MAYOR NA WALANG ALAM? MAYOR ALICE GUO NG BAMBAN TARLAC VS. HONTIVEROS
01:00.6
Kasi nga, isipin nyo, pati yung mga tao na merong conviction involving moral turpitude,
01:09.8
which are supposed to be disqualified, and yung conviction nila involving moral turpitude,
01:15.2
ay dapat, mga kabatas natin, eh, nasa judicial notice na ng Comelec, nakakatakbo pa rin.
01:25.8
Di ba? Nananalo pa.
01:27.5
O, pakinggan natin ito, mga kabatas natin.
01:31.4
Saan po yung bahay ninyo nung ipinanganak kayo?
01:35.4
Your Honor, hindi ko na po alam.
01:37.3
So, saang homeschool provider nakakonek?
01:42.2
Alam nyo, dito sa Pilipinas, no, basic yan, eh.
01:46.5
Kapag ikaw ay mag-a-apply ng kahit ano, no,
01:52.7
no, apply ka ng, ah, ah,
01:57.5
Barangay Certificate.
02:04.8
Ilalagay mo doon, ah, hindi, hindi, Barangay Certificate.
02:10.0
Ano ba yung mga applyan mo na ilalagay mo kung saan yung birthplace mo?
02:13.7
Kasi halos lahat, mga kabatas natin, na kapag meron akong kukunin ng mga requirements,
02:19.3
nakalagay doon kung saan yung birthplace ko.
02:22.7
Di ba? Isusulat mo doon.
02:25.5
So, syempre, kung saan ka pinanganak,
02:27.5
yun yung birthplace mo.
02:29.4
Halos lahat ng Pilipino, mga kabatas natin,
02:32.1
alam nila kung saan yung birthplace nila.
02:37.7
Pero bakit, bakit yan, no?
02:39.2
Saan po yung bahay ninyo nung ipinanganak kayo?
02:43.3
Your Honor, hindi ko na po alam.
02:46.7
Hindi niya na alam. Pero dapat yan yung alam mo, eh.
02:49.3
Kasi saan ka pinanganak?
02:52.0
Lahat ng mga Pilipino, alam mo yan, eh.
02:55.0
Ang homeschool provider nakakonek?
02:57.2
Yung teacher ninyo?
02:58.8
Um, Your Honor, hindi ko na po malalap yung pangalan.
03:08.6
Okay, medyo na, nalalabuan ako ng konti sa ganyan.
03:13.6
Ngayon, Mayor, napagalaman din po namin na
03:17.0
delayed yung inyong registration of birth.
03:21.4
Okay, mga kabatas natin, ano ba yung delayed registration of birth?
03:24.6
Alam nyo kasi, mga kabatas natin,
03:25.9
kapag pinanganak ang isang tao,
03:27.9
dapat yung kanyang birth certificate,
03:31.4
agad-agad, mga kabatas natin,
03:32.9
sa lalong madaling panahon yan,
03:34.6
eh, sinasubmit sa local civil registrar.
03:38.5
At yung local civil registrar, mga kabatas natin,
03:40.7
eh, ipapasa yan doon sa PSA.
03:47.2
Magkakaroon ka ng records.
03:49.2
Ngayon, mga kabatas natin,
03:50.9
kapag ikaw ay tumatanda,
03:54.0
especially pag mag-aaral ka,
03:58.6
isa sa mga requirements, yung birth certificate.
04:03.1
Kung ikaw ay walang birth certificate, mga kabatas natin,
04:09.5
tapos 17 years old ka na,
04:11.5
paano ka nakapag-aral?
04:14.4
Ilang taon na po kayo nung na-register yung inyong birth?
04:19.7
hindi ko pa lang po siya masyado maalala po ngayon.
04:22.0
Okay lang, ah, check ko po.
04:24.0
Please, ah, please, ah, inform us during the hearing.
04:28.0
At bakit po delay yung pag-register ng birth nyo?
04:31.6
Sa pagkaalam po kasi namin,
04:34.2
and, ah, I would request yung confirmation ninyo during the hearing,
04:37.9
17 years old na po kayo nung i-register yung inyong birth.
04:43.2
17 years old nung i-register yung birth.
04:54.0
Mag-aaral ka pa lang, parang grade 1.
04:58.2
Kailangan ng birth certificate.
05:03.5
Pag lalabas ka ng bansa,
05:05.4
pag kukuha ka ng passport,
05:06.9
kailangan mo ng birth certificate.
05:10.0
So, if you can confirm that during the hearing,
05:13.6
ah, tingin ko may halaga malaman bakit.
05:17.5
Kung tama yung...
05:18.2
Hmm, ito, maganda yung sinabi ni Edelberto Ebron.
05:21.3
Sa comic form pa lang, need na ang place of birth.
05:24.0
Paano yan natanggap ng Comelec?
05:26.7
Hindi niya nga alam daw kung saan yung place of birth niya.
05:29.1
Formasyon namin, bakit at 17 pa lamang niregister yung birth ninyo?
05:34.1
At saan pala po kayo ipinanganak?
05:36.4
Sa ospital ba? Sa bahay ba? Sa lying-in clinic ba?
05:39.9
Your Honor, ang sinabi po sa akin, sa bahay po.
05:43.6
Hmm, pinanganak siya sa bahay.
05:48.8
Kasi nga, usually, mga kapatid, nung unang panahon, ah,
05:51.8
pero, mga kapatid natin,
05:54.0
oh, pinanganak ako noon, uso na yung birth certificate, eh.
05:57.6
At saka kung sa bahay ka pinanganak,
05:59.6
most likely, ang nagpapanganak sa'yo,
06:01.8
pwedeng doktor o kaya pwedeng komadrona,
06:04.3
yung mga tinatawag nilang midwife.
06:07.5
Ngayon, yung mga yun,
06:09.1
obligado din sila ng batas
06:13.4
at mag-accomplish ng birth certificate.
06:19.5
Unless, of course, ang nagpaanak sa'yo, eh,
06:24.0
walang kalaman sa pagpapaanak.
06:27.5
O kaya hindi, hindi, hindi tao na trained sa pagpapaanak.
06:35.9
napaka-delikado yung ginawang operasyon sa'yo.
06:41.9
Saan po yung bahay ninyo nung ipinanganak kayo?
06:45.6
Hindi ko na po, Your Honor, hindi ko na po alam.
06:49.5
Hmm, hindi niya na alam.
06:50.8
Pero nung pinirmahan niya yung kanyang, ano,
06:52.8
Certificate of Candidacy,
06:55.6
meron siyang, ano,
06:59.8
Still, out of more than curiosity,
07:03.2
saan po kayo nagtapos ng elementary?
07:06.3
Ah, homeschool po ako, Your Honor.
07:08.9
Kasi sa loob po kami ng farm.
07:11.3
Hmm, sa loob sila ng farm.
07:13.0
Buti walang ahas sa farm na yun.
07:17.9
Alam niyo, mga kabatas natin, ha,
07:19.6
pag homeschool kasi, may mga technicalities,
07:22.1
ibig sabihin, para makredit yung homeschooling at may consider ito
07:28.2
bilang parte ng credentials mo,
07:31.0
dapat accredited din
07:34.0
yung homeschooling provider mo.
07:39.8
Anong taon po kayo nagtapos sa homeschooling sa elementary?
07:43.0
Ah, Your Honor, Dere derecho po.
07:47.0
Bandang anong taon natapos po yung grade 7
07:50.0
ah, sa elementary?
07:51.0
Ah, Your Honor, Dere derecho po.
07:52.0
Sa homeschooling.
07:53.3
Ah, Your Honor, tutorial po kasing ginawa po sa akin.
07:56.8
Sa loob po kasing kami ng farm nakatira po.
08:07.3
Dere derecho daw.
08:12.6
Actually, Mayor, ah, familiar po ako sa homeschooling dahil
08:17.8
ah, yung isang anak ko rin, yung huling dalawang taon niya sa high school.
08:22.0
Ah, for health reasons, sin-homeschool ko po siya.
08:26.8
Uso na ba homeschooling nung 80's attorney?
08:29.8
Ang alam ko, walang homeschooling noon eh.
08:32.3
Except, sa tingin ko baka meron, special, pag-special lang.
08:36.8
Pero hindi katulad ngayon na, ah, pag-necessity.
08:41.5
Sa tingin ko, merong homeschooling noon, pag-necessity.
08:44.2
Pero hindi katulad ngayon na option.
08:46.0
Option mo na, na mag-homeschool.
08:50.1
And meron po kaming homeschool provider.
08:51.8
Noon, ah, sino po yung naging homeschool provider ninyo?
08:55.9
Ah, your honor, yung nag-homeschool po sa akin, teacher lang po.
09:00.1
Bati po yung mga homeschool teachers.
09:02.1
Pag, pag ano, kapag Tulfonatics yan,
09:05.1
ba't mo tinawag na teacher lang yan?
09:06.8
Ba't mo sinabing lang, lang?
09:09.0
Ah, kailangan, ah, license sila or meron pa rin silang homeschool provider.
09:15.3
And in fact, by the definition of homeschooling,
09:18.2
ang magulang ang nag-o-homeschool.
09:21.7
po ba o yung ama ninyo ang nag-homeschool sa inyo?
09:24.9
Ah, meron din po akong teacher po, your honor.
09:27.2
Ah, so saang homeschool provider naka-connect yung teacher ninyo?
09:31.7
Ah, your honor, hindi ko na po maalala po yung pangalan po.
09:34.8
Ang maalala ko lang po yung pangalan po ng teacher ko po.
09:41.7
Hindi mo alam kung saang paaralan ka nagtapos.
09:46.1
Pero alam mo yung pangalan ng teacher mo.
09:50.5
Parang ako, mga kabatas natin, di ba?
09:52.5
Pag tinanong ako, ah, saan ka ba nag-aral?
09:57.8
Hindi ko na po maalala kung saan po ako nagtapos, nag-aral.
10:03.7
Pero alam ko po kung anong pangalan ng teacher ko.
10:08.9
Si Mrs. Lubos, ganun.
10:12.1
Pero hindi ko maalala po kung saan yung school ko.
10:15.0
Kasi yung homeschool provider, yun yung school mo, actually.
10:17.2
So, imposible naman na yung constant na school mo for how many years,
10:26.7
yun yung makakalimutan mo, pero hindi mo makakalimutan yung teacher mo.
10:37.4
Parang weird lang, no?
10:39.0
If you could submit to the committee yung pangalan ng teacher ninyo,
10:42.9
and during the hearing, ma-recall pa rin,
10:47.0
at masabi sa amin, sino yung homeschool provider ninyo?
10:52.7
Your Honor, ang teacher ko po, si Teacher Rubilin.
10:58.5
Saan naman pagkatapos ng homeschooling?
11:01.6
Si Teacher Rubilin.
11:03.6
Tapos, ito kasi, pag na-homeschool ka, meron si Teacher Rubilin, no?
11:06.9
Yung mga materials nyo, ganyan.
11:09.9
Tapos, syempre, sinusulat mo dyan kung saan kang school.
11:13.7
Kasi school pa rin yan, eh.
11:17.0
Tapos, nakatandaan mo lang yung teacher.
11:19.6
Yung teacher mo, si Teacher Rubilin, siya yung nagturo sa'yo.
11:25.1
Grade 1 hanggang high school, ganun?
11:34.2
Kung nakuha po yung grades nyo sa homeschool provider, tulad nung ginawa namin nung aking anak,
11:40.1
para makapag-high school naman siya, saan naman po kayo nag-high school?
11:44.0
Your Honor, dire-direcho po.
11:46.6
Tuloy-tuloy, hindi na po ako nagpag-high school at college po.
11:49.5
Dire-direcho saan po, Mayor?
11:51.6
Ah, tutorial po yung ginawa po sa amin kasi nasa loob po kami ng farm.
11:58.4
Akala niya siguro sa Pilipinas, ganun.
12:02.2
Pag nasa farm ka, tutorial.
12:16.6
Dito yung makikita mga kabatas natin na kahit sino nalang talaga pwede tumakbo, eh, no?
12:26.7
Buti hindi mo nakalimutan magsilbi sa bayan mo.
12:32.1
Nakalimutan mo na talambuhay mo.
12:35.7
Buti hindi mo nakalimutan na na-elect ka pala, Mayor.
12:45.5
Buti hindi mo nakalimutan na na-elect ka pala, Mayor.
12:46.6
Pero nagtapos kayo ng high school.
12:49.4
Ah, ang minigay lang po sa amin po na pinaka-libro po is si Teacher Rubilin na po.
13:01.0
Pinaka-libro si Teacher Rubilin? Libro siya?
13:10.1
Medyo mahirap, ah. Paniwalaan kasi.
13:12.7
Kung maalala ko po, wala rin po kasi siyang...
13:16.6
Andun lang po siya sa amin everyday po na after po ng work, ah, siya po yung nagtuturo po sa akin.
13:23.5
Kinilala ba ng...
13:28.1
Hindi ba yun yung work niya?
13:30.8
Pero tutor lang siguro nga, no?
13:33.7
Dep-ed yung pagtapos niya sa...
13:37.4
Buti hindi Teacher Mark nga, no?
13:44.2
Buti nga, hindi Teacher Mark yung pangalan ng teacher niya.
13:48.6
Otherwise, magre-react si Teacher Mark.
13:52.9
Sa high school, sa pag-tutor ni Teacher Rubilin?
13:57.2
Your Honor, hindi ko po, hindi ko po alam.
14:00.9
Ever since po, si Teacher Rubilin lang po yung nagtuturo po sa akin.
14:04.6
Pero nung nagtapos kayo sa high school, may diploma kayo?
14:10.7
So, hindi ka nag-iskwela.
14:13.0
Hindi homeschool yun.
14:20.1
Dokumento na hawak ninyo bilang katibayan ninyo na...
14:25.0
Like any learner na may karapatan na may...
14:28.1
Kung hindi diploma, dokumentong formal na nagsasabing na comply po ninyo na earn nyo yung competencies sa high school.
14:38.9
Your Honor, wala po akong alala po na mayroon pong any records po.
14:44.2
Baka nga na-scam naman sila.
14:46.0
Mga kabatas natin, no?
14:47.8
Ah, ibalik natin doon sa bintang ni Rafi Tulfo doon sa mga Ilyanak.
14:54.3
Na parang scam daw yung eskwelahan nila.
14:58.7
Ngayon, mga kabatas natin, hindi naman sa wala talagang scam na school.
15:05.4
Marami po kasing nagsusulputan ng mga eskwelahan.
15:08.0
Lalong-lalo na ngayon, mga homeschools, mga kabatas natin,
15:12.5
na nagpapanggap na...
15:14.2
accredited sila ng Department of Education.
15:20.4
Samantalang hindi naman.
15:24.1
So, ano ang mga importante na kailangan nyong hanapin kapag kayo ay kukuha ng isang homeschool provider?
15:32.3
Unang-una, syempre, mga kabatas natin, yung juridical personality niya.
15:36.2
Ibig sabihin, kung ito ay isang korporasyon, dapat meron siyang Certificate of Incorporation
15:41.3
para magkaroon siya ng...
15:47.7
Pangalawa, mga kabatas natin, kailangan ito ay accredited ng Department of Education.
15:52.9
Bakit kailangan ng accreditation ng Department of Education?
15:56.3
Para, mga kabatas natin, itong...
15:59.9
school na ito, pwede siyang mag-confer ng degree.
16:05.5
Ano yung degree na yun?
16:06.6
Yung graduate ka.
16:09.9
Graduate ka ng elementary, o kaya graduate ka ng high school.
16:15.2
Kasi itong mga homeschools na ito, mga kabatas natin,
16:18.2
hindi naman kasi basta-basta yan na sila lang ang gagawa nung kanilang kurikulum.
16:25.4
Yung kurikulum nila yun, mga kabatas natin,
16:27.8
yun ay nakapattern din doon sa requirements ng Department of Education.
16:32.6
Tapos pag meron silang mga kurikulum, meron silang libro na ibibigay at papabasay,
16:37.4
papaaral, pati yung mga subjects nila na ituturo nila sa homeschooling, mga kabatas natin,
16:42.3
lahat yung mga yun.
16:43.5
Dapat according to the Department of Education standards,
16:47.7
at dapat sundin yun, mga kabatas natin, para magkaroon sila ng proper degree.
16:56.3
Kunwari, mga kabatas natin, may homeschool provider,
17:01.1
tapos hindi siya accredited, makakakuha ka ba doon ng degree?
17:06.8
Mapapasok ba bilang credentials mo?
17:09.5
Formal credentials mo?
17:13.5
Sa school na yun, hindi.
17:23.2
Parang, parang tutor lang ang nangyari.
17:30.0
So, importante lahat yung mga yun.
17:34.8
Hindi pwede yung ganun, sasabihin mo, wala sa farm lang kami.
17:39.7
Homeschool ako, hindi.
17:47.5
Medyo na nalalabuan ako ng konti sa ganyan.
17:50.3
Dahil, kahit bilang young person noon, may karapatan kayo.
17:55.5
Sa edukasyon, hindi lang sa edukasyon, pati yung katibayan noong nakamit ninyong edukasyon.
18:02.8
Maganda rin sinabi doon ni Senator Antivirus.
18:05.6
You have the right to education.
18:07.5
Actually, you can demand education from your parents.
18:11.0
You can demand education.
18:13.2
from the government
18:15.6
because it is your right,
18:18.3
mga kabats natin.
18:21.4
the government should provide
18:29.7
That's why we have these state universities.
18:32.6
We have these public schools.
18:34.9
Libre ang mga yan.
18:39.3
with every person's right to education,
18:42.3
especially the children.
18:46.8
Kaya mga kabats natin,
18:49.9
pag nakikita ko yung mga tao,
18:51.5
yung mga bata sa kalsada,
18:54.4
nakabag sila pang eskwela,
18:58.7
tapos sasabihin nila
19:00.2
kailangan daw nilang mag-absent sa eskwelahan
19:03.0
kasi kailangan nilang tumulong
19:05.1
sa mga magulang nila.
19:06.7
Yung mga magulang nila na yun
19:09.2
yung karapatan ng kanilang anak.
19:17.3
Yan. Maraming salamat mga kabats natin
19:19.0
at syempre tulong lang yung sinasabi,
19:20.5
matulog po tayo ng mahimbing
19:22.5
na yung natutulog ng mahimbing,
19:24.0
sya yung lagi yung panalo.
19:25.1
Paalam po. Pansamantala.
