01:02.0
Ang ibig sabihin nun ay lahat tayong Pilipino ay magkakaroon ng utang ng mga 130,000 Pesos each.
01:09.0
Alam mo, simple lang ito eh. Ang gusto gawin ng gobyerno natin ay gumastos ng 5.8 Trillion Pesos.
01:16.0
Pero ang kinikita ng ating gobyerno is only 3.7 Trillion Pesos.
01:20.0
San kaya nila kukunin yung 2 Trillion Pesos na deficit para mapondohan itong budget nila?
01:26.0
Eh di uutang sila. Ang ibig sabihin ng pag-uutang is you're going to actually print more money.
01:32.0
Pero galing yan sa utang. Ang epekto na ito ay pwede pang bumaba lalo ang halaga ng ating pera.
01:38.0
Ibig sabihin, the Philippine Pesos value will go down against the U.S. Dollar.
01:43.0
At pwede ito maka-affect ng inflation natin.
01:45.0
And at the rate it's going, by the time na matapos si Marcos Atero niya,
01:48.0
ang utang na iiwan niya sa Pilipinas ay about 20 Trillion Pesos.
01:52.0
Alam mo ba, bago ng pandemic ng mga 2019,
01:55.0
ang national budget natin was only at 3.6 Trillion Pesos.
01:59.0
At yung revenue ng ating gobyerno was about 3.1 Trillion Pesos.
02:02.0
So there was only a deficit of half a Trillion Pesos.
02:05.0
Only, parang ang lehit. Relative to what it is now, yeah, maliit nga yun.
02:09.0
In that time, medyo malapit pa yung revenue sa gastos.
02:12.0
Kaya medyo manageable pa yun.
02:14.0
Pero ano nangyari nung pandemia, tumaas yung gastusin natin.
02:18.0
At ang rason na ginapit ng gobyerno natin ay para daw panlaban yan sa pandemia.
02:26.0
Kaya tinasala from 3.6 Trillion Pesos to 4.5 Trillion up to 5.2 Trillion.
02:31.0
Eh pero tapos na yung pandemiya eh.
02:33.0
So saan pa nila ginagastos yung pera ngayon?
02:36.0
Yan ang problema natin.
02:38.0
Ngayon na natuto na silang gumastos ng mas malaki,
02:41.0
okay na lang na ituloy nila yan kahit naman walang pumapasok na pera
02:44.0
para suporta dito sa pagagastos ng ating gobyerno.
02:47.0
Alam mo ba kung negosyo to at sinabi ng aking accountant
02:50.0
na gagastos tayo mas malaki sa ating kinikita?
02:54.0
Finire ko na yung accountant na yun.
02:57.0
Dahil hindi mo kayang isustain ang negosyo na panayutang na lang
03:00.0
at gumagastos siya ng mas malaki sa kinikita niya.
03:03.0
That's irresponsible. Walang negosyo na magsusurvive ng ganyan.
03:07.0
At sigurado ko sa iyo na kahit anong korporasyon niyan
03:09.0
kung ganyan ang pagbudget ng CFO, Chief Financial Officer,
03:14.0
Tapos narinig ko yung ating mga financial experts
03:17.0
at mga financial managers dito sa bansa natin.
03:19.0
Sinasabi nila, no need to panic daw.
03:22.0
Kailan pa? Aantayin pa ba natin ng panahon
03:24.0
na lalo pang lalala yung ating national debt
03:26.0
saka na tayong magpapanik?
03:28.0
Alam ba niyo may trabaho kayo na balaan sa inyong budget
03:30.0
at yun ang pinaka-importante gawin?
03:32.0
At kayang gawin yun.
03:34.0
Ang problema natin kasi lahat tayo na brainwashed na
03:36.0
to believe that debt is good.
03:38.0
Debt is not good.
03:40.0
Debt is very stressful.
03:42.0
Subukan mo kung ang pamilya mo may utang.
03:44.0
Grabe, mas stress ka, mamamatay ka sa stress.
03:46.0
Sakit sa ulo yan.
03:48.0
Pero alam mo ba't nina-stress yung ating gobyerno?
03:50.0
Kasi hindi nila problema yan.
03:52.0
Alam mo sino kasi yung sasalunan lahat yan?
03:54.0
Tayong lahat. Kaya walang accountability.
03:56.0
Sa totoo lang, yung mga tinuturo sa atin
03:58.0
about financial management,
04:00.0
tingin ko talaga may mali dyan.
04:02.0
The fact na tinuturo sa atin that
04:04.0
debt is good is a bad thing.
04:06.0
At kailangan na natin baguhin yung tingin natin
04:08.0
sa utang. Kaya nga, ang dami mga tao ngayon
04:10.0
sa buong mundo, ang daming utang.
04:12.0
They'll akala nila yan ang tamang paraan.
04:14.0
Ngayon, papano ba maa-achieve
04:16.0
ang balanced budget?
04:18.0
Dalawang paraan yan. Unang-una, you can either
04:20.0
increase your revenue,
04:22.0
and you can also lower your expenses.
04:24.0
Pag-usapan natin yung
04:26.0
increasing of revenue. Isang paraan nito
04:28.0
ay yung maayos sa pagkolekta
04:30.0
ng mga taxes, at yung mga
04:32.0
tariffs and mga fees sa
04:34.0
customs. Ang problema natin
04:36.0
dito ay hindi natin alam talaga
04:38.0
kung magkano ang nawawalang pera
04:40.0
sa customs dahil sa pangungurakot
04:42.0
ng mga customs official. At ang
04:44.0
nawawalang mga tax revenue sa mga
04:46.0
nangungurakot ng mga BIR officials din.
04:48.0
Kaya yun pa lang, hindi natin alam kung talagang
04:50.0
3.7 trillion ba, o baka
04:52.0
mas malaki pa. Magkano ba talaga yung nawawala
04:54.0
on that end of the budget?
04:56.0
Pangalawa, bawasan ng gastos.
04:58.0
Alam mo ba na-compute nila
05:00.0
na about 20% of all government
05:02.0
spending goes to corruption.
05:04.0
About 20%, and I think that's conservative.
05:06.0
So pag ginamit natin yung
05:08.0
20% mark na yan, ang ibig sabihin yan
05:10.0
yung 5.8 trillion pesos
05:12.0
ay mababawasan. And it can
05:14.0
go down to as low as 4.6
05:16.0
trillion pesos. So
05:18.0
isipin mo yan. Kung ang budget natin
05:20.0
ay nasa 4.6 trillion pesos, tapos
05:22.0
ang revenues natin ay nasa
05:24.0
3.7, tapos matataasan pa yan to maybe
05:26.0
about 4 trillion up to 4.1
05:28.0
or 4.2. Tapos subukan pa natin
05:30.0
ibabaya yung ating budget from 4.6
05:32.0
down to 4.1. Di na mababalansin
05:34.0
na yan. At paano pang babawasan niyang
05:36.0
ating national budget? Tanggalin yung mga confidential
05:38.0
intelligence funds na yan na hindi naman
05:40.0
talaga kailangan. Ginagamit lang
05:42.0
yan sa mga kung ano-anong mga hindi natin
05:44.0
alam. At saka, tanggalin na rin
05:46.0
yung mga maharlika fund na yan.
05:48.0
Mababawasan mo na yung budget, and trim down
05:50.0
on unnecessary costs.
05:52.0
By then, magkakaroon tayo ng balancing budget,
05:54.0
at yan ang makakatulong sa ating bansa.
05:56.0
Dahil yung ating debt servicing ngayon,
05:58.0
ang taas na. Ang ibig sabihin ng debt
06:00.0
servicing, yan ang binabayad natin na
06:02.0
interest sa utang natin
06:04.0
na 14 trillion pesos.
06:06.0
Yang interest na pwede pumunta sa mga
06:08.0
mas marami pag-servicio na mabibigay
06:10.0
ng gobyerno sa ating mga mamamayan,
06:12.0
na hindi nabibigay dahil binabayad na lang
06:14.0
sa interest. Kaya importante
06:16.0
na mababawasan ang ating gasos,
06:18.0
taasan ang revenue para mabawasan ang ating
06:20.0
national deficit, at sa ganon,
06:22.0
mabawasan din ang ating
06:24.0
national debt. Kung hindi natin ito
06:26.0
magagawa, tuloy-tuloy ang
06:28.0
paglubog ng Pilipinas at pagbagsa
06:30.0
ng halaga ng ating pera.
06:32.0
Kaya kahit sino pa man ang umumpong bilang
06:34.0
presidente o kaya bilang kongresista
06:36.0
o senador, kailangan paalala
06:38.0
natin sa kanilang lahat na maging
06:40.0
responsable sa paggasos ng pera
06:42.0
ng ating bayan. Ang ipaglaban
06:44.0
natin ay hindi yung mga politiko, ang
06:46.0
ipaglaban natin ay yung ating bansa.
06:48.0
At yan ang katotohanan.
