, eh, parang mas gusto pa minsan na mga parents
05:54.0
Kasi nga, parang nakikita nga, active yung bata, diba, and so on
05:57.0
Ngayon, kapag sa lalaki naman nagnyari ang ADHD, eh, medyo disruptive
06:02.0
Kasi ang mga batang may ADHD, kapag lalaki yung mga yan, hyper na, normally yung mga lalaki, so x2 mo yung pagiging hyper nila
06:09.0
So nagiging aggressive sila, no, naninira sila ng mga bagay-bagay, and minsan nagiging delikado na mismo sa sarili nila yung mga ginagawa nila
06:16.0
Kaya mas na kukuhan nila yung atensyon ng mga magulang nila at saka ng mga mental health professionals
06:22.0
And then another thing kasi sa mga babae, ang manifestation ng ADHD is more internalized
06:27.0
Yung symptoms nila parang sa kanila lang, no, papunta sa kanila
06:31.0
Hindi nila dinadama yung may ibang tao sa mga simptomas nila
06:34.0
Let's say, for example, mayroon silang hyperactivity or impulsivity
06:37.0
Yung hyperactivity nila or impulsivity nila is towards themselves, no
06:41.0
So nagiging hyper sila sa mga iniisip nila, kaya madalas yung mga babae may ADHD is matasong anxiety
06:47.0
O kaya naman yung kanilang inattention is sobrang lakas, nakakalimot sila ng mga bagay-bagay
06:52.0
And dahil nakakalimutan nila yung mga bagay-bagay, naapektoan yung pag-aaral nila
06:56.0
Naapektoan yung pag-aaral, bumababa ang self-esteem
06:58.0
And dahil doon, parang nagiging prone sila sa depresyon
07:01.0
Meanwhile, sa mga lalaki, hindi ganun kasi externalized
07:04.0
Nagiging agresyon yung manifestation ng kanilang ADHD
07:08.0
Yun yung pinagkaiba ng ADHD sa babae and sa lalaki
07:12.0
So ngayon alam na natin kung ano yung ADHD
07:15.0
E pag-usapan naman natin kung paano nag-uumpisa or ano nga ba yung mechanics ng ADHD
07:26.0
So same with other neurodevelopmental disorders, genetic yung explanation ng ADHD
07:33.0
Or at least mostly
07:35.0
Napapasa to or namamana natin ito sa mga magulang natin
07:38.0
So ang ibig sabihin ng genetics, may mga certain combinations
07:41.0
O minsan may mga naduduplicate na genes na parang nakakapekto sa neurochemical processes ng brain natin
07:48.0
Na lumalabas sa symptom of ADHD
07:51.0
So for example, sinasabing involved yung dopamine system natin sa ADHD
07:55.0
Particularly yung dopamine transporter gene or DOT1
07:59.0
So ang DOT1 kasi pinipigilan siya ng Ritalin
08:03.0
So yung Ritalin isa siyang medication for ADHD
08:06.0
So pag napipigilan ng D81, mas damadami yung production ng dopamine ng isang tao
08:11.0
So para sa mga hindi aware, dopamine kasi this is the neurotransmitter that is involved with pleasure or rewards
08:17.0
So reward system natin ito
08:19.0
Kapag meron tayong ginawa na very rewarding, magkakaroon tayo ng hit ng dopamine
08:23.0
Sinasabi na yung mga tao may ADHD kaya sila laging naghahanap ng mga bagong mapagkakabalaan
08:29.0
Is because kulang sila ng dopamine
08:31.0
And one way to produce dopamine is to actually experience or do novel things
08:38.0
Parang diba pag may bago tayong ginagawa, may bago tayong item, may bago tayong bili
08:42.0
Diba ang saya-saya natin
08:44.0
So sa mga tao may ADHD, parang yun yung hinahanap ng brain nila
08:48.0
Yun yung hinahanap ng neurons nila
08:50.0
Kaya sila kailangan maging malikot, kailangan maging impulsive, kailangan merong ginagawang bago
08:55.0
Other than neurotransmitters, isa din pwede mag-explain ng ADHD is yung brain structures natin
09:01.0
Particularly yung ating inhibitory system
09:03.0
So yung inhibitory system parang breaks natin yan sa ating thoughts and even our deeds
09:08.0
Kumpaga pag meron problema yung breaks natin, of course na-accelerate lang na-accelerate
09:13.0
And hindi maganda yun kasi pag-accelerate ka na-accelerate
09:16.0
Go lang ng go sa Globe Prepaid
09:18.0
Matas yung chance na mababangga ka, diba?
09:20.0
So ganoon yun sa mga tao may ADHD, hindi sila makapagpigil
09:23.0
Kaya yung impulsivity nila sobrang taas
09:25.0
And even yung inattention
09:27.0
Kumpaga makakita lang ng bago, pupunta na doon
09:30.0
Overall genetics and biology yung mag-explain sa mechanics ng ADHD
09:35.0
Syempre ngayon may idea na tayo kung paano ba nago-work and ano ba yung cause ng ADHD
09:39.0
E pag-usapan naman natin kung ano yung treatment na pwedeng ibigay sa kanila
09:49.0
Umibisa natin of course sa biological approach kasi nga very biological ng ADHD
09:53.0
And ang medication na usually binibigay sa mga taong hyper ay
10:00.0
So baka kami magtanong sa inyo, Sir, di ba nga hyper na sila
10:03.0
Tapos bibigyan pa sila ng stimulant, e di lalo sila magiging hyper
10:07.0
Well, let me explain
10:10.0
Sa ADHD kasi particular yung pagiging hyper nila is a manifestation of under-stimulation
10:15.0
Ng mga neurons or ng nervous system nila
10:18.0
Kumpaga, bored yung mga neurons nila, kailangan nila ng something new
10:23.0
Bakit nila kailangan ng something new kasi nga kulang yung kanilang dopamine
10:26.0
Gusto nila ma-stimulate
10:27.0
Kaya gumagawa sila ng kung ano
10:29.0
And we've established nga kanina ng paggawa ng mga bagong bagay
10:35.0
Kumpaga, nagpuproduce siya ng dopamine
10:37.0
Para magising yung mga neurons na ito or ma-stimulate yung mga neurons na ito
10:41.0
Isang group of medication na very effective sa ganyang klaseng mga trabaho
10:45.0
Is of course yung mga stimulant
10:47.0
Yung stimulant, gigisingin niya yung neurons
10:50.0
And yung paggising ng neurons na iyon is in itself a rewarding experience na para sa mga taong ADHD
10:56.0
So hindi na nila kailangan maging hyper
10:58.0
Hindi na nila kailangan maghanap ng mga bagong bagay-bagay na pagkakalabalahan
11:02.0
Para lang magkaroon sila ng dopamine nila
11:05.0
Other than that, yung stimulant din kasi is nag-i-improve din siya
11:09.0
Which is yung problem nga kapag may inattention ka
11:12.0
Kapag guminom ka ng kape
11:13.0
Pababasa mo na si Papalya
11:16.0
Kasi mas focus ka na
11:17.0
So ganyan din sa mga taong ADHD
11:19.0
Treating two birds with one stone siya
11:21.0
So ang ginagamit usually ng stimulant ay methylphenidate
11:25.0
With brand names like Ritalin and Adderall
11:28.0
Yun nga lang may problema kasi sa pagbibigay ng stimulant
11:31.0
Kasi medyo addictive yung mga ganitong klaseng medication
11:34.0
Kaya iniiwasan nila anggat maaaring nabigyan ng Adderall or Ritalin yung mga taong ADHD
11:39.0
So nag-come up sila sa mga non-stimulant medication
11:43.0
Katulad ng Atomoxetine, Guanfacin, at Clonidine
11:47.0
But of course, do not self-medicate
11:49.0
Huwag nyong hanapin ito sa drugstore
11:51.0
Although of course kahit hanapin nyo sa drugstore
11:53.0
Yung kailangan ng prescriptions na mga yan
11:55.0
And medyo pricey yung mga ganyang gamot
11:59.0
Pero of course, hindi ibig sabihin na biological yung ADHD
12:02.0
E hindi na kailangan bigyan ng social or psychosocial treatment
12:06.0
Yung mga taong nakakaranas nito
12:08.0
Kasi after all, yung effects mismo ng ADHD
12:11.0
Yung inattention, tsaka ng hyperactivity
12:13.0
Eh pwede maka-affect sa well-being ng isang tao
12:16.0
So let's say for example, inattentive siya
12:18.0
So of course, maa-affect ton yung kanyang academics
12:20.0
And then kunyari, nagiging hyper siya
12:22.0
Tapos syempre dahil hyper, laging inaaway yung mga klase
12:27.0
Gusto siya laging bida and so on
12:29.0
So ang nangyayari, iniiwasan siya ng mga kaklase niya
12:32.0
So pag iniiwasan siya ng mga klase niya, wala siyang friends
12:35.0
Yung kanyang social standing pumababa
12:38.0
So para ma-address yung effects ng inattention
12:40.0
At tsaka ng hyperactivity or impulsivity nila
12:43.0
Eh binibigyan sila ng mga behavioral therapy
12:46.0
So sa behavioral therapy, tinitrain ang mga batang may ADHD
12:49.0
Para tapusin yung kanilang mga academic works
12:52.0
By rewarding any incremental improvement na nagagawa nila
12:56.0
Let's say for example, nakatapos sila ng isang item
12:59.0
Reinforcement, nakataas ng dalawa, reinforcement
13:02.0
Tatlo, lima, hanggang sa matapos nilang
13:04.0
Hanggang sa masanay sila na gumagawa sila ng academic works nila
13:07.0
And then pwede rin itong i-apply of course sa kanilang social skills
13:10.0
Tuturuan din sila kung paano makihelo-bilo sa ibang bata
13:13.0
And then mari-rewardan sila once na nagkakaroon sila ng improvement
13:17.0
Sa kanilang pakikipag-socialize sa ibang mga bata
13:20.0
And same with other psychosocial treatments para sa neurodevelopmental disorders
13:24.0
The earlier the intervention, the better
13:33.0
So isa sa mga well-known but often misunderstood na disorder yung ADHD
13:38.0
Dito nga sa Pilipinas, ang common na tawag dyan is KSP or kulang sa pansin
13:42.0
Pero as we've discussed naman, it's more than kulang sa pansin lang kasi, diba?
13:47.0
Arguably, mas clear cut pa nga yung definition ng ADHD compared sa autism
13:51.0
Pero hindi ibig sabihin nito na malino para sa iba kung ano nga ba ang ADHD
13:56.0
So ang disorder na ito ay hindi lang basta-basta pagiging malikot
13:59.0
So may mas malalim pa itong description and complex din ang efekto nito sa mental health ng isang tao
14:05.0
Kaya naman kailangan natin silang intindihin para mabigay yung karampatang tulong na kailangan nila
14:12.0
So ayan, napag-usapan na natin kung ano yung ADHD and sana may natutunan kayo at nag-enjoy kayo kahit papano
14:18.0
So maraming salamat sa panonood or pakikinig kung ano man yung ginawanin nyo
14:21.0
And huwag nyo nang kalimutang i-like at i-share nyo na rin to sa mga hirap nyo mag-focus na friends
14:27.0
And huwag nyo rin kalimutang mag-subscribe
14:30.0
Maraming salamat din siyempre sa mga members natin na directly sumusuport sa ating channel
14:34.0
So kung gusto nyo rin suportahan yung channel natin directly, click nyo lang yung join sa baba
14:39.0
So kung nagre-review kayo for board exam, meron tayong isang membership tier dyan na malaki yung pwedeng maitulong sa inyo
14:47.0
So tignan nyo na lang, check out nyo na lang kung ano nga ba yun
14:50.0
And basically, access sa mga in-depth lectures natin
14:53.0
Kasama na rin yung in-depth lecture natin for ADHD
14:57.0
So yun lang muna sa ngayon and maraming salamat at hanggang sa muli
