Ayaw ng Pasyente Mag-Dialysis? - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:33.0
Unang-una, syempre yung kidneys natin nasira, kaya nga nagda-dialysis.
00:38.0
Ano ba ang trabaho ng kidneys natin, yung bato?
00:41.0
Ang trabaho ng kidneys natin, syempre, naglalabas siya ng ihi.
00:46.0
Yung mga dumi sa katawan, lumalabas sa dumi natin, sa pagtae, at sa pag-ihi natin.
00:53.0
Pero yung kidneys natin, marami po,
00:55.0
marami pa ibang job.
00:56.0
So, nalalabas niya yung dumi, yung extra na tubig sa katawan.
01:02.0
Kailangan maraming iniinom na tubig para pag-ihi natin, maraming tubig din lumalabas kasama na yung dumi.
01:10.0
Merong mga urea, other protein na lumalabas dyan. Mahalaga.
01:17.0
Tapos, minsan nga, kung may sira na yung kidneys, pati yung protein na lumalabas yung protein na kaya mabula yung ihi.
01:24.0
Tapos, ang kidneys natin, taga-balance din niya ng mga electrolytes.
01:29.0
Yung mga sodium, lalo na yung potassium, calcium, phosphorus.
01:34.0
Siya nag-a-adjust niyan.
01:36.0
So, pag nasira ang kidneys, mag-iipon ang dumi sa katawan.
01:41.0
So, napakahirap yun. Pag nasira ang kidneys, hindi na umiihi.
01:45.0
O kahit umiihi, hindi lumalabas yung mga dumi. Mag-iipon sa katawan.
01:50.0
Kaya ang senyales, namamaga ang muka.
01:52.0
Pag may kidney failure, nag-iiba ang balat.
01:56.0
Hindi nangingitin. Parang nagiging gray.
02:00.0
Nagiging gray yung balat. Nag-iiba ang kulay nila.
02:03.0
Kasi nga, nag-iipon yung dumi.
02:05.0
Kasi nga, hindi na maganda pagka-filter ng kidneys.
02:09.0
Bukod dito sa paglinis ng dumi ng katawan, isa din trabaho ng kidneys.
02:14.0
Meron siyang hormone na taga-gawa ng dugo, itong erythropoietin.
02:20.0
Dahil galing sa kidneys yung signal na nagsasabi sa mga buto o gawa kayo ng dugo.
02:26.0
So, pag nasira ang kidneys, kulang itong signal.
02:30.0
Kaya anemic din. Kaya hindi makagawa ng dugo yung katawan.
02:34.0
So, pag may kidney failure, anemic, namamaga, nasusoka.
02:41.0
Tapos yun na nga, nag-iiba yung kulay ng balat.
02:45.0
Pati yung hiningan nila. Medyo nag-iiba din yung amoy.
02:49.0
Kasi nga, hindi na lalabas yung dumi sa hihina.
02:52.0
Kaya nakita nyo, mahirap talaga yung masira ang kidneys.
02:56.0
Explain ko lang konti po kung kailangan mag-dialysis o hindi.
03:00.0
May dalawang klaseng sira ang kidneys.
03:04.0
Kailangan maintindihan nyo.
03:06.0
Merong acute renal failure.
03:08.0
Linya ko po kasi ito. Inaaral ko rin ito as an internist.
03:12.0
Although kardiologist ako, pag internist ka naman, naaaral mo rin naman all organs.
03:17.0
Merong acute renal failure.
03:19.0
Ibig sabihin, biglaan ang sira sa kidneys.
03:24.0
Within one day, two days, nasira ang kidneys.
03:28.0
Merong chronic renal failure.
03:31.0
Dahan-dahan nasira ang kidneys sa loob ng dalawa, tatlong taon, sampung taon, twenty years.
03:39.0
Mas maganda kung ang kondisyon nyo ay acute renal failure.
03:47.0
Pag acute renal failure, anong dahilan ng acute renal failure?
03:51.0
Ibig sabihin, nagtae, na-dehydrate, naubusan ng tubig sa katawan, nasira ang kidneys.
04:00.0
Ibig sabihin, biglaan.
04:01.0
O may blood loss, may dugo, dumugo na dumugo, pwede rin biglang masira ang kidneys.
04:07.0
May impeksyon, nilagnat, nagka-bakteriya sa dugo, biglang nasira ang kidneys.
04:13.0
Ang maganda dito sa biglang nasira ang kidneys,
04:16.0
Ibig sabihin, normal creatinine mo.
04:18.0
Within one day, two days, dehydration, blood loss, infection, at iba pa.
04:23.0
Biglang nasira ang kidneys.
04:26.0
Kahit yung mga bug-bug, yung mga rhabdomyolysis, sa hazing.
04:30.0
Biglang nasira ang kidneys, dadalhin sa ospital, bibigyan ng fluids kasi nagkulang ng tubig.
04:38.0
Papalakasin ulit yung, na-dehydrate lang siya.
04:41.0
Like yung nangyari sa isang kamag-anak ko.
04:44.0
Meron siyang bukol, may cancer.
04:47.0
Tapos pinatay yung cancer, ginamitan ng mga taste.
04:52.0
Nilagyan ng maraming dye, contrast dye.
04:55.0
Habang ine-X-ray, sinisilip, nalalagyan ng dye.
04:59.0
Paglagay ng dye, within six hours, sira ang kidneys. Hindi na umihi.
05:04.0
Dahil sa contrast dye na ginagamit para mapatay yung cancer cells, nasira yung kidneys.
05:11.0
Pero after one week, two weeks,
05:14.0
So, one week, two weeks, nagda-dialysis.
05:17.0
Kasi wala lang choice, hindi na umihi.
05:20.0
Pag hindi ka nag-dialysis kasi, ay mapupuno na ng tubig yung katawan, malulunod yung tao.
05:26.0
Maga yung paa, maga yung tiyan, maga yung baga, napuno ng tubig baga, hindi na makahinga, ay mamatay yung pasyente.
05:33.0
So, within one to two weeks, nagda-dialysis muna.
05:36.0
Pero dahil acute renal failure siya, biglaan yung sira.
05:40.0
Within two weeks, umihi na ulit.
05:43.0
Nabuhay yung kidneys.
05:45.0
So, uti-uti umihi siya ng 10 cc per hour, 20 cc per hour, 50 cc per hour.
05:51.0
Mamaya, 100, 200 cc. So, tuwan-tuwan na lang.
05:55.0
So, yung acute renal failure na bigla ang sira, pwede pa gumaling ang kidneys.
06:01.0
Nangyayari yun madalas.
06:03.0
Ang problema sa Pilipinas, karamihan ng kababayan natin, pag sinabihan kayo po ng da-dialysis,
06:10.0
karamihan sa kababayan natin, chronic kidney disease.
06:13.0
Ang chronic renal failure, yun ang problema.
06:15.0
Ang chronic renal failure, ito yung matagalang unti-unti nasisira ang kidneys at unti-unti tumataas yung creatinine.
06:25.0
I think ganito sitwasyon nyo.
06:27.0
Ano dahilan ng chronic renal failure?
06:31.0
Number one, may diabetes kayo.
06:34.0
May diabetes na matagal, baka nagagamot, baka hindi nakokontrol yung blood sugar.
06:40.0
Within 5-10 years, pasira ng pasira yung kidneys, pataas ng pataas yung creatinine.
06:46.0
Number one, diabetes causing chronic renal failure.
06:49.0
Pangalawa, high blood.
06:51.0
Matagal na may high blood, hindi nagagamot, nasira din yung kidneys.
06:56.0
Pangatlo, pwede rin meron mga glomerulonephritis.
07:00.0
May mga sira din yung kidneys, pamamagas sa kidneys, medyo rare.
07:05.0
Meron din mga kidney stones, bato sa bato.
07:08.0
Matagal na may kidney stones, hinayaan, nagko-chronic renal failure.
07:13.0
Kung ang cause ay diabetes, high blood, bato, or glomerulonephritis, kaya nasira yung kidneys.
07:21.0
At kung matagal na unti-unti tumataas yung creatinine, naging 1, 1.5, 2, 2.5.
07:29.0
Unti-unti tumataas yung creatinine, yun ang chronic renal failure.
07:34.0
Ibig sabihin, talagang nasisira yung kidneys unti-unti.
07:37.0
Ngayon sa chronic renal failure, medyo mahirap bumalik yung condition ng kidneys.
07:44.0
Kasi nga, unti-unti nasira siya.
07:47.0
So, pagdating ng 5 stages siya ng chronic renal failure.
07:52.0
1, 2, 3, medyo pataas na pataas yung creatinine.
07:56.0
Pagdating ng stage 4, mataas na yung creatinine talaga.
08:00.0
Stage 5, hindi na umiihi.
08:03.0
Sa stage 5, pati yung kasi nga, siraan na kidneys. Sinabi ko siya yun, di ba?
08:07.0
Potassium, tataas na rin yung potassium mo sa dugo.
08:11.0
Yung phosphorus, tataas na rin.
08:13.0
So, masisira na talaga yung katawan.
08:15.0
So, pag ganito, unless magkakamiracle,
08:21.0
hindi niwala naman ako sa miracle.
08:23.0
Meron naman nangyayaring miracle.
08:25.0
Pero, unless may mangyayari na milagro,
08:28.0
kundaman ang pasyente naman ito.
08:31.0
Pag end stage, stage 4, stage 5, chronic renal failure,
08:35.0
dahil sa may diabetes kayo, may high blood,
08:37.0
matagal niyo na may ganyang sakit,
08:40.0
nasira na yung pakiramdam niyo.
08:42.0
Pagod na, hingal na,
08:45.0
nag-iba na kulay ng muka,
08:47.0
maga na yung paa, maga na yung muka.
08:51.0
Ang hirap na ng pakiramdam, di na makagalaw.
08:54.0
Parang ang sikip-sikip na ng katawan.
08:57.0
Yung potassium, tumataas na.
08:59.0
Di ba? So, alam niyong,
09:00.0
iba na yung pakiramdam.
09:02.0
Kasi nga, parang just imagine, di ba?
09:05.0
Kahit anong bagay naman, hindi natatapon yung dumi.
09:09.0
Kung baga sa bahay, lahat ng basura naiipon sa bahay.
09:13.0
Mahirap yung bahay mo,
09:14.0
ladun lahat ng basura sa bahay.
09:16.0
Siyempre, doon dumi yung bahay.
09:18.0
So, kailangan mailabas yung basura sa bahay niyo.
09:21.0
So, yung kidneys, isa yan sa tagalabas.
09:24.0
Di ba? Diyan lumalabas yung mga dumi din.
09:28.0
Bukod sa pagtain natin, pag-ihi.
09:31.0
Sa pawis, diyan lumalabas.
09:34.0
So, mamaya pag-usapan natin yung gastos.
09:37.0
Alam ko, gastos sa problema natin.
09:40.0
So, ano beneficyo pag nag-dialysis?
09:47.0
Sa huling data na sinet ko, kasi nag-aral din ako ng public health.
09:51.0
Around 100,000 Pinoy ang kailangan mag-dialysis every year.
09:57.0
So, sa 100,000, parang kalahati lang nakaka-dialysis.
10:02.0
Siguro, kalahati lang may pera yung unang gasto sa dialysis.
10:06.0
Yung kalahati ayaw na mag-dialysis.
10:09.0
Nasa probinsya, walang pera.
10:11.0
So, hanggang doon na lang nangyayari sa buhay nila.
10:17.0
Kasi ka nag-iipon ng dumi.
10:20.0
So, ano beneficyo kung magda-dialysis kayo?
10:23.0
Ito, sampung beneficyo. Pakinggan nyo.
10:26.0
Pag nag-dialysis kayo, malamang maraming choice.
10:30.0
Meron dito sa shunt.
10:33.0
Gagawang ka pa dito ng shunt.
10:35.0
Yung iba, nilalagyan muna dito sa may leeg.
10:37.0
Yung iba, peritoneal.
10:39.0
Iba't ibang option.
10:41.0
Pupunta kayo sa nephrologist ninyo.
10:43.0
Kidney specialist.
10:45.0
Punta kayo sa isang kidney specialist.
10:48.0
Sinabihan dialysis.
10:50.0
Punta pa kayo sa pangalawa.
10:52.0
Huwag muna isang nephrologist.
10:54.0
Pero kailangan nephrologist.
10:56.0
Gusto ko, specialista sa kidney.
10:59.0
Ayaw ko ibang specialista.
11:04.0
Pag may sira ang tubig sa bahay,
11:07.0
dapat doon tayo sa tubero.
11:09.0
Doon tayo sa may linya.
11:10.0
Huwag tayo pumunta sa...
11:11.0
Mamaya hindi doktor mapuntahan nyo.
11:13.0
Hindi naman niya linya yan.
11:15.0
Pareho rin naman bayad.
11:17.0
Marami yan sa hospital.
11:19.0
Ako, connected ako sa Manila Doctors.
11:21.0
Maraming pangkagaling na nephrologist siya.
11:24.0
Kahit sa probinsya.
11:26.0
May nephrologist.
11:27.0
Punta ka sa nephrologist.
11:29.0
Pag sinabihan niya,
11:30.0
need na mag-dialysis.
11:33.0
Tanong ka pa sa iba.
11:34.0
Tanong ka pa sa pangalawang nephrologist.
11:37.0
Pag sinabi, dalawa kailangan.
11:40.0
Halos confirmed na yun.
11:41.0
Dalawang kailangan.
11:46.0
pag nag-dialysis ka,
11:48.0
biglang matatanggal yung waste product na.
11:52.0
mawawala yung manas.
11:54.0
Actually, bawat dialysis,
11:56.0
merong mga ultrafiltration yun.
11:58.0
Nalalabas niya yung tubig.
11:59.0
Usually, isang litro, dalawang litro.
12:01.0
May hatak pa yun.
12:03.0
So, yung nag-ipon,
12:05.0
kasi nga hindi ka na umiihi.
12:06.0
Yung nag-ipon na dumi sa katawan o sa bahay mo,
12:09.0
biglang natanggal lahat yung mga dumi.
12:12.0
So, natanggal yung excess tubig,
12:17.0
yung mga toxins na naipon,
12:19.0
na nagpapahirap sa'yo,
12:20.0
nagsusuka, nahihilo,
12:22.0
parang mamamatay ng pakiramdam.
12:25.0
O baka hindi niya matanggal sa isahan.
12:27.0
Misan hindi mo rin pwede itanggalin agad-agad.
12:31.0
So, misan unti-unti.
12:36.0
Mag-e-enjoy ka sa buhay mo.
12:38.0
Better quality of life.
12:44.0
mababawasan yung sintomas mo.
12:46.0
Mawawala na yung suka.
12:48.0
Mawawala na yung parang naguduwal.
12:50.0
Yung manas mo, mababawasan.
12:52.0
Gaganda pakiramdam mo.
12:53.0
Sakit ng ulo, mawawala.
12:55.0
Number four, ito maganda.
12:58.0
Pag hindi ka nagda-dialysis,
13:01.0
dahil nag-iipon yung maraming tubig sa katawan,
13:04.0
maka-high blood ka lalo.
13:07.0
More fluid sa katawan, more high blood.
13:09.0
Kahit anong inom mo ng mga
13:11.0
amlodipine, losartan, baliwala.
13:15.0
Kasi nga, hindi makaihi eh.
13:17.0
Hindi makalabas yung mga tubig sa katawan eh.
13:20.0
So, halos walang effect.
13:22.0
Kahit ilang gamot ang bigay mo sa high blood,
13:24.0
high blood pa rin siya.
13:26.0
Pero pag nag-dialysis ka,
13:29.0
natanggal yung mga dumi sa katawan,
13:31.0
biglang gaganda blood pressure mo.
13:34.0
So, controlled blood pressure,
13:36.0
less complication ng heart disease and stroke.
13:38.0
Number five, tulad na sinabi ko,
13:40.0
yung fluid na yung tubig na nag-iipon,
13:43.0
kasi hindi nga makaihi,
13:44.0
nag-iipon sa paa, sa hita, sa tiyan, sa baga.
13:48.0
Delikado. Pag sa baga, hindi na makahinga.
13:51.0
Matatanggal ng dialysis yan.
13:53.0
Number six, ito yung maganda rin.
13:56.0
Yung nag-iipon na potassium, yung calcium,
13:59.0
itong mga minerals, mga phosphorus,
14:02.0
mabababa niya ulit. Matatanggal niya.
14:05.0
Kasi nga, sa dialysis, kinukuha yung dugo,
14:08.0
nilalagay sa isang makina, nililinis.
14:10.0
Pagbalik, malinis na.
14:13.0
Number seven, mas maganda sa puso.
14:17.0
Kasi pag hinayaan mo maraming tubig sa katawan,
14:20.0
yung puso, hirap na hirap.
14:21.0
Parang punong-puno yung puso.
14:24.0
Pwede siya mag-heart failure.
14:26.0
Linya ko yan as a cardiologist.
14:27.0
Kumakapal pa yung puso.
14:29.0
Kakapal yung puso.
14:30.0
Left ventricular hypertrophy.
14:32.0
Congestive heart failure.
14:34.0
Kawawa yung puso.
14:35.0
Hirap na hirap siya.
14:36.0
Number eight, pag nag-dialysis,
14:39.0
kahit kanina kayo magtanong,
14:40.0
mas mahaba buhay talaga.
14:42.0
Hindi nag-dialysis ang nag-dialysis,
14:45.0
malayo ang difference. Malayo.
14:48.0
Kasi pahabang nagda-dialysis ka,
14:50.0
parang may kidney ka ulit.
14:52.0
Ang kidney mo yung dialysis machine.
14:54.0
Siya yung kidney mo.
14:56.0
Kaya lang, ang maganda sa kidneys natin,
14:58.0
sa kidneys natin, every two hours,
15:01.0
kung gusto natin umihi, makakaihi tayo.
15:05.0
Pero pag nagda-dialysis ka, ang problema nga,
15:07.0
kung three times a week ang dialysis mo,
15:09.0
parang three times a week ka lang umiihi
15:14.0
Yung iba nagtitipid, ginawang once a week ang dialysis.
15:17.0
So yung ihi nila, parang once a week lang.
15:20.0
Kaya hirap na hirap sila.
15:22.0
Biro mo nag-iipon ng dumi for one week,
15:24.0
nagtitipid, nagtitiis, tapos once a week lang
15:27.0
masasalang magda-dialysis.
15:30.0
Kaya nga, kawawa talaga yung mga nagda-dialysis.
15:35.0
Number nine, prevent complication.
15:38.0
Mas hindi ka mag-e-infection, hindi masisira ang buto,
15:41.0
pati nerves hindi masisira.
15:43.0
And number ten, pinakamaganda,
15:45.0
pag nagda-dialysis ka, pwede na mag-ready for kidney transplant.
15:50.0
Yun ang pinakamaganda.
15:52.0
Pag makikidney transplant po kayo,
15:56.0
mamaya pag-usapan natin yung pera.
15:58.0
Mag-gastos lang yung una.
15:59.0
Pero kung makikidney transplant kayo,
16:01.0
kung may donor sa kamag-anak,
16:03.0
wala namang kaso sa donor.
16:05.0
Kaya naman mabuhay niya ng isang kidney lang.
16:08.0
So basta may donor na kamag-anak, kakilala.
16:12.0
Pag na-kidney transplant at naging successful,
16:17.0
di halos normal ka na.
16:19.0
May kidney ka na ulit.
16:22.0
Goodbye dialysis na.
16:24.0
Hindi ka na magda-dialysis, may kidneys ka na.
16:30.0
Halos walang choice.
16:32.0
Kaya kung gusto mo sumaba ang buhay,
16:35.0
tsaka kung sumaba muna yung buhay,
16:38.0
ipagginhawang muna natin yung katawan nyo.
16:40.0
Tanggalin muna yung mana sa paa.
16:42.0
Tanggalin muna yung mana sa tiyan.
16:44.0
Ayusin muna yung potassium.
16:46.0
Parelax muna yung puso.
16:47.0
Parelax muna yung baga.
16:49.0
Tapos after one month, two months nagda-dialysis,
16:52.0
masaya ka na, maayos ka na, tsaka ka na mag-decide.
16:55.0
Tsaka ka na mag-decide na mas matama na pag-iisip mo.
16:59.0
Kasi habang hindi ka nagda-dialysis,
17:02.0
namamali din yung pag-iisip.
17:05.0
Pag hindi pa nagda-dialysis, mali-mali ang isip ng tao.
17:09.0
Merong mga encephalopathy.
17:12.0
Yung dumi sa utak, namamali ka ng desisyon.
17:16.0
Namamali ka ng desisyon.
17:17.0
Kaya walang masama.
17:18.0
Kung yung anak mo muna, yung asawa mo muna,
17:21.0
magdi-desisyon para sa'yo.
17:25.0
So ang daming benefits.
17:27.0
Ngayon, nandito na tayo sa pinakamahalagang problema
17:31.0
ng buong Pilipinas.
17:34.0
Diba? Pera talaga issue dito.
17:37.0
Saan kukuha ng pera?
17:39.0
Kaya ayaw mag-dialysis ng karamihang pasyente,
17:43.0
ay ayaw nila mahirapan yung anak nila kasi mag-gastos.
17:47.0
Ayaw nila kunin yung pera sa anak nila.
17:49.0
Kawawa naman yung anak nila.
17:51.0
Mas gusto na lang nila.
17:54.0
Kung hanggang ilang buwan na lang ang buhay,
17:58.0
Basta huwag nang gumastos.
17:59.0
Pero meron tayong paraan dyan.
18:02.0
Una-una, kailangan sumali kayo doon sa group na tinutulungan ko,
18:08.0
Siyempre, dapat may support group.
18:10.0
Doon sa Dialysis PH, tinutulungan ko sila.
18:13.0
May isang group yan sa Facebook.
18:16.0
Dialysis Philippines.
18:18.0
Marami pang ibang group.
18:19.0
Pero ito yung isa na pinakamalaki.
18:22.0
Kukwento nila saan makakahanap ng mura.
18:28.0
Murang erythropoietin.
18:31.0
Anong mararamdaman?
18:34.0
Anong dialysis center?
18:37.0
Yung mga kamag-anak, member muna kayo.
18:41.0
Tapos, kailangan may PhilHealth kayo.
18:45.0
Bakit na naman tulong ng PhilHealth ngayon sa dialysis?
18:47.0
Parang 100 plus free dialysis eh.
18:50.0
So, pag may PhilHealth kayo,
18:53.0
malaking bawa sa gastos.
18:56.0
So, kung sa private, kailangan mo gumasto siguro 4,000, 5,000 or more per dialysis.
19:03.0
Baka mas mataas pa.
19:04.0
Pag may PhilHealth, halos konting-konti na lang gagastusin mo.
19:09.0
Baka yung dialyzer.
19:13.0
Malaki ng tinipid.
19:14.0
May tulong na yung gobyerno sa PhilHealth eh.
19:17.0
So, may PhilHealth na. May gastos ka pa rin.
19:20.0
Baka abot pa rin ng 1,000.
19:22.0
Pero, mas konti na siya.
19:25.0
So, kailangan may PhilHealth.
19:27.0
Sahalay kayo sa dialysis PH group.
19:30.0
Tingnan nyo yung mga tips doon.
19:32.0
Tapos, tuloy-tuloy lang.
19:36.0
Ano ang pwedeng negatibong maramdaman habang nagda-dialysis?
19:44.0
Hindi ko na masasabi.
19:46.0
Una-una, walang choice eh.
19:48.0
Gusto natin malinis yung dumi sa katawan.
19:52.0
Parang bahay mo, naipunan yung dumi.
19:55.0
Yung talaga panlinis eh.
19:56.0
Wala namang ibang paraan.
19:58.0
Baka mayroong magluloko sa inyo.
20:00.0
May inuming tableta.
20:02.0
Malabo po yung ganoon.
20:07.0
Hindi ko kayo pipigilan.
20:08.0
Pero, ipunan tubig sa baga.
20:11.0
Hindi na makahinga.
20:12.0
Baka hindi tayo umabot sa dumi.
20:13.0
Hindi tayo umabot sa dialysis.
20:15.0
Yun din ang worry ko.
20:16.0
Mas maaga nga nagda-dialysis, mas maganda.
20:21.0
Bakit maganda maaga mag-dialysis?
20:23.0
Ibig sabihin, hindi pa sira yung puso mo.
20:26.0
Hindi pa stretch.
20:28.0
Hindi pa sira yung katawan mo.
20:30.0
Hindi pa sira ang buto mo.
20:31.0
Hindi pa sira ang nerves.
20:32.0
Maaga pa, nililinis na yun.
20:35.0
Siyempre, sa dialysis, nakasalang ka doon.
20:39.0
Siyempre, mayroong iba hindi maiwasan.
20:43.0
Baka yung iba, ma-low blood, mahilo.
20:46.0
Merong mga ganun.
20:47.0
Pero, may doktor naman.
20:48.0
Parang it's part of the process yun.
20:53.0
Pero, kung titignan mo, doon medyo wala tayong choice.
20:58.0
Kaya nga may dialysis PH group, yung mga support group at ibang groups
21:02.0
para tulungan kayo maintindihan itong mga experience.
21:05.0
Makikita nyo, ang daming Pilipino nagda-dialysis.
21:09.0
Siguro, 50,000 people.
21:14.0
Tapos, habang ginagawa nyo ito, dito muna tayo.
21:17.0
Pag nagda-dialysis na, alam po naawa kayo sa anak nyo.
21:22.0
Di kung hanggang saan lang kaya.
21:26.0
Gawin muna natin yung first step.
21:28.0
Kung talaga walang pera, di hingi tayo PCSO, sa politiko, sa employer, kahit kanino.
21:39.0
Hingi-konti dito.
21:40.0
Hingi-konti dito.
21:41.0
Ganun po talaga eh.
21:42.0
Mahirap siya talaga.
21:44.0
Usually, medyo ilang years yung iba naghihirap dito.
21:49.0
Pero yung iba, may pera.
21:50.0
Nakaka-kidney transplant.
21:54.0
Yung kidney transplant, mahal lang sa una.
21:57.0
Yung una, mahal eh.
21:59.0
Meron din tulong ang PhilHealth pero may gastos din yung pasyente.
22:03.0
So, mahal sa una.
22:04.0
Pero in the end, magiging mas mura.
22:08.0
Kasi nga, wala ka ng dialysis.
22:10.0
Pero may gamot kang iinumin na anti-rejection.
22:16.0
So, sa tingin ko, alam ko naawa kayo sa mga anak nyo na sila gagastos.
22:23.0
Ayaw nyo maging pabigat sa buhay.
22:25.0
Pero meron kasing magandang gamutan eh.
22:28.0
Actually, pag na-try nyo yung dialysis for a few months, masarap pakiramdam nyo.
22:33.0
Pwede kayo mag-molling ulit o mag-mask lang kayo para hindi mahawa.
22:38.0
So, try lang muna natin.
22:39.0
Kasi meron yan eh.
22:40.0
Hindi naman pwede hayaan.
22:42.0
Sa mga anak at asawa, parang walang choice eh.
22:46.0
Yung tatay ko, nag-dialysis din.
22:48.0
Walang choice eh na kailangan natin ibigay ito sa mahal natin sa buhay.
22:53.0
Baka, may purpose siya sa mundo.
22:56.0
Malay natin, umayos.
22:58.0
Malay natin, mag-miracle, gumanda.
23:00.0
Mabawasan yung dialysis.
23:02.0
Malay natin, maka-transplant.
23:04.0
Ayoko naman magsabi na walang pag-asa o walang chance.
23:07.0
Actually, yung...
23:09.0
Parang ano siya eh.
23:11.0
Siya yung makokontrol mo yung kidney failure eh.
23:15.0
Kasi nga yung kidneys mo yung dialysis na eh.
23:17.0
Yung gastos na lang ang problema natin.
23:22.0
So, punta tayo sa support group.
23:24.0
Makikita nyo ang dami pala.
23:26.0
Libo-libo may ganyang experience.
23:28.0
Lastly, sa mga walang pang sira ang kidneys.
23:33.0
Bakit ang daming Pilipino nagda-dialysis?
23:36.0
Kaliwakanan, may dialysis center.
23:40.0
Mahili kayo sa junk food, di ba?
23:42.0
Punta kayo sa supermarket.
23:43.0
Lahat ng chicheria.
23:46.0
Siguro limang roast.
23:48.0
Iwas muna kayo sa chicheria.
23:52.0
Sobrang betchings.
23:54.0
Walang magandang dudulot sa katawan, di ba?
23:57.0
Sobrang soft drinks.
24:04.0
Nagkaka-diabetes.
24:08.0
Ang alat nating kumain.
24:10.0
Ang init ng panahon na si babae nating nalilito.
24:13.0
Dahil talagang napakahirap sa pamilya ito.
24:18.0
Pero minsan yung trial, mas malapit sa Diyos.
24:21.0
Mas malapit sa Diyos.
24:23.0
Pag nagpe-pray ka, mas nakukuha mo yung prayer mo.
24:26.0
Lahat ng mga saint dumaan sa paghihirap.
24:30.0
Tingnan mo yung buhay ng mga santo.
24:32.0
Lahat may cancer.
24:34.0
Lahat na matitinding sakit.
24:37.0
Kasi siyempre, pag happy-happy tayo, walang magdadasal.
24:41.0
Pero pag may trial, whatever trial.
24:43.0
Ako, may trial din ako.
24:45.0
Iba naman trial ko.
24:46.0
So whatever trial, mas pipilitin natin.
24:49.0
Tumulong sa kapwa.
24:51.0
Sa abot natin mga kaya.
24:52.0
Yun lang naman ang purpose ng buhay.
24:55.0
Alagaan yung may sakit.
24:58.0
At yung nagda-dialysis, ipipray din yan yung pamilya niya na tumutulong sa kanya.
25:04.0
Tingnan po palagi.
