10 "Bawal" Kainin ng may Diabetes. Tips ni Doc Liza Ramoso Ong
00:39.1
Mas bawas yung iyong gutom.
00:41.2
Siyempre, yung maiiwasan natin 100 calories, malaking bagay na yun sa nagpapapayat.
00:47.6
At siyempre, para hindi tumaba yung ating kyan.
00:51.7
Lahat nandito belly fat.
00:54.1
So magbibigay ako ng tips para maibaba ang blood sugar.
00:58.8
So ito po ang solusyon.
01:00.6
Sa mga taong matataas ang kanilang blood sugar.
01:06.5
Paliwanag ko lang muna.
01:08.0
Ano ba yung pagkakaiba ng glycemic index sa glycemic load?
01:12.3
So gusto natin mababa ang glycemic index.
01:15.1
Gayun din ang glycemic load.
01:17.8
Glycemic index, ito yung mga numero yung efekto ng blood sugar sa ating katawan.
01:23.1
Pero pag sinabi natin, glycemic load, yun yung glycemic index at minultiply yun.
01:29.2
Doon sa carbohydrates na kinakain natin kada serving.
01:35.2
So gusto natin, ito yung glycemic load, mababa sa 10.
01:38.9
Pag glycemic index, mababa sa 55.
01:42.3
So maraming pagkain na mababa.
01:45.2
So pwede niyong mas kainin.
01:46.8
Lalo na yung mga high sa fiber.
01:49.2
E katulad ng coconut.
01:51.9
Yung ibang milk, maganda din sa mga diabetic.
01:54.8
Mga berries, carrots, yung mga gulay na yan.
01:57.3
Yung keso, pag magpapalaman.
01:59.2
Peanut butter na lang.
02:01.1
Tapos yung mga gulay, mga pampalasa, bawang, sibuyas, kamatis.
02:07.5
Lahat ng berdeng dahon ng gulay.
02:09.6
Okay sa inyo yan.
02:11.5
Tuturoan ko kayo paano kumain ng meat.
02:13.9
Allowed naman ho.
02:15.3
Hindi talaga bawal.
02:17.0
Ituturo ko sa inyo.
02:18.5
Paano ang sekreto.
02:21.1
May mga bagay din, mas konti.
02:22.9
Pag medium, mas konti lang ang inyong kakainin.
02:28.7
Yung mga taong nage-ehersisyo, nakakatulong yun sa pagbaba ng blood sugar.
02:33.3
So pwede kayong maglakad.
02:35.3
Mag-bicycle, yung stationary bike.
02:37.3
Kung meron na tayong edad.
02:41.3
So kung magbubuhat kayo, yung magagaan lang.
02:43.3
Yung mga 3 pounds lang na dumbbell.
02:45.3
Huwag naman ho yung sobrang bigat.
02:47.3
At tsaka syempre, mas konti yung kakainin ninyo.
02:50.9
Bawasan ng calories.
02:52.9
Para mas nagagamit ninyo yung insulin nyo.
02:54.9
Tsaka nakita nila.
02:56.9
Yung mga taong mas matagal ang tulog.
03:00.9
Mas maganda yun para sa kanilang blood sugar.
03:04.9
So yung mga taong hindi gaano nakakatulog.
03:08.9
Syempre mas stress yung katawan.
03:10.9
Mas mataas yung blood sugar nila.
03:14.9
So ito puro tips ha.
03:16.9
Para pwede pa rin kayong kumain ng pasta.
03:18.9
Pag magpapaluto kayo sa inyong misis, mga nanay dyan.
03:22.9
Gawin nyo al dente.
03:24.9
Huwag yung sobrang luto.
03:26.9
Ibig sabihin, pag al dente, medyo matigas-tigas pa.
03:30.9
Kasi sa gayon, mas hindi nakakapagpataas ang inyong blood sugar.
03:38.9
Tapos ang isahog nyo, olive oil na lang.
03:40.9
O bawang na lang.
03:42.9
O red sauce na lang.
03:46.9
Yan yung mga dapat nyong luto sa inyong pasta.
03:50.9
Tsaka yung maganda, pwede nyong lagyan sya ng isda.
03:54.9
Hindi mga matatabang karne.
03:56.9
Yung konti lang ang taba.
03:58.9
Kasi moderate ang effect nito sa blood sugar, itong pasta.
04:02.9
Kumpara sa mga puting kanin.
04:06.9
Pagdating sa protina.
04:08.9
Marami tayong pwedeng pagkuna ng protina.
04:12.9
Katulad ng mga munggo.
04:14.9
Pagdating sa nuts, pwede naman tayong kumain ng kasoy at saka ng mani.
04:18.9
Palaman, peanut butter na.
04:22.9
Maganda din, source ng protina.
04:26.9
Kasi ang maganda sa lamang dagat, marami syang omega 3 fatty acid.
04:28.9
Pwede po ang itlog.
04:32.9
Maganda sa diabetic.
04:34.9
Tsaka basta yung karne nyo, tsaka yung baboy nyo.
04:38.9
Tapyasin ang taba.
04:40.9
Pero pwede ang laman.
04:42.9
So hindi talaga bawal.
04:44.9
Alam ko, maraming mahilig sa fried rice.
04:46.9
Kung plain garlic rice lang, mataas yan sa glycemic load.
04:50.9
Pero pag nilagyan nyo na sya ng protina.
04:54.9
Katulad ng hipon.
04:56.9
Siyempre, mas mabubusog na kayo dun sa hipon.
04:58.9
So mas konti yung makakain yung carbohydrates.
05:00.9
So sa pagitan nitong dalawa,
05:02.9
mas mababa ang glycemic load ng fried rice na nilagyan ng chicken, nilagyan ng isda, o kaya nilagyan ng hipon.
05:12.9
So yung may sahog.
05:14.9
Tapos pwede din yung mga gulay.
05:16.9
Katulad ng mga peas.
05:18.9
So yan po yung example.
05:20.9
Kailangan magtakam.
05:22.9
Kasi magagamit nyo pa rin o makakain nyo pa rin ito.
05:30.9
Pagdating sa fats, pwede kayong mag-isda.
05:32.9
So marami tayong mga isda na pwede.
05:34.9
Yung mga pamilya ng galunggong, tamban, tuna, makarel, sardinas.
05:38.9
Good source of fats yan.
05:40.9
Omega 3 fatty acid.
05:44.9
13 hanggang 16 na kasoy.
05:46.9
Or 1 3rd cup ng mani.
05:50.9
Avocado, maganda din yan.
05:54.9
At syempre, kung kaya ng budget,
05:56.9
mas maganda pa rin ang olive oil.
05:58.9
Yun yung gagamitin natin.
06:00.9
Yung mga fiber, maganda kasi ang fiber magpababa ng blood sugar.
06:04.9
So palitan natin yung patatas natin ng kamote at kalabasa at oatmeal.
06:10.9
Kasi ito yung mga mas matagal maabsorb.
06:12.9
So yung soluble fiber, siya talaga yung mas nakakapagpababa ng inyong blood sugar.
06:18.9
Maganda din ang suka.
06:20.9
Kapag kumakain tayo.
06:22.9
Alam nyo, sa paggigisan ng mga repolyo at mga gulay,
06:24.9
pwede kayo maglagay ng isang kutsarang suka.
06:26.9
Kasi tumutulong yan sa blood sugar.
06:28.9
Tsaka mas nagagamit nyo yung insulin nyo.
06:30.9
Yung pagdigest, tamang tama lang.
06:32.9
Hindi masyadong mabilis.
06:34.9
At syempre, para hindi kayo tumaba.
06:36.9
So yung mga atsarang gulay,
06:38.9
nakakatulong yung blood sugar.
06:40.9
So yung mga atsarang gulay,
06:42.9
nakakatulong yung blood sugar.
06:44.9
So yung mga atsarang gulay,
06:46.9
nakakatulong yung blood sugar.
06:48.9
Bawasan nyo na lang yung salt
06:52.9
Ang mustard ay gawa rin sa suka.
06:54.9
Ang mustard ay gawa rin sa suka.
06:58.9
Iyan na lang ang ipahid nyo sa mga sandwiches ninyo.
07:00.9
Iyan na lang ang ipahid nyo sa mga sandwiches ninyo.
07:02.9
Tapos ang isa pa,
07:04.9
na tinuturo natin yung portions,
07:06.9
na tinuturo natin yung portions,
07:08.9
kailangan tamang dami.
07:10.9
Hindi eat all you can.
07:12.9
Pwede nyong tikman, pero tamang dami.
07:16.9
pag gusto nyo ng karne,
07:18.9
sing laki nung, alam nyo yung baraha.
07:20.9
Ganong kalaki lang.
07:22.9
Pag gusto nyo ng isda, alam nyo yung kamukha,
07:26.9
Yung isang buklet ng cheque.
07:28.9
Hanggang ganong karaming isda.
07:32.9
pwede pa natin gawin,
07:34.9
pag sinabing keso, apat na slice
07:36.9
ng keso. Yung parang sing laki nung
07:38.9
dice, apat na ganon.
07:42.9
pag islice naman yung keso,
07:44.9
nauso yung CD yun.
07:46.9
Maliit na plato lang
07:48.9
gamitin nyo para akala mo
07:50.9
marami kang nakuha, marami kang kinain,
07:52.9
pero maliit naman pala
07:56.9
So, nasa laki, hindi
08:00.9
Okay? So, yan yung mga example.
08:02.9
Lagi itong kamay ninyo
08:04.9
ang inyong sukatan.
08:06.9
Kung gano'ng karami. Ayan,
08:08.9
apat na. Ito, keso to.
08:10.9
Apat na dice. Sabi ko nga,
08:16.9
Yung checkbook, yan yung isda.
08:18.9
So, yan yung mga susunda natin.
08:22.9
Pag bagel, isang sing
08:24.9
laki lang nung lagyanan ng tuna.
08:28.9
Pag pancake, isang CD lang.
08:30.9
So, meron tayong mga
08:36.9
Sabi ko nga, pag meat,
08:38.9
sin laki lang din ng
08:40.9
baraha. Pag fruit, parang sin laki lang
08:44.9
Pag peanut butter palaman,
08:46.9
parang sin laki ng golf
08:48.9
ball. So, ganon. Dalawang kutsara
08:50.9
yun. Yan yung mga pwede
08:54.9
At syempre, merong pag
08:56.9
nag-aalmusal tayo,
08:58.9
pwede ang kape, o tsaka
09:00.9
plain lang. Lagyan nyo
09:02.9
ng low-fat milk, pwedeng with sugar.
09:04.9
Konting-konting sugar, o yung sugar
09:06.9
substitute, o kung kaya nyo,
09:10.9
Pag tinapay, pwedeng wheat
09:12.9
bread, rye bread, sourdough.
09:14.9
Yan na po yung mga uso ngayon.
09:16.9
Pag gusto nyo ng palaman, pwede po
09:18.9
yung mga turkey breast, or lean ham.
09:20.9
Hindi po ba yung mga lean ham
09:22.9
ngayon? Hiwa-hiwa na yan.
09:24.9
So, piliin nyo yung walang gaanong
09:26.9
taba. Pwede po ang saging.
09:28.9
Pwede ang nilagang itlog.
09:30.9
Actually, ito din ang pwede
09:38.9
Melon pwede. Actually, mas maigi
09:40.9
ang muffin kesa sa mga
09:42.9
bagel. So, ito po
09:44.9
yung mga example.
09:46.9
Kapag meron kang wheat bread, palamanan mo
09:52.9
Tapos, samahan mo ng isang suha.
09:54.9
Yan. So, ito yung mga example.
10:00.9
berries. Berries maganda
10:10.9
kung pwede, tubig lang.
10:12.9
Inumin dun sa loob. Huwag kung ano-anong
10:14.9
matatamis na inumin.
10:16.9
Pag talagang gusto natin mag-pizza,
10:18.9
fast food, one to
10:20.9
two slices lang ang ating
10:22.9
orderin. Pero, para
10:24.9
mabasog tayo, mag-order tayo ng side
10:28.9
Pagdating sa salad dressing, suka at
10:30.9
olive oil at mustard.
10:32.9
Yan yung mga pwede nyong itimpla
10:34.9
pag gumagawa kayo ng salad. O pag nag-order,
10:36.9
imbes na mayonnaise.
10:38.9
At syempre, kapag kakain
10:40.9
tayo sa labas, fast food.
10:44.9
Pwede po tayo mag-order yung
10:46.9
regular single patty ng hamburger.
10:48.9
Pwede nyong sabihin
10:50.9
mustard. Paalis nyo na yung
10:52.9
keso at saka yung mayonnaise.
10:54.9
E yung iba kasi, doble-dobly
10:56.9
naman ang gusto. Tapos
10:58.9
sabihin nyo, a la carte. Huwag nyo
11:02.9
french fries tsaka yung drink. Kasi
11:04.9
nga, yung french fries, napaka
11:06.9
taas yan sa blood sugar.
11:08.9
Meron din naman, mga
11:10.9
fast food. Yung grilled chicken
11:14.9
pero iba yun. Yung mga burger king
11:16.9
meron nun. Pwede rin ang
11:18.9
veggie burger. Maraming akong
11:20.9
nag-o-offer ngayon ng
11:22.9
veggie burger. Pwede kayong
11:24.9
humingi ng mga garden salad.
11:26.9
Pag almusal, pwede yung
11:28.9
muffin egg, egg muffin.
11:30.9
Diba? Yung mga McDonald's
11:36.9
yogurt, chicken strips.
11:38.9
So, basta limitahan nyo na lang yung mga
11:40.9
maraming palaman.
11:44.9
french fries, milkshakes.
11:48.9
meron din naman yung mga skinless
11:52.9
Kung meron sana, yung inihaw
11:54.9
lang or yung mga honey barbeque
11:56.9
sandwich, garden salad.
11:58.9
Yan lang ang inyong
12:00.9
o-orderin. Kahit nga yung mga
12:02.9
ibang fast food, pwede
12:04.9
naman yung mga breast part
12:06.9
ang inyong orderin. Tapos
12:08.9
tanggalin nyo na lang yung balot
12:10.9
o breadings. Tapos, lagi
12:12.9
may side salad. Pangpa,
12:16.9
hindi naman kayo kailangan maingit.
12:18.9
Allowed pa rin kayo sa fast
12:20.9
food. E kung Italian
12:22.9
naman ang pinuntahan ninyo na
12:24.9
inbita kayo, aba, e pwede
12:26.9
naman ng sopas. Unahin mo
12:28.9
yung soup para busog ka na.
12:30.9
Diba? Tapos yung pasta,
12:32.9
sabihin nyo red sauce or kaya
12:34.9
olive oil with garlic. Tapos
12:36.9
maraming green salad,
12:38.9
vinaigrette yung dressing.
12:42.9
pwede nyong orderin.
12:44.9
Sabi ko nga ala carte
12:46.9
para tanggal na to. Kanina
12:48.9
nasabi ko yung mga pwedeng inumin.
12:52.9
Okay? Tanggalin na
12:54.9
natin yung mga cream,
12:56.9
yung mga pangpatamis
13:00.9
Iwas tayo dun sa mga donuts,
13:02.9
coffee with cream, milk tea,
13:04.9
plain iced coffee,
13:06.9
kung talagang gusto nyo,
13:08.9
with fat-free milk. Syempre,
13:10.9
gusto nyo naman mag coffee-coffee
13:12.9
shop dyan. Pwede din ang soya
13:14.9
milk. So, iwas sa
13:16.9
cream, chocolate, caramel,
13:20.9
marami naman tayong pwedeng
13:24.9
Okay? Katulad dito, may salad.
13:28.9
mustard. O, five calories
13:30.9
lang. So, yan yung mas piliin
13:32.9
ninyong pangpahid
13:34.9
dun sa inyong mga sandwich. Ito pang
13:36.9
natura ng grilled kesa yung fried
13:38.9
na may breadings. So,
13:44.9
Any chaa. Green tea.
13:46.9
Huwag na hong milk tea.
13:48.9
Plain chaa na lang.
13:52.9
mas walang kalori ang
13:54.9
tubig. So, pwede ang
13:56.9
tubig, plain coffee,
13:58.9
chaa, low-fat milk, okay
14:00.9
naman. Vegetable juice.
14:02.9
Kasi po, yung ibang mga inumin
14:04.9
tulad ng milk tea, ang dami
14:08.9
Pagdating sa protina,
14:10.9
pwede po ang itlog, isda,
14:14.9
Tapos, yun na nga, itinuro ko na sa inyo.
14:16.9
Mamaya, papakita ko sa inyo
14:18.9
sa mga nanay na namamalengke,
14:20.9
ano yung red meat
14:24.9
orderin. Tapos, syempre sa atin,
14:28.9
yan yung mga ipalit natin.
14:30.9
Okay sa atin, mani
14:32.9
at saka kasoy, sabi ko nga.
14:34.9
Sa mga namamalengke,
14:42.9
yung mga tenderloin, tapadera,
14:48.9
sa ibabaw, yan. Kasi pag
14:50.9
bandang chan, lagi
14:52.9
maraming taba. So, yan yung
14:54.9
mga, yung mga pecho, marami rin
14:56.9
yan eh. Ganon din
14:58.9
sa ating pork. Pag sabi mga lomo,
15:00.9
tenderloin, mas magaganda
15:02.9
yan yung mga rib roast.
15:04.9
Pwede nyo kasing,
15:06.9
tanggalin yung mga taba dyan.
15:08.9
Basta lahat ang may loin, tenderloin,
15:10.9
okay din po yun. Less taba yun.
15:16.9
okay po. Bagay sa
15:18.9
diabetes kasi kailangan yan para sa ating
15:22.9
Keso, marami pong pwede.
15:24.9
Goat cheese, brie, mozzarella,
15:26.9
kesong puti, ang cottage
15:28.9
cheese, cheddar cheese, feta
15:30.9
cheese, yung nilalagay sa salad,
15:32.9
okay po lahat yan.
15:34.9
Maganda din ang melon.
15:36.9
So, yan yung mga prutas na pwede
15:40.9
Pag sinabing melon, sabi nga ni
15:42.9
Dok, o bakit may ampalaya? Eh kasi
15:44.9
bitter melon. So, kasama ho yan.
15:48.9
one cup of watermelon.
15:52.9
kalahating banana, isang
15:54.9
apple na maliit, sinlaki ng feast
15:56.9
natin. Strawberry, maganda
15:58.9
talaga. One and one fourth cup
16:00.9
pwede. Eh itong mga cherries,
16:02.9
mahal yan eh, pero pwede yan lahat.
16:04.9
One cup, one cup,
16:06.9
blackberries, cherries,
16:08.9
blueberries, medyo may kamahalan
16:12.9
Eh laging tanong, pwede ba tayong
16:14.9
kumain ng mangga? Yes,
16:16.9
pwede po ang mangga
16:18.9
sa diabetic. Pwede po yung hilaw
16:20.9
o kaya isang pisngi lang ng hinog
16:22.9
na mangga. Huwag naman pong
16:24.9
unli. So, allowed
16:28.9
So, di ba yung hilaw na mangga
16:30.9
pwede ilagay sa salad, yung
16:32.9
hilaw na mangga pwede gawing pickle,
16:34.9
smoothie, huwag nang
16:36.9
lagyan ng maraming pangpatamis.
16:40.9
So, pwede naman. Basta
16:42.9
half medium size mango,
16:44.9
yung isang pisngi lang.
16:46.9
Palaman sa tinapay,
16:48.9
egg salad, pwede. Lagyan nyo
16:50.9
ng avocado, peanut butter,
16:54.9
walang taba. Ito kasi salmon,
16:56.9
mahal yan. Pero yung mga ham,
16:58.9
pwede na rin ho yan.
17:00.9
Pwede na rin. So, ang dami
17:02.9
palang pwede natin kainin.
17:04.9
Hindi naman kailangan na
17:06.9
papahirapan natin.
17:08.9
Itlog na nilaga, laging pwede
17:10.9
pagbigla kayong nagutom.
17:14.9
ang mga pwede nyong kainin
17:16.9
para gumanda ang blood sugar nyo.
