ESCODA SHOAL, GINAGAWA SANANG RECLAMATION NG CHINA GAMIT ANG MGA SINIRANG CORRALS
01:11.2
hindi sana natin magiging problema na katulad ngayon.
01:17.0
Ano pong ibig kong sabihin, mga kabunyog?
01:18.9
Ano ba yung sinasabing Escoda Show?
01:21.3
Ang Escoda Show, ito rin yata yung tinatawag na Sunday Kay, tama ba ako?
01:27.6
Ito yata yung tinatawag na Sunday Kay, tama ba ako mga kabunyog?
01:33.7
Yung mga, nandyan ba si kabunyog Erwin Varela?
01:36.7
Yun, updated yun.
01:38.3
Tama ba tayo yung Sunday Kay?
01:42.4
Anong, bakit ko nasabing kung ang ginawa sana sa Scarborough Show o sa Panatag Show
01:48.1
o yung Bajo de Masinloc ay katulad ng sa Escoda Show,
01:52.0
hindi sana tayo magiging problema.
01:58.9
ang Sunday Kay kasi, o yung Escoda Show,
02:02.5
yung kasing Escoda Show, mga kabunyog, mga kababayan,
02:09.6
nag-deploy doon ang Philippine Navy,
02:12.7
nag-deploy doon ang Philippine Navy ship,
02:18.7
kumbaga nabantayan ito ng Philippine Navy ship.
02:21.7
Kaya ang nangyayari ngayon,
02:23.5
tayo ang nakaposisyon ngayon sa Sunday Kay,
02:29.7
nang pumunta doon ang mga pwersa natin,
02:32.4
napansin na napakaraming itinapon
02:35.8
ng mga sirang corals.
02:39.6
Yung mga sirang corals itinapon doon,
02:42.4
anong ibig sabihin po noon?
02:44.5
Nag-harvest sila,
02:46.1
sinira nila yung mga corals sa malapit,
02:49.1
yung mga corals na yun na sinira nila,
02:51.3
yung mga sirasirang corals,
02:52.6
itinapon doon sa Sunday Kay,
02:55.7
doon sa Escoda Show.
02:57.6
Bakit nila ginawa yun?
02:59.4
Yung mga sinira nilang mga corals,
03:05.1
doon nila itinapon para tumaas yung elevation.
03:09.2
Kumbaga, tumaas yung elevation.
03:11.2
At dahil pataas na yung elevation,
03:13.3
ibig sabihin noon,
03:15.6
ginagawa nila itong reclamation.
03:19.0
para hindi maging kapansin-pansin,
03:22.2
hindi sila kumuha ng mga lupang gagamitin sa reclamation,
03:26.9
o para itaas yung level ng Sunday Kay,
03:29.5
hindi sila kumuha o naghakot galing sa malalayo.
03:32.7
Kaya lang, ang ginawa nila,
03:34.7
sinira yung mga corals sa malapit.
03:36.7
China ang tinutukoy ko mga kabunyog mga kababayan ha.
03:39.9
Yung mga corals na yun na sinira,
03:41.9
yun ang pinangtambak doon sa shoal,
03:44.9
doon sa Sabina Shoal.
03:47.9
Yung nga pala nalito tayo.
03:53.9
Sabina Shoal, tama.
03:56.8
Ngayon, itong Sabina Shoal na ito,
03:59.8
itong Sabina Shoal na ito,
04:01.8
tinambak doon ng China yung mga sinirang corals
04:04.8
para tumaas yung elevation.
04:06.8
Para tumaas yung elevation.
04:09.8
At nung tumaas yung elevation ito,
04:11.8
ibig sabihin ito, pwede na itong tayuan ng mga struktura.
04:15.8
So ang ginagawa nila,
04:19.8
nagre-reclamation,
04:21.8
pero sa halip na maghakot ng mga lupa galing sa malalayo,
04:25.8
ang ginamit nila,
04:27.8
corals, matindi, mga kabunyog mga kababayan.
04:30.8
Ngayon, dahil nakita na ng ating mga navy
04:33.8
at coast guard, yung ganong modus,
04:36.8
yung ganong ginagawa ng China,
04:38.8
nag-estasyo na doon ng permanenting barko ng Philippine Navy.
04:43.8
So ngayon, tayo ang nakaposisyon doon.
04:47.8
Tayo ang nakaposisyon doon ngayon.
04:49.8
Dahil tayo ang nakaposisyon doon ngayon, hindi na nila magagawa,
04:52.8
anuman ang balak nila doon.
04:54.8
So kumbaga, maganda yung nagawa natin dito sa Sabina.
04:58.8
Oo tama, Sabina Shoal pala mga kabunyog, Sandy Cay.
05:02.8
Nanawagan si dating Supreme Court Associate Justice Antonio Carpio sa gobyerno
05:07.8
na ngayon palang harangin na ang posibleng tinatayong outpost ng China sa West Philippine Sea.
05:13.8
Kasunod yan ang pagkadiskubre sa mga patay na corals na tinatambak sa Escoda Shoal.
05:19.8
Nasa front line ng balitang yan, si Gio Robles.
05:24.8
Sa pool sa videong ito ng Philippine Coast Guard,
05:26.8
ang ilang Chinese divers na gumagawa ng maritime assessment sa Escoda o Sabina Shoal
05:31.8
sa loob ng Philippine Exclusive Economic Zone malapit sa Palawan.
05:36.8
Galing sila sa ilang Chinese research vessels na nakatambay sa lugar at namataan ng PCG.
05:43.8
Dahil sa kahina-hina ng aktibidad ng Chinese vessels,
05:46.8
nagsagawa rin ng underwater survey sa Escoda Shoal ang PCG.
05:52.8
Heto ang tumambad sa kanila.
05:54.8
Mga turog at patay na corals o bahura.
05:58.8
senyales ito na nagsisimula nang ireclaim ng China ang Escoda Shoal para gawing artificial island.
06:04.8
It appears na yung mga coral reef kinukuha, kinakrush and then eventually ginadump.
06:09.8
Yun yung nakakalungkot na part dito.
06:11.8
Namatay lang or intentionally pinatay to give way for small-scale reclamation.
06:17.8
Hindi pa kinukumpirma ng Chinese embassy na mga research vessel nga nila
06:21.8
ang namataan sa Escoda Shoal.
06:24.8
kumbinsidong sila ang nasa likod ng mga tinambak na corals.
06:29.8
Sino ba ang among countries in South China Sea
06:33.8
ang meron talagang walang pakundangang pagsira ng marine environment
06:38.8
for them to do small-scale reclamation or even massive reclamation?
06:46.8
Ang mas nakakabahala,
06:47.8
75 nautical miles
06:51.8
lang ang layo ng Escoda Shoal sa Palawan.
06:54.8
Sakop ito ng Kalayaan Group of Islands
06:56.8
at malinaw na hindi nasakop ng China,
06:59.8
alinsunod sa 2016 arbitral ruling na nagpapawalang visa sa nine-dash claim ng Beijing.
07:05.8
Tingin tuloy ni retired Supreme Court Associate Justice Antonio Carpio
07:09.8
gustong bakura ng China ang Escoda
07:12.8
para limitahan ang akses ng Pilipinas sa Recto o Reed Bank
07:15.8
na kilalang mayaman sa deposito ng langis at natural gas.
07:19.8
Ang Escoda Shoal din ang madalas na ruta ng B-supply vessels ng Pilipinas
07:24.8
papunta sa Ayungin Shoal kung saan nakasadsad ang BRP Sharamadre.
07:28.8
Kaya kung matatayuan nila ng artificial island ang Escoda Shoal,
07:31.8
mas madali nang makakapangharas ang China
07:34.8
dahil may base ng mga barko nila malapit sa Palawan.
07:38.8
Aminado naman ang PCG na hindi na sila pwedeng malingat
07:41.8
kaya mag-iisang buwan na ngayong nakadeploy sa Escoda Shoal
07:44.8
ang pinakamalaking barko ng PCG, ang BRP Teresa Magbanwa.
07:49.8
Kung hindi natin i-monitor ito at hindi natin babantayan ito,
07:53.8
baka sa mga susunod na buwan, magulat na lang din tayo na sa Sabina Shoal
07:57.8
eh malalaki na rin ang mga isla na nandito na ginawa nila.
08:03.8
Sa ngayon, hanggang monitoring lang daw muna ang gagawin nila.
08:07.8
Bagamat mandato ng PCG na hulihin ang mga gumagawa ng iligal na aktibidad
08:11.8
sa loob ng katubigan ng Pilipinas, hindi raw nila pwedeng basta-basta
08:15.8
galawin ang mga Chino para maiwasang lumala ang tensyon.
08:19.8
We should not be the reason of escalation of tension.
08:22.8
Violent response to counter them or to drive them away is not part of our strategy.
08:31.8
Ngayon, anong ibig pong sabihin ito mga kabunyog mga kababayan?
08:35.8
Ganyan sana yung ginawa natin sa Scarborough,
08:38.8
yung panatag Shoal or yung tinatawag na Bajo de Masinloc.
08:42.8
Kung naposisyon na natin yan ang una, hindi na natin iiwan yan.
08:47.8
Tingnan nyo yung Ayungin Shoal.
08:49.8
Gusto ng China na yung Ayungin Shoal maposisyon na nila.
08:52.8
Pero dahil nandun tayo, isinagsad natin yung BRP Sierra Madre doon,
08:57.8
hindi sila makaposisyon doon, hindi sila makapuesto doon.
09:00.8
Dahil nandun tayo.
09:01.8
Kaya nga gusto nilang masira na yung BRP Sierra Madre,
09:05.8
para pag nasira yung BRP Sierra Madre, sila nang puposisyon doon.
09:09.8
So anong ibig kong ipunto dito mga kabunyog?
09:12.8
Napakaraming mga...
09:14.8
Napakaraming mga...
09:17.8
Shoals o mga bahura sa West Philippine Sea.
09:22.8
Ang dapat sa atin, bawat bahura na yan o bawat...
09:29.8
Bawat ano doon, maliit man yan na...
09:33.8
Maliit man yan na bahura,
09:37.8
dapat mayroon tayong nakapuesto doon ng Philippine Navy o Philippine Coast Guard.
09:42.8
Kaya sa totoo lang talaga,
09:45.8
kung gusto natin talagang i-assert ang ating kontrol
09:53.8
Shoal o kung anumang struktura doon sa West Philippine Sea,
10:03.8
sandikey man yan, so sabi na shoal,
10:06.8
o ano pa mga shoal ang nandyan na hindi pa tayo nakakaposisyon,
10:11.8
posisyon na na ngayon pa lang.
10:13.8
Kaya lang para magawa natin yan,
10:15.8
magdadagdag tayo ng mga kagamitan,
10:17.8
ng mga sasakyang pandagat, sasakyang pandagat ng Navy, sasakyang pandagat ng Coast Guard.
10:22.8
Pangalawa, magdadagdag tayo ng mga pwersa ng Navy at saka ng Coast Guard.
10:27.8
Mas bintahi tayo kumpara sa China.
10:30.8
Kasi ang China napakalayo nila.
10:32.8
Napakalayo nila. Ilang nautical miles ba ang distansya ng China mula dyan sa mga lugar na yan.
10:38.8
Pero nagagawa nilang posisyonan. Bakit?
10:41.8
Dahil yung gobyerno nila talagang disisyonadong posisyonan ng mga yan.
10:45.8
Yun ang kailangan natin gawin din.
10:47.8
Nung nakaraan kasi hindi pinuposisyonan natin ang mga shoal na yan.
10:52.8
Ngayon dapat ngayon posisyonan na natin yan.
10:55.8
Kung may mga shoal pa dyan na wala pang posisyon tayo, posisyonan na natin.
11:00.8
At lakihan na natin ang budget ng Navy. Lakihan na natin ang budget ng Coast Guard.
11:05.8
Bumili pa tayo ng dagdag ng mga sasakyang pandagat.
11:11.8
Yung ayungin shoal, huwag na nating iiwan yun.
11:14.8
Kaya yung BRP Sierra Madre doon, huwag nating hayaang mabulok. I-repair natin yun.
11:19.8
Yun ang lesson dito nakikita ko eh.
11:22.8
Kasi ang nangyari mga kabunyo, galing kami ng West Philippine Sea.
11:25.8
Bakit hindi kami makadirektsyo doon sa Bajo de Masinloc, doon sa Panatag Shoal?
11:31.8
Eh kasi nakapusto na ang China eh.
11:34.8
Pag entrance pa lang, entrada pa lang ng Bajo de Masinloc o Panatag Shoal, mayroon ng Coast Guard ang China.
11:41.8
Mayroon rin mga militia vessels, yung mga blue. Marami yun.
11:46.8
Ang Coast Guard kasi puti. Ang Navy naman nila, gray. Pero marami sa kanila, militia vessels.
11:52.8
So nakapuesto na sila doon. Kaya pag pumunta tayo doon, haharangin nila tayo kasi nandun na sila.
11:58.8
Ngayon marami pa dyang mga shoals na hindi pa napipustuhan ng China.
12:02.8
Unahan na nating pustuhan. Katulad ng ginawa nga sa Sabina Shoal.
12:06.8
O, diba mga kabunyog? O, tama yung ganun eh. Tama yung ganun.
12:11.8
Kaya saludo tayo na yung Philippine Navy ngayon nakapuesto doon sa Sabina Shoal.
12:18.8
Dapat huwag nang iwan yun. Kaya lang, magastos talaga yan sa part natin.
12:22.8
Kasi, at saka, malaki talagang, malaki talagang hirap sa party natin.
12:28.8
Kasi magpipuesto tayo doon ng permanenting unit ng Navy.
12:34.8
Pero, napanood ko yung sabi ng Philippine Navy at Philippine Coast Guard.
12:39.8
Napigilan daw nila ang plano ng China na reclamation.
12:44.8
At ang ginagamit ng China pang reclaim o pang pataas ng level ng shoal ay yung corals. Matindi, ano?
12:52.8
Matindi mga kabunyog, mga kababayan. So, yan po ang ating masasabi.
12:57.8
Kaya, ano, dapat panahonan na yung mga shoals na yan, pwestohan na natin.
13:03.8
Pwestohan na natin. Bakit mas madali sa atin magpwesto dyan? Kasi mas malapit tayo eh.
13:08.8
Mas malapit tayo. Ibig sabihin, kung mag-a-assign tayo doon ng unit at magkakaroon ng rotation,
13:16.8
mas madali tayong magtalit ng unit na rotation.
13:21.8
Samantalang ang China, ang layo-layo nila, ang ilang libong ano ba yan?
13:28.8
Ilang libong nautical miles ba ang distansya niyan? Ang layo nila eh.
13:32.8
Kaya mga kabunyog, yun, lagi kasing nadidiscuss natin yung ayung insyo.
13:38.8
Iskarbur Shoal. Iskarbur Shoal. Pero yung ito, nadiscuss ngayon yung Sabina Shoal pala. Sorry, hindi Skoda.
13:45.8
Skoda yata yung pangalan ng Navy. Tama ba ako mga kabunyog? Pasensya na ah.
13:51.8
Medyo nalilito ako. Pero parang Sabina Shoal yung pangalan. Ang English name noon ay Sandy Cay.
14:00.8
O, yun yung napabalita nung nakaraang araw na tinatambahan ng corals.
14:06.8
Yung sirasirang corals, tinatambak doon. Pero ang ginagawa palang ganun, reclamation pala yun.
14:12.8
Pag na-reclaim na nila, nataas na nila yung elevation, tatayuan na nila ng ano, military structure.
14:19.8
Yan yung mangyayari doon. Kaya buti na lang na posisyon na na kaagad ng ating Navy.
14:25.8
At dahil may pwesto na ang ating Navy doon, nakapwesto na hindi na makapasok ang China, nababantayan na natin eh. Yun ang hindi natin nagawa nung una.
14:34.8
Hindi natin nagawa sa Scarborough. Hindi rin natin nagawa sa Mischief Reef.
14:41.8
Pero yung ayungin, tama yung ginawa. Isinagsa doon yung BRP Sierra Madre, 1999.
14:49.8
Pero ngayon, gusto ng China, mabulok na yun. Para pag nabulok na, wala nang tutuloyan yung ating unit ng istasyon ng Navy doon.
14:58.8
Kaya ano po, yan po ang dapat nating gawin.
15:02.8
Kaya ano po, yan po ang dapat nating gawin.
15:03.8
Kaya ano po, yan po ang dapat nating gawin.
15:06.8
Okay po mga kabunyog, hayaan nyo. Pag nanalo po yung bunyog sa party list, isusulong natin itong mga ganitong ideya at plano.
15:14.8
O sige mga kabunyog mga kababayan, magandang araw po sa inyong lahat.
15:34.8
Halika na, halika na, ang bunyog party list ka na.
15:38.8
Sa susunod, ang atinang suportahan, Bunyog Party List, nagtataguyod ng katotohanan, lumalaban para sa bayan.
