10 Dahilan Bakit Barado ang Ugat. Tips Para Luminis ang Ugat. - By Doc Willie Ong
00:45.0
Pag nagbaray yung ugat sa paa, o peripheral artery disease yan.
00:50.2
Pag nagbaray yung vein sa paa, e varicose veins.
00:55.3
Pwede mag deep venous thrombosis.
00:57.0
So, yung ugat, napakahalaga, lalo na pag tumatanda, talagang nagbabara, may konting bara yung ugat.
01:05.0
So, sino at risk na magkaroon ng baradong ugat?
01:09.2
Kasi hindi naman natin mamamalayan yan, basta hindi naman masisilip agad yung puso, hindi naman masisilip agad yung utak, o yung kidneys.
01:17.7
So, ang at risk, yung edad 40 pataas.
01:22.0
So, 40 years old pataas, mas nagbabara na yung mga ugat.
01:26.1
Ang mga overweight, mas mataba, mas nagbabara yung ugat.
01:31.9
Siyempre, overweight, mataas ang kolesterol, nagbabara yun sa ugat.
01:37.5
Pwede rin smoker, naninigarilyo, nasisira yung ugat, yung endothelium, yung lining, nagagas ka.
01:45.5
So, overweight, more than 40 years old, smoker, diabetes.
01:52.7
Diabetes, pati high blood, mas nagbabara yung ugat.
01:56.7
Pati sa arit ng lalaki, ano rin yun, ugat din yun, kaya nagkakaroon ng impotensya minsan.
02:03.9
So, ano ang senyales ng poor circulation sa mga ugat natin?
02:08.8
Siyempre, pag sa puso, malalaman mo lang pag 100% barado na yung masakit na dibdib.
02:15.8
O pag sa paa naman, minsan yung muscle mahina.
02:19.5
O pag sa paa sa kamay, minsan parang merong mga tumutusok-tusok.
02:26.1
Nakarayom sa kamay o sa paa.
02:29.4
Pwede rin nagbabago yung kulay ng paa.
02:33.9
Yung paa, minsan nangingitim-ngitim o may barado yung artery doon.
02:38.2
Pag nangingitim sa paa, actually hindi maitim, minsan parang brown.
02:42.9
Parang brown, may pagka-brown doon sa may paa.
02:46.2
Or pag diabetes, diabetes, nagbabara din yung artery sa paa.
02:50.6
Nagiging brown at maitim yung paa.
02:53.5
Number four, pag malamig ang kamay.
02:57.5
Number five, senyales, namamanhid.
03:00.2
Possible din yan.
03:01.2
Pag namamanhid, sumasakit yung paa pa naglalakad.
03:04.7
Number six, masakit ang dibdib kung barado sa puso.
03:09.7
Number seven, kung baricose veins, namamagay yung paa.
03:15.0
Pwede rin yan dahilan.
03:16.9
So, yan-yan ang mga senyales na may nagbabara sa ugat natin.
03:20.8
Pero sa utak, syempre stroke na yan.
03:24.7
Ang sampung dahilan, bakit nagbabara ang ugat natin.
03:29.0
Ito yung dapat natin matukoy at ito yung dapat natin ma-prevent.
03:33.7
Sa lahat ng edad 40 pa taas, kailangan aralin natin ito.
03:37.5
Number one, atherosclerosis.
03:40.8
Ibig sabihin, yung mga artery natin nababalot ng taba, nababarahan ng taba.
03:48.4
Kaya yung mahilig sa lechon, mamantika, fast food, mas nagbabara, mas na heart attack.
03:54.8
So, bawa sa matataba, bawa sa fast food, more exercise, i-control yung cholesterol, pati yung blood pressure.
04:04.1
So, yan ang number one, atherosclerosis.
04:07.1
Number two, cause ng baradong ugat, peripheral artery disease.
04:11.9
Yung artery sa dulo, usually sa paa yan, nagbabara.
04:15.9
So, pa nagbabara yung artery sa paa, baka kulang ka sa exercise.
04:21.0
Kailangan mas naglalakad.
04:23.3
Mas ginagamot ang javis.
04:24.7
At titigil yung sigarilyo.
04:27.8
Sigarilyo talaga, mabilis magbara sa mga artery natin.
04:31.6
Ang problema dyan, pa nagbara yan, o operahan pa tayo.
04:34.8
Paano mo bubuksan yung bara?
04:36.6
Wala namang gamot talaga na inumin na malulusaw yung bara.
04:42.3
Yung bara kasi sa ugat, sa artery, matagal yan.
04:46.6
Siguro, mga five years, ten years, masamang bisyo, puro paninigarilyo.
04:51.4
Unti-unti ang pagbara.
04:52.8
Kaya kung tatanggalin yan,
04:54.7
sa healthy diet, unti-unti rin.
04:57.7
Hindi yung tumigil ka ng sigarilyo ng one month,
05:00.7
mawawala na agad yung bara.
05:02.8
Kasi matagal yung barado, yung baga sa tubo ng tubig,
05:07.4
matagal barado, matagal din lilinis.
05:11.2
Number three cause, ito ayaw natin ito.
05:14.0
Deep venous thrombosis.
05:16.5
Vein naman ang barado sa paa.
05:18.8
Malalaking varicose veins.
05:20.8
Pwede magbuo yung dugo sa paa.
05:23.1
Kaya tatanggalin yung lakad-lakad.
05:24.7
Lakad-lakad para hindi pumanaw.
05:28.7
Galaw-galaw para hindi pumanaw.
05:30.7
At sa paa, pag may varicose veins,
05:33.7
minsan maganda yung compression stockings.
05:36.7
Ako, lagi ako naka compression stockings.
05:38.7
Sinuturo ko sa inyo.
05:39.7
May nabibili yan online.
05:41.7
Mag-search kayo na hindi siya ordinary stockings na pang babae
05:45.7
na nabibili sa department store.
05:47.7
Ito, compression, masikip talaga.
05:49.7
Masikip yung medyas na para itaas yung dugo.
05:54.7
Para hindi mag-ipon yung dugo sa paa.
05:57.7
Kasi pag sa hapon, manas na yung paa natin.
05:59.7
Kailangan compression stockings.
06:01.7
Tapos, pag may manas kayo sa paa, may varicose veins.
06:05.7
Maganda yung paa rin tinataas.
06:07.7
Sa gabi, tinataas yung paa.
06:09.7
Tapos, minamasahe.
06:11.7
Yung katawan nakahiga.
06:13.7
Yung puso, mas mababa.
06:15.7
Yung paa, mas nakataas.
06:16.7
May video kami niya ni Doc Lisa.
06:18.7
Minamasahe yung paa para mabawasan yung manas.
06:23.7
Binti, minamasahe.
06:25.7
Siguro, mga 10 to 15 minutes.
06:29.7
Para mawala yung ipon ng dugo.
06:32.7
Tapos, pag kinabukasan, magko-compression stockings.
06:36.7
Para hindi masyado mag-ipon ng manas.
06:38.7
Ganyan talaga po.
06:39.7
Paano? Nasira na nga kasi yung mga veins natin.
06:42.7
Yung dugo ay nabumalik.
06:48.7
Nasisira na yung mga veins natin.
06:52.7
Number four cause ng pagbabara ng ugat.
06:56.7
Ang artery and vein diabetes.
07:00.7
So, dapat gamutin ng diabetes.
07:02.7
Monitor ang blood sugar.
07:04.7
Dapat less than 120 ang blood sugar.
07:07.7
Kung kailangan uminom ng gamot para sa diabetes, punta tayo sa endocrinologist.
07:12.7
Huwag hayaang mataas.
07:13.7
Kahit walang sintomas, bawal mataas ang blood sugar.
07:17.7
Delikado ang diabetes.
07:19.7
Lalo na sa mga fast food.
07:20.7
Yung mga unhealthy foods.
07:21.7
Diyan talaga yan.
07:24.7
Number five cause ng poor blood flow.
07:27.7
High blood pressure.
07:29.7
Pag may high blood kayo, malakas yung daloy ng dugo sa mga artery.
07:36.7
So, pag nagagasgas yung artery, parang nagkakalyo siya.
07:40.7
Kalyo. Parang thrombus.
07:42.7
So, sumisikip yung daanan.
07:44.7
Kung dati, 100% yung butas.
07:47.7
Baka gaya nila yung butas ng daanan ng mga artery natin.
07:51.7
Sa katawan at sa puso.
07:53.7
So, diabetes and high blood, hindi maganda.
07:57.7
High blood, bawasan lang yung alat.
07:59.7
Ako, hindi na ako nagdadagdag ng patis.
08:01.7
Kahit sinigang na bangus.
08:03.7
May konting patis lang para may lasa.
08:06.7
Pero, konting-konting lang kung pwede.
08:08.7
Lalo na sa restaurant, lagi ko sinasabi.
08:11.7
Walang betchin, bawas alat.
08:14.7
Bawas alat, tanggal betchin.
08:17.7
Betchin kasi, actually ano rin siya eh.
08:19.7
Salt din siya eh.
08:20.7
Monosodium glutamate siya.
08:22.7
Sodium din siya eh.
08:23.7
Counted as asin din siya.
08:25.7
So, low sodium diet sa high blood.
08:27.7
Exercise at mag magpapataba.
08:30.7
Number 6, cost of poor blood flow.
08:33.7
Tanggalin nyo ito lahat.
08:34.7
Number 6, smoking.
08:36.7
Obviously, sigarilyo talaga ang mabilis magbara.
08:39.7
Number 7, overweight.
08:42.7
Pag overweight kasi, ang pagbabara niya, malaki ang tiyan.
08:48.7
Yung laki ng tiyan, iniipit niya eh.
08:51.7
Iniipit niya yung pag-ihi natin.
08:54.7
Iniipit niya yung tiyan natin.
08:56.7
Kaya, mas kabag tayo.
08:59.7
So, pag malaki ang tiyan, malaki ang pressure.
09:01.7
Umakyat yung pagkain.
09:02.7
Nag-gagird pa tayo.
09:03.7
Pati pag-ihi, hirap.
09:05.7
Pati likod, masakit kasi overweight.
09:07.7
Hindi na natin mahawakan yung paan natin.
09:10.7
Paano naiipit ng tiyan?
09:12.7
Nakakapinsala din sa katawan.
09:15.7
Nakakabara din ang poor blood flow.
09:16.7
Masyado rin mataba.
09:19.7
Baka pati yung dugo, hindi na rin makabalik eh.
09:21.7
Number 8 cause na baradong ugat.
09:27.7
Laging nakaupo dito.
09:31.7
Kaya, dapat lakad-lakad.
09:32.7
Ngayon, medyo pawis ako.
09:33.7
Kakalakad lang namin.
09:35.7
Lakad kami mga 35 minutes dyan sa labas.
09:39.7
So, dapat may lakad-lakad para may galaw-galaw.
09:42.7
Para gumalaw yung circulation.
09:45.7
Number 9 cause ng baradong ugat.
09:49.7
Siyempre, mga fast food.
09:51.7
Puro mga processed food.
09:53.7
Puro hotdog, ham, bacon.
09:57.7
Kailangan maraming gulay, prutas, kanin.
10:01.7
Tapos, yung mga kahit itlog pwede rin naman eh.
10:03.7
So, healthy diet tayo.
10:05.7
More inihaw o more sinigang.
10:10.7
Sa usawan, mas gusto natin suka kalamansi.
10:14.7
Masarap naman eh.
10:15.7
Kahit sa nilagang baka.
10:17.7
Suka o nilagang baka.
10:19.7
Kalamansi o suka.
10:21.7
Imbis na patis, toyo o bagoong.
10:24.7
Ay bawal yun talaga sa high blood.
10:27.7
Sa kidneys, bawal din yun.
10:29.7
Asin, patis, toyo.
10:32.7
May isang cancer specialist, kaibigan namin.
10:37.7
Sinabi niya sa amin. May interview ako sa show.
10:40.7
Dati may show ako.
10:41.7
Sabi ni Dr. Vilelon, ingat tayo sa patis, toyo, bagoong.
10:44.7
Kasi yung mga masyadong maalat, minsan daw nakakagising ng cancer cells.
10:53.7
Hindi ko naman sinasabi lagi.
10:55.7
Pero may pag-aaral, parang nagigising niya yung cancer cells eh.
10:59.7
Yung masyadong maalat, mabagoong, na masyadong spicy na ganyan.
11:04.7
Basta yung alat, yan ang kalaban.
11:06.7
Hindi naman ito sigurado.
11:07.7
Pero si Dr. Vilelon, kaibigan namin, cancer specialist siya eh.
11:13.7
And number 10, cause ng baradong ugat, ito.
11:16.7
Kidney failure, kidney disease.
11:18.7
Pagsira ang kidneys, mas hinahigh blood.
11:21.7
Kasi kidneys, nagkocontrol din yan ng blood pressure eh.
11:24.7
Pagsira ang kidneys, anemic.
11:27.7
Mas hinahigh blood.
11:28.7
Pati diabetes lumalala.
11:30.7
Ano gagawin natin?
11:32.7
Ito, 10 tips para gumanda yung blood flow.
11:36.7
Sinabi ko sa inyo, dapat number 1, kompletong tubig.
11:40.7
Tubig, kailangan.
11:42.7
Para yung dumi ng katawan may lalabas.
11:45.7
Kailangan mo sapat na tubig.
11:47.7
Number 2, bawas stress.
11:49.7
Sobrang stress, hindi rin maganda.
11:52.7
Nahahigh blood tayo sa stress eh.
11:55.7
Magpatawad, magmasyadong mainitin ulo.
11:58.7
Disiplina, manage stress.
12:00.7
Number 3, tinuro ko sa inyo, itaas yung paa.
12:04.7
Diba? Sa gabi, kahit 15 minutes.
12:06.7
Itaas ang paa, imasahe.
12:08.7
Tanggalin yung manas.
12:10.7
Para yung nag-iipon na dugo sa paa, hindi magbuo-buo.
12:14.7
Pag nagbuo yung dugo, delikado.
12:16.7
Iminamassage lang.
12:18.7
Yung pag gano'n lang.
12:20.7
Parang pinipisa mo siyang paste.
12:22.7
Diba? Misa sa toothpaste nila.
12:24.7
Para yung paa mo rin eh.
12:25.7
Mula dito sa ankle, pinipisa mo.
12:27.7
Makakita mo, after 15 minutes, bawas ang manas.
12:30.7
O tanggal ang manas.
12:31.7
Less manas sa umaga.
12:34.7
So number 3, massage the legs.
12:36.7
Pwede rin masahe buong katawan ah.
12:39.7
Sa likod, maganda rin yung massage.
12:41.7
Good for blood circulation din yan.
12:43.7
Kasi pag minamassage, umiinit eh.
12:46.7
Gumaganda rin circulation.
12:48.7
Number 4, tinuro ko sa inyo.
12:50.7
Compression stockings.
12:51.7
I-search nyo online.
12:52.7
Compression stockings.
12:54.7
Maraming pressure yan eh.
12:55.7
Depende sa sikip.
12:57.7
May 18 millimeters mercury.
13:02.7
Siguro start kayo sa 18, 25.
13:04.7
Hanggang masanay.
13:06.7
Number 5, dapat exercise.
13:08.7
Huwag uupo ng matagal.
13:10.7
Kahit masakit ang likod.
13:12.7
Hindi pwede naka-wheelchair.
13:14.7
Oras na naka-wheelchair, e di marado na yung ugat.
13:18.7
Kahit masakit katawan, pilit tayo.
13:21.7
Tingnan nyo sa ibang bansa.
13:23.7
Kahit matatanda, kahit kuba na, lakad pa rin eh.
13:26.7
Kasi oras na iupo mo, wala ng circulation.
13:30.7
Dapat kahit lakad, upo.
13:35.7
Kahit sandali lang yung tayo mo, upo.
13:40.7
Para gumalaw yung dugo.
13:44.7
Number 6, huwag magpapataba.
13:46.7
Sinabi ko na sa inyo.
13:47.7
Number 7 tip, huwag maninigarilyo.
13:50.7
Number 8, yung mga healthy foods na sinasabi ko.
13:56.7
Number 9, gamutin yung high blood, diabetes, high cholesterol.
14:01.7
And number 10, siyempre, regular check-up.
14:04.7
Anong gamot ibibigay ng doktor?
14:06.7
Actually, wala naman ako i-recommend itong healthy food.
14:09.7
Pero usually, ang doktor pwede kayo bigyan ng mga statin sa cholesterol.
14:15.7
Pwede kayo bigyan ng aspirin ng cardiologist.
14:18.7
Pero ito hindi pwedeng, hindi nyo pwede inumin pag nakikinig lang kayo dito.
14:22.7
Kasi may benefit at may side effect.
14:27.7
Hindi pwede inumin basta-basta.
14:29.7
Kailangan makita kayo ng doktor.
14:30.7
Baka mga side effect kayo.
14:32.7
Statin, simvastatin at orvastatin, maganda.
14:35.7
Pero may possible, maliit na side effect.
14:38.7
Doktor lang ang ibibigay.
14:39.7
Aspirin, maganda. Pero may side effect sa konting tao.
14:44.7
Tapos merong mga gamot sa high blood, diabetes, okay po yan.
14:48.7
Sa supplement, omega 3 fatty acids.
14:51.7
Fish oil, wala naman masama.
14:53.7
Gusto nyo fish oil, baka makatulong.
14:55.7
O kain na lang kayo maraming isda.
14:58.7
So, anong mangyayari kung barado ang circulation ngayon?
15:04.7
na wala pa kayong sintomas, okay pa.
15:07.7
Kung konti pa lang yung bara, wala pang heart attack, wala pang stroke,
15:11.7
kaya pa natin maagapan yan.
15:13.7
Pero kung nagka-bara na, na stroke na, na heart attack na,
15:17.7
o nagkasugat na yung paa, barado na yung artery,
15:21.7
mas mahirap na pero pwede pa rin.
15:24.7
Pwede pa rin mag-rehab kahit na stroke.
15:28.7
Kaya tuloy-tuloy lang.
15:29.7
Kasi bawat galaw kailangan natin.
15:32.7
Okay? Sa ano po nakatulong ito?
15:34.7
Yung mga dapat gawin at bawal gawin para hindi magbara yung ugat natin.
