Gov't urged: Build wharf, send troops to Sabina Shoal vs China's 'quiet encirclement'
00:29.5
Tama? Napag-gitnaan siya, di ba?
00:33.4
So ano ibig sabihin yan?
00:37.2
Tama, tama po kayo.
00:38.9
Kailangan na talagang bantayan natin nito
00:41.8
dahil malapit ito sa mainland,
00:44.9
malapit rin ito sa Second Thomas Shoal
00:47.6
kung saan nandun yung BRP Sierra Madre natin
00:50.2
at malapit rin ito dun sa Bishchipree,
00:53.4
yung unang inakaw sa atin ng China,
00:59.2
nandun yung Reed Bank.
01:01.4
Kung saan mayaman ito ng langit.
01:04.5
So makita nyo, very strategic yung location.
01:08.1
So kung sakaling makuha nila itong Sabina Shoal
01:11.3
o yung Sponda Shoal,
01:13.3
nakapaligid na ito doon sa BRP Sierra Madre natin
01:17.6
dun sa Ayungin Shoal.
01:19.5
So quiet encirclement yung ginagawa nila.
01:23.4
So kinakailang bantayan talaga siya
01:26.1
dahil hindi pa pwedeng makuha nila ito,
01:29.1
dahil ito ay isang barangay
01:30.9
doon sa Municipality of Pag-asa
01:34.7
na parte ng province of Palawan.
01:38.8
Ayan na, Chester.
01:39.5
So nalabog ito ng exclusive explanation natin.
01:42.1
Opo, para mas ma-appreciate natin mga kababayan
01:44.3
kasi ikaw nasa phone patch ka, di ba?
01:46.2
Sa mga nakamonitor sa atin sa Teleradio.
01:48.2
Yan na, Bigurnia, for your appreciation, nakita mo.
01:50.8
75 nautical miles away siya
01:53.1
from Nara, mainland Palawan.
01:57.0
O nakita mo yung...
02:01.2
Nakita mo yung Mischief Reef?
02:03.7
Nandyan yung kanilang mga partner, mga man-made...
02:07.7
Yung mga runway, military outpost, nandyan.
02:10.1
So nandyan sa gitna ng Mischief Reef
02:12.4
at ng sinasabing gagawing structure sa Escoda Shoal,
02:16.3
yung BRP Sierra Madre.
02:18.1
Nasa gitna niyan.
02:18.8
Nasa gitna niyan.
02:20.1
So ibig mo sabihin, papagitnaan nila yung...
02:23.1
Mas lalo silang strategic kung mga partner...
02:25.4
Papaligiran nila.
02:26.3
Pag nagkaroon sila ng isla dyan, Chester,
02:29.1
Tama, tama, tama ka doon, Sir Alvin.
02:33.4
So but what can we do about it?
02:35.0
Nakapaligid sila doon.
02:36.0
What can we do about it?
02:37.3
May magagawa ba tayo pag pinuwersa ng China
02:39.7
na gumawa siya dyan ng artificial island
02:41.7
just like what it did in the Mischief Reef
02:44.7
a few decades back?
02:48.1
Wala silang dapat gawin doon dahil pag-aari natin yun.
02:52.6
Of course, they will do it by force
02:54.8
but we have to enforce also yung ating batas,
02:59.1
damihan pa yung ating mga monitoring vessels doon
03:05.3
kasi nga yung maritime domain awareness
03:08.1
dapat alam ng ating mga PCG at ng Navy natin
03:12.6
yung kanilang monitoring surveillance skills nila.
03:19.0
Dapat matuloy pa rin yun
03:22.9
and at the same time,
03:24.8
dapat malaman ito ng international community
03:27.6
kasi ito ay kasama doon sa
03:30.2
arbitral award na naipanalo natin.
03:33.7
Karapatan natin na mangisda doon,
03:35.8
karapatan natin na
03:42.4
dahil sinasabi doon sa
03:44.3
naipanalo natin na tayo lang ang may
03:46.6
karapatan doon sa
03:47.9
exclusive economic zone natin.
03:50.7
Part ito ng internal waters natin.
03:53.5
So wala silang dapat
03:58.9
o sirain ang mga corals natin
04:02.0
dahil kabastusan yung ginagawa nila sa atin.
04:05.7
Pero realistically speaking,
04:08.0
can we stop them from doing that?
04:10.1
Kasi sa Mischief Reef,
04:12.0
nagising na lang tayo,
04:13.4
andun na lahat ng pasilidad nila eh.
04:16.3
Ang nangyari kasi sa Mischief Reef,
04:18.2
nagkaroon ng karaoke diploma sinundo nila eh.
04:20.9
Ang sinasabi nila,
04:22.3
magtatayo sila ng
04:26.1
Because at that time,
04:27.6
si FBR at saka si
04:29.6
Jiang Zemin, yung kanilang presidente noon.
04:31.9
Maayos pa yung relasyon natin.
04:33.8
But they took advantage of it
04:35.6
because of our goodness. Because at that time
04:37.6
din noon, hindi pa ganung
04:39.5
kalakas yung territorial defense
04:45.6
nag-flex tayo ng muscles talaga
04:47.5
natin na ang strategy ng ating
04:49.6
armed forces ngayon,
04:51.3
ay on external defense.
04:55.8
na sa atin ngayon na
04:57.3
ang focus natin ay para
04:59.4
protektahan yung mga
05:00.7
pag-aari natin. So, I think
05:03.0
aware tayo ngayon and we are
05:05.3
more capable right now, unlike
05:07.3
during the Mischief Reef incident.
05:09.3
Kasi yung unang pagkakataon na ninakawan
05:11.4
tayo ng isla eh. So, ngayon
05:13.1
hindi tayo papayag na nanakawin na naman nila
05:15.3
itong isla na ito.
05:16.4
Alright. Kung sinasabi mong hindi tayo papayag, ano
05:18.8
ang konkreto nating pwedeng gawin?
05:21.6
Pwede ba tayo magpadala ng mga
05:22.9
tropa dyan, ng mga forces
05:24.9
natin? Kung baga, tapatan din natin kung
05:27.2
anuman ang ginagawa nila ngayon, kaya
05:29.1
ba natin yung gano'n? Or
05:30.6
lalapitan naman tayo kay Uncle Sam
05:32.9
at iba pang mga kaalyado natin para nga
05:35.0
mabantayan yung lugar na yan?
05:40.9
mag-swarming doon sa area na yun
05:43.1
dahil patuloy naman yung
05:49.3
at ito napakalapit
05:51.5
talaga sa mainland Palawan
05:53.7
Esponda, itong Sabina
05:57.2
na ito. Pangalawa,
06:03.3
civilian maritime forces natin
06:05.7
post guard at ng BFAR.
06:09.1
Yung pagpapatrol nila
06:11.0
at of course yung paggawa nila ng mga
06:13.2
kung kinakailangan, maglagay tayo
06:15.0
ng fishermen's barge doon,
06:19.1
Kinakailangan, maglagay rin tayo
06:20.8
ng tropa doon kung kinakailangan
06:23.2
para may nakabantay
06:26.1
natasandaan nyo, meron din tayong
06:28.8
isla noon na nagbabasketball
06:31.6
yung sundalo natin
06:34.3
Habang nagbabasketball sila, kinuha na
06:36.6
ng Vietnam noon. So sana hindi na
06:38.6
mangyari yung mga ganitong mga
06:40.0
pagkakataon noon. Walo lang ang ating
06:42.6
isla dyan na pinoprotektahan.
06:45.8
Kinakailangan, bantayan
06:46.9
talaga matrigan natin ng
06:48.5
mabuti, lagyan natin ng tao
06:50.9
para hindi maagaw itong mga
06:52.7
isla na ito sa atin.
06:54.1
Okay, thank you very much for your insights.
06:56.1
Thank you, Dok. Thank you very much.
06:58.3
Tuloy-tuloy lang po tayo. Thank you po.
07:01.1
Yes, sir. Mula po nung
07:02.7
na-monitor po natin
07:04.4
na may ganito pong activities
07:05.9
na nangyayari dyan sa show na yan,
07:10.1
ang Coast Guard po ang nandyan dyan,
07:12.5
constantly na po silang
07:14.2
nagpapatrolya dyan ngayon.
07:16.2
So their presence is their
07:17.9
constant, ano na sir, tuloy-tuloy na po sila.
07:20.4
For 26 days nga po,
07:22.4
napansin na po natin
07:24.2
na wala na nga pong activities.
07:26.1
To continue on with their
07:28.1
yun nga, yung kanilang
07:29.6
mga activities to reclaim
07:34.1
mayroon na lang daw mga observed na
07:36.3
may mga divers po silang
07:38.0
binideclare according to
07:39.9
kay Commodore Tariela po, ang tagapagsalita
07:42.4
ng Philippine Coast Guard.
07:44.1
But yung mismong malakihang
07:46.4
operations to reclaim
07:48.4
this island, wala na pong gano'n.
07:50.1
So natiturn naman po natin in a way.
07:52.0
Colonel, pakipaliwanag nyo nga po
07:54.0
bakit yung Coast Guard,
07:56.1
ang naka-assign to patrol
07:58.0
the area, at hindi yung
07:59.8
armed forces of the Philippines
08:03.0
external security.
08:05.7
Hindi ba itrabaho ng armed forces yun?
08:07.8
Correct, correct.
08:09.2
Opo sir, ito nga pong
08:11.5
ganitong activities nila are
08:13.4
illegal activities. So with this
08:15.9
po, ang law enforcement po
08:17.8
is Philippine Coast Guard.
08:22.9
is constantly also patrolling
08:25.6
the area. So nandyan po yung
08:27.2
presence nila, umiikot-ikot
08:29.4
po sila at any one time, hindi po
08:31.1
nawawalan ng presence ng Philippine Navy
08:33.3
dyan. But ang side po
08:35.3
kasi natin sir, defense po tayo.
08:39.3
support the Coast Guard
08:41.2
in law enforcement. So pag tinawag
08:43.5
po kami ng Coast Guard na kailangan
08:45.3
po nila yung tulong namin, madali po
08:47.2
kaming mag-responde kasi nandyan dyan na po
08:49.1
sila din, nag-runda po sa area.
08:51.4
So gano'n ang dynamics partner.
08:53.4
Pero kaya bang igarantya?
08:55.6
Sa ating mga kababayan.
08:57.3
Ayan, at least recorded po kayo ngayon.
08:59.1
Kaya bang igarantya ng Armed Forces
09:01.5
of the Philippines na hindi
09:05.4
ng mga structures dyan, ang
09:11.2
Siyempre sir, no, because we have
09:13.5
already monitored this, we will do everything
09:17.3
from coming to fruition.
09:20.0
So makikipagtulungan po tayo
09:22.3
sa all the necessary agencies
09:23.8
na monitor naman po natin ito.
09:25.6
So all the activities
09:27.3
are being monitored and being
09:29.4
reported to proper authorities
09:31.6
for appropriate action na din.
09:33.4
Kung ano po yung sabihin nilang side namin
09:35.4
to how to react, we will do so
09:37.4
accordingly based on our plans.
09:39.8
Meron po tayong comprehensive
09:41.4
archipelagic defense concept.
09:43.7
Naririnig naman po natin, lagi po itong
09:45.4
namimension ng ating Secretary
09:47.2
of National Defense.
09:49.0
So all of this po, meron po tayong
09:51.6
counter-reaction po.
09:53.8
Ma'am, pwede ba yung natapatanon?
09:55.6
Nalang natin kung ano man yung ginagawa nila?
09:57.9
Magtayo din tayo. Kaya ba natin?
09:59.8
Yaman din lang na ating kamo yan.
10:03.8
Oo, baka pwedeng tayo na lang
10:05.8
ang magtayo. Kaya ba natin?
10:08.5
From days of yore,
10:09.8
we used to do that naman.
10:11.2
May mga tinatayo naman po tayong
10:16.4
struktura sa ating mga
10:17.7
teritoryo nga po.
10:20.1
So we leave this po to
10:21.7
higher authorities on how this will
10:23.7
be, ano pa, kung ano pong
10:25.4
moving forward natin dyan.
10:27.9
So ang sabi nga po namin, namumonitor
10:29.7
naman na po natin itong mga ito.
10:31.2
It's being reported to the National Task Force on West
10:33.6
Philippine Sea and the higher authorities.
10:36.6
So moving forward po,
10:39.9
role ng AFP, gagampanan po natin yan.
10:42.0
Apo. Humihingi po ng tulong yung
10:43.7
ating mga mangingisda.
10:45.5
Nakapag daw po sila yung mangingisda, isamahan
10:47.6
daw sila ng ating mga
10:49.2
Coast Guard at ng AFP.
10:53.6
Meron naman po tayong mga ganyan.
10:55.4
Ang instances, ma'am, as long as
10:57.9
properly coordinated. But alam nyo, ma'am,
11:00.1
napakalawak po nitong dagat,
11:01.8
marami rin po yung mga
11:03.0
kung maybe if it's gonna be
11:06.0
organized in a way, kung
11:07.4
how do we do that
11:09.9
moving forward. Bukas naman po,
11:12.0
ma'am, ang armed forces kung ano po
11:13.5
ang maitutulong namin
11:16.1
sa ganyang usapin po.
11:17.4
So theoretically speaking, pwede tayo ang magtayo
11:20.0
kasi pag tinina mo, mas palapit yung
11:21.8
mainland na Palawan. Kung para sa mainland
11:24.0
na China, makulong ka ng layo.
11:25.4
Pagkakataan natin kasi hindi yung walang habas
11:27.3
na pagpatay sa mga coral reefs natin, ma'am.
11:31.6
Kaya naman po natin gawin yan, no?
11:33.6
Kung gugustuhin man din po natin.
11:35.5
But tayo po, mga Pilipino,
11:37.9
ma'am, we are looking
11:43.9
Hindi po tayo naninira
11:46.7
features natin. So,
11:49.4
makita nyo po yung ginawa nila dyan, nira po
11:55.4
Ang sabi nga natin sa sustainable development,
11:58.2
we want to preserve
11:59.4
what we have. The resources
12:02.1
can also be enjoyed
12:04.3
by our future generation.
12:06.2
Pero, from a military
12:08.1
point of view, Colonel, strategic
12:10.2
ba na gumawa tayo ng military
12:16.0
Pag-aaralan din lahat ito, sir.
12:18.3
Kaya nga po dun sa ating comprehensive
12:20.3
archipelagic defense concept,
12:22.1
nag-iikot po, headed by
12:25.4
Iniikot po natin ang mga features natin,
12:27.6
ang mga areas and locations, being an
12:29.6
archipelagic country nga po. And we're
12:31.8
determining strategic
12:33.8
point kung saan po tayo magtatayo
12:37.4
Sige. So, let's leave it at that. Dyan muna.
12:39.6
Marami-marami salamat, Colonel. Thank you for your time.
12:42.4
Magandang umaga po.
12:43.5
Thank you very much po. Magandang umaga po.
12:45.5
Colonel Francel Margaret Padilla,
12:48.3
ang tagapagsasabi.
