00:51.5
Pero kung papakinggan natin at titingnan natin,
00:54.6
every time na naglalabas na,
00:56.2
kasi nung halingan ng Chinese Embassy,
00:58.7
eto lagi, sinasabi nila,
01:01.4
after, a few days after, nagkaroon ng isang insidente.
01:05.5
Kung maalala mo, Christian,
01:07.1
nung sinabi nila first time, ang gentleman's agreement last year,
01:11.3
a few days after yan, nang ayungin show.
01:14.6
Nilabas nila yung gentleman's agreement,
01:17.4
sinabi nila na meron namang kaso doon na tatanggalin na yung BRP Sierra Madre,
01:22.3
and then eventually, the president has stated,
01:24.9
there's no such thing as,
01:26.2
a gentleman's agreement, he is already rescinding it.
01:30.7
Nagkataon lang ulit, nitong pagpasok ng taon,
01:33.9
meron tayong mga dating opisyalis ng gobyerno,
01:37.8
na nagsalita na naman, binuhay na naman ulit ito,
01:40.7
at sinabi na ang nakaraang administrasyon,
01:42.7
meron daw uling ganitong agreement.
01:45.0
Kaya nagulo na naman tayo ulit,
01:46.6
we're stuck with the discussion for so many months,
01:50.5
itong mga nakaraang panahon, tungkol dyan sa gentleman's agreement na yan.
01:54.7
nang matapos ang Bajo de Masinloc na insidente,
01:58.7
nagsalita na naman ng Chinese Embassy,
02:01.0
in-implicate pa niya ang Armed Force of the Philippines,
02:03.3
the Department of National Defense,
02:05.0
and even the National Security Council,
02:07.1
na meron daw new model.
02:09.9
Kung titignan mo ito, Christian, lahat ito,
02:13.1
kasinunghalingan lang lahat.
02:14.7
They just want to justify their level of aggression
02:17.9
every time na ginagawa nila.
02:19.9
At ilihis ang usapan.
02:21.7
They just want to confuse everybody,
02:24.8
to doubt each other's confidence natin sa isa't isa.
02:30.4
Kung ginigiba nila tayo,
02:32.3
they are actually dividing our nation,
02:35.8
making us suspect one another
02:39.0
kung sino ba talagang kinausap na yung China or anything.
02:42.6
Pero sa totoo lang,
02:44.1
wala naman talaga nakikipag-usap sa Chinese Embassy.
02:46.9
Imagine, Christian,
02:48.5
since we started this transparency strategy last year,
02:53.2
lahat ng mga kababayang Pilipinas,
02:54.7
alam na kung ano nangyaring pambabalahura,
03:00.3
panghaharas ng Chinese government sa West Philippine Sea
03:04.4
mula February until now.
03:07.0
Ngayon, kung may sasabihin silang,
03:08.5
hindi, may nakipag-usap sa Armed Forces of the Philippines,
03:10.9
nagkaroon na nyo model na ganito,
03:13.1
bakit naman makikipag-usap ang Armed Forces of the Philippines sa kanila?
03:17.5
With the increasing number of awareness of the Filipino people.
03:21.7
I mean, common sense lang.
03:23.5
Bakit gagawin niya?
03:24.6
Bakit gagawin niya ng DND?
03:25.5
Bakit gagawin niya ng NSC?
03:27.2
Eh, alam na nga natin lahat kung ano nangyayari dito.
03:30.2
And obviously, alam din naman natin,
03:33.2
why would you even trust the Chinese Embassy in making such arrangement?
03:38.8
Ibig sabihin, these are all just pure lies.
03:42.0
Kaya nga ang sabi namin ni Sir Jonathan Malaya,
03:44.9
ni ADJ Jonathan Malaya.
03:46.9
I think, for us not to be swayed,
03:50.0
this kind of misinformation
03:52.6
and massive lies ng China.
03:56.5
Siguro, this is the right time na pag-isipan na ng ating mga kasamahan sa media.
04:01.9
Let us first analyze.
04:04.0
Kung ang statement ba ng Chinese Embassy
04:06.8
is really newsworthy?
04:09.2
Or it's just intended for us to be divided as one nation?
04:16.1
I mean, ikaw, Christian, journalista ka.
04:18.6
Hindi ba pwedeng...
04:20.1
Kapag nagbigay ng statement ng Embassy,
04:22.0
pwede bang i-challenge din ng mga reporters na,
04:25.1
teka lang, boss, bago natin i-run to sa newsroom namin
04:29.7
or bago natin i-sulat to sa newspaper natin,
04:34.1
ano ang proof nyo?
04:35.8
At least, may picture-taking man lang siguro, diba?
04:38.7
Or may recorded voice or whatever,
04:41.5
may dokumentong pinirmahan.
04:43.7
So far naman, wala naman silang ipinapakita eh.
04:46.5
Kaya lang naman nagpo-proliferate ang kanilang disinformation dito.
04:50.8
inilalabas natin,
04:52.9
and we are releasing it to our newsroom,
04:56.4
appearing na talagang totoo ang sinabi ng Chinese Embassy,
05:00.3
pero this time around,
05:01.9
sana magising na tayo lahat, no?
05:03.7
Sa mga kasamahan natin sa media,
05:06.2
huwag nating gawing istorya
05:08.3
ang kasinunghalingan ng Chinese Embassy.
05:11.0
Again, their main objective here
05:13.3
is guluhin tayong lahat
05:15.1
at sirain ang pagtindig natin sa West Philippine Sea.
05:19.1
Or kung i-report man,
05:20.6
dapat nandun agad yung context
05:22.2
o yung pagdidebunk.
05:23.3
Kasi usually, at the very least,
05:24.7
dapat babanggitin mo dyan,
05:26.2
China claimed this without showing any proof.
05:29.6
Or siguro, pag-usapan, for instance,
05:31.4
yung treatment ng story,
05:33.5
hindi yung mindless narration,
05:36.8
cold narration of facts, no?
05:39.3
So, yan ang isa sa mga lessons din, no?
05:41.7
Pero ang comment ko din dyan, Christian,
05:46.0
sabihin natin, sige,
05:47.7
ilaban ang story,
05:48.9
and then eventually,
05:50.2
hinihingi ng side of story sa Philippine government.
05:54.7
kailangan pa natin talagang i-evaluate ito.
05:58.2
you have to run it through the Department of Foreign Affairs
06:00.9
sino ba talagang pumunta sa Chinese Embassy
06:02.8
or whether such arrangements really happen.
06:06.0
It's the same thing with the DND.
06:08.0
Kaya nga sinasabi ko,
06:09.5
sa tamang perspektibo lang,
06:12.0
sa experience lang din natin, no?
06:13.7
In dealing with the press statements ng Chinese Embassy,
06:17.8
alam naman natin lahat na misleading
06:19.5
and misinterpreting
06:20.2
information lang pinakakala.
06:22.1
Kung sakaling may sabihin silang balita
06:25.1
at i-release sa ating media,
06:27.5
pwede mong i-challenge na lang nila agad?
06:29.4
Pwede mong, boss,
06:30.3
pwede mong may picture ka?
06:32.1
Kaya nga sabi ko sa iyo, Christian, eh,
06:33.9
our transparency strategy
06:35.7
is always anchored with the resibo.
06:38.2
Meron tayong videos,
06:39.5
meron tayong photos.
06:41.8
Kahit man lang sana,
06:43.0
may resibo din ang embassy,
06:44.8
parang man lang kapanipaniwala
06:46.4
yung sinasabi nila.
06:47.7
Hindi yung statement lang
06:49.0
isusulat sa embassy,
06:50.2
isusulat sa newspaper.
06:52.0
And then the following day,
06:55.6
Completely, Commander.
06:56.7
Dapat, first instance,
06:58.2
may challenge agad.
06:59.1
Kasi pag nagintay ka pa,
07:00.8
in a few hours or worse,
07:04.1
ikumalat na yun, eh.
07:06.0
Yung sinasabi ko,
07:06.7
mindless reporting.
07:09.2
importanteng punta yung binabanggit nyo, no?
07:11.3
Si Commander Jay kasi,
07:12.5
he's at the forefront of this
07:15.9
Chinese influence operations.
07:18.1
Nakasama po dun yung disinformation.
07:22.0
parang kausapan ko,
07:24.0
You've been at the receiving end
07:25.7
of so many bashings,
07:26.9
so many attacks and harassment online
07:29.2
by people protecting China's interest.
07:32.8
Sa karanasan nyo ba so far,
07:34.2
ano ba mas mahirap,
07:38.5
who is more difficult to deal with?
07:40.4
Itong mga Pilipino makapili
07:42.4
o yung mismong Chinese na
07:45.5
sinusulong yung sariling,
07:46.7
ano, interest nila?
07:48.0
I mean, let's make that distinction.
07:50.2
Saan ba mas mahirap
07:51.0
from where you're sitting?
07:52.4
Well, para sa akin,
07:57.1
ang mga sinusulat,
07:59.9
or ng China Daily,
08:02.1
At the same time,
08:03.7
hindi masyadong masakit sa akin
08:08.4
etong mga, ano na to,
08:10.6
news agency na to,
08:12.2
mga state-sponsored propagandist talaga
08:15.5
ng People's Republic of China.
08:17.5
So, in terms of my feelings,
08:20.2
Towards countering
08:23.0
and misinformation
08:25.0
na isinusulat nila sa Twitter
08:27.0
or any social media platform,
08:29.0
mas madaling sa akin i-counter yan.
08:31.5
it's my job to do it, eh.
08:34.5
China naman talaga sinusulong nila.
08:38.5
paano kung alam naman natin yung Pilipino,
08:43.0
na nagpapakalat ng mga
08:45.0
pro-China narrative, no?
08:47.0
Ang sagot ko dito,
08:48.5
meron akong dalawang kategory
08:52.0
Ang unang category ko ng trolls.
08:53.3
Alam mo, wyst'yan,
08:54.8
when I started the transparency
09:00.8
Ang trolls ko lang dyan,
09:02.8
nabilang namin yan
09:03.8
when we first started this.
09:05.8
Hindi lalagpas ng 300 plus.
09:10.8
ang trolls sa X ko
09:13.3
na magka-conom ng mga
09:15.3
magre-re-engage ng mga
09:18.5
na ipinapakalat ng mga
09:20.0
mga pro-China trolls,
09:22.9
10,900 plus na sila ngayon.
09:26.5
Ngayon, meron akong dalawang kategory ng trolls.
09:30.3
The first category,
09:32.4
ito yung para sa akin mga soulless entity.
09:35.7
Na pag-clinic mo siya,
09:37.6
alam mo, hindi siya talaga totoong tao.
09:40.3
Siguro kung totoong tao man siya,
09:42.7
ginagawa niya lang talaga yan
09:44.4
dahil pinagkakakitaan niya ng pera,
09:46.9
or nagpapaka-troll lang siya talaga
09:49.0
dahil he's paid to do that
09:50.6
or an employment for him.
09:53.1
Para sa akin, hindi masakit sa pakiramdam ko
09:55.7
dahil iniisip ko na lang,
09:57.5
ang pamilya niya siguro napapakain
10:00.1
sa pag-mbaba siya akin
10:01.6
or sa pag-spread ng mga kung anong fake news dito.
10:05.8
Pero ang pinakamasakit sa akin sa lahat, Christian,
10:10.7
tapos totoong tao ka,
10:12.7
and the saddest part of it
10:14.4
is that you used to be part of the national government.
10:19.0
Ito ang hindi ko ma-gets
10:20.8
na kung totoong tao ka,
10:24.2
nagsilbi ka sa gobyerno
10:25.7
at alam mo ang totoong laban natin sa West Philippine Sea.
10:30.0
Pero ang ipinapakalad mo pa rin
10:31.6
ay ang naratibo ng China.
10:33.9
Ito ang mas masakit sa akin.
10:36.2
It's really mind-blowing.
10:38.4
Hindi ko yan maintindihan.
10:40.4
At yan ang pinakasaddest part
10:43.9
in countering disinformation.
10:46.3
Kung nagustuhan nyo po itong video na ito,
10:48.2
pakilike at share na lang po
10:49.4
para mas paraya pong makakita at makapanood.
10:52.2
Kung gusto nyo pong makibalita,
10:53.8
follow nyo na rin po ako sa aking mga social media accounts
10:56.1
na nakasulat po sa screen.
10:58.1
Pwede rin po kayo magpadala ng super thanks,
11:00.1
super likes, super chat, at super stickers
11:02.1
sa YouTube, saka Facebook stars po.
11:04.7
Alam nyo po, malayo pong mararating nito
11:06.3
para makagawa po kami
11:07.8
ng mas maraming video na makatutulong po
11:10.2
sa pagpapakalat ng tamang informasyon
11:12.5
para sa bawat Pilipino.
11:14.4
Kada like, subscribe, follow, at share
11:16.2
ay pagsuporta po sa tunay
11:18.1
na independent journalism sa bansa.
11:20.7
Maraming maraming salamat po.