00:48.0
At kung alam mo na kung sino ang kalaban na ito, yes, ang tinutukoy ko dito ay ang inflation.
00:53.5
Simple lang ang kahulugan ng inflation.
00:55.4
Ito ay ang pagtaas sa presyo ng mga bilihin.
00:58.2
At ayon sa website ng FocusEconomics.com, ang average inflation rate dito sa Pilipinas ay 3.1%.
01:07.0
Ang datang ito ay mula 2012 hanggang 2022.
01:11.1
At ang ibig sabihin nito ay hindi hihinto ang inflation.
01:14.7
Taon-taon ay patuloy na tataas ang presyo ng ating mga bilihin.
01:18.9
At ang mangyayari kung patuloy na tataas ang presyo ng mga bilihin, patuloy din na bababa ang halaga o purchasing power ng ating pera.
01:28.2
meron kang 100 pesos ngayon.
01:30.5
At ang isang kilo ng bigas ay worth 50 pesos.
01:33.8
So ang iyong 100 pesos ngayon ay kaya pang bumili ng dalawang kilo ng bigas.
01:38.7
At kung sakaling madagdaga ng 5 pesos ang presyo ng isang kilong bigas sa susunod na taon,
01:44.2
nabawasan na ang purchasing power ng iyong 100 pesos.
01:48.2
Dahil kulang na ito para makabili ka ng dalawang kilo ng bigas.
01:52.2
So imagine kung patuloy na tataas ang presyo ng mga bilihin.
01:55.7
Pusibling darating yung panahon na isang kilo ng bigas ay worth 50 pesos.
01:58.2
Ang isang kilo na lang ng bigas ang kayang bilhin ng 100 pesos.
02:02.0
Kaya kung meron kang ipon ngayon at ayaw mong anahin ng inflation ang halaga ng iyong pera,
02:07.8
kailangan mong maging strategic at pag-isipang mabuti kung ano ang magandang gawin sa iyong ipon.
02:13.7
Kaya naman sa videong ito,
02:15.4
ibabahagi ko sa iyo ang 6 na magandang paraan na pwede mong gawin sa iyong ipon.
02:20.4
Ang purpose ng 6 na paraan na ito ay hindi lang para malabanan mo ang inflation,
02:25.4
kundi para na rin maging maayos ang takbo ng iyong pera.
02:28.2
At para makamit mo ang iyong mga short-term at long-term goals.
02:33.9
At ang unang paraan na pwede mong gawin sa iyong ipon ay ilagay ito sa iyong emergency fund.
02:39.8
Mahalaga na una mong i-consider ang magkaroon ng emergency fund bago ang iba mong financial goals.
02:45.8
Ang purpose sa pagkakaroon ng emergency fund ay para meron kang safety net kung sakaling mangyari ang mga bagay na hindi mo inaasahan.
02:53.8
Maraming uncertainty sa buhay.
02:55.9
Kaya ang pinakamagandang desisyon na pwede mong gawin sa iyong ipon,
02:57.6
na pwede mong gawin ay paghandaan ito. Ang ibig sabihin ng emergency fund ay perang katumbas ng iyong
03:04.2
6 months to 1 year na expenses. Halimbawa kung iyong monthly expenses ay 15,000 pesos, kailangan mo lang
03:11.9
ng 90,000 pesos to 180,000 pesos para sa iyong emergency fund. Magagamit mo ang perang ito kung sakaling
03:19.7
nahinto ka sa iyong trabaho. Kung bigla ang may nagkasakit o di naman kaya ay nagkaroon ng malaking sira
03:25.6
ang iyong sasakyan at kailangan mo na itong ipaayos. At kung gusto mong malaman saan magandang ilagay ang
03:31.4
iyong emergency fund, pwede mo itong ilagay sa mga high interest savings account. Magandang dito mo ito ilagay
03:38.5
dahil pwede kumita ng malaking interest ang iyong ipon dito. Kung typical na savings account ay kaya lang
03:44.8
magbigay sa iyo ng 0.10% to 0.25% interest taon-taon, ang high interest savings account ay kayang magbigay sa iyo
03:53.7
ng up to 6% interest.
03:55.6
Ang kagandahan pa sa mga savings account na ito ay hindi nangangailangan ng maintaining balance. Ibig sabihin, pwede mong i-withdraw ang iyong pera anytime.
04:05.6
Dahil ang paggagamitan mo ng iyong pera sa savings account na ito ay sa emergency. Mahalagang meron kang access dito sa lahat ng oras.
04:14.6
Kung gusto mong malaman ang mga available na bangko na nag-aalok ng high interest savings account, panoorin mo na lang ang nagawa na naming video tungkol dito.
04:23.6
Ilalagay ko na lang ang link sa description.
04:25.6
At comment section ng videong ito.
04:30.6
Number 2. Palawakin mo ang iyong mga kaalaman. Sa panahon natin ngayon, hindi lang sapat na meron kang pera. Dapat ay nag-iinvest ka rin sa iyong sarili para maging skillful ka sa isang bagay. Kapag meron kang ipon, mahalagang gamitin mo ang small percentage nito para lalo mo pang mapalawak ang iyong mga kaalaman. Katulad ng pagbili ng mga libro na magtuturo sa iyo sa mga bagay na gusto mong matutunan.
04:55.6
Number 3. Makipag-network ka sa mga taong marami niyang alam at pwedeng magturo sa iyo. Mag-attend ka sa mga available na seminars. At kung meron kang kilalang tao na successful na sa larangan na gusto mong pasukan, ay pwede mo siyang alukin para maging mentor mo. Mahalagang constant ka na merong natutunan para ma-exercise mo ang iyong utak. Mabilis ka rin maka-adapt sa pagbabago at para handa ka sa tuwing merong opportunity na darating.
05:22.2
Number 4. Tandaan mo na lang yung sinabi ng stock investor na si Juan.
05:25.6
Number 5. The best investment you can make is an investment in yourself. The more you learn, the more you earn. Kung meron kang ipon ngayon, gamitin mo yan bilang isang advantage para mapalawak mo pa ang iyong mga kaalaman.
05:42.9
Number 3. Bayaran mo lahat ng iyong mga utang. Isa sa magandang bagay na pwede mo rin gawin sa iyong ipon ay ibayad ito sa iyong mga utang.
05:52.0
Number 4. Sa halip na magbabayad ka ng malaking interest, idagdag mo na lang ito sa iyong ipon. Pero lilinawin lang natin na hindi lahat ng utang ay masama. Merong utang na magagamit mo as leverage sa iyong pag-asenso. At meron ding utang na sumisira ng iyong finances.
06:08.9
Number 5. Kaya ang tinutukoy ko dito ay ang uri ng utang na hindi nakakatulong sa iyo. Mahalagang bayaran mo lahat ng iyong bad debt para maging focus ka sa pag-iipon at pag-attract ng opportunities.
06:20.7
Number 6. Merong dalawang method kung paano bayaran ang iyong mga utang. Una ay ang Debt Avalanche at ang pangalawa ay ang Debt Snowball. Ang Debt Avalanche method ay nakabasis sa interest ng iyong mga utang. Ibig sabihin, una mong bayaran ang utang na merong malaking interest hanggang sa may pinakamaliit na interest. Ang Debt Snowball method naman ay nakabasis sa halaga ng iyong utang. Una mong bayaran ang pinakamaliit mong utang hanggang sa pinakamalaki.
06:48.7
Ang kagandahan sa method na ito ay magiging motivated ka sa pagbabayad ng iyong utang. Dahil magsisimula ka lang sa maliit na halaga hanggang sa magkaroon ka na ng momentum na bayaran lahat ng iyong utang. Pero at the end of the day, ikaw pa rin ang pipili at gagawa ng paraan kung paano bayaran ang iyong mga utang. Ang mga method ay ginawa lang para maging guided ka sa iyong mga desisyon. Ang goal ay mabayaran lahat ng iyong mga utang. Mag-focus sa pag-iipon. Mag-attract ng utang.
07:18.7
Mag-cancel ng opportunity sa ating buhay at magkaroon ng peace of mind.
07:24.4
Number 4. Mag-contribute ka sa iyong retirement account.
07:29.0
Ang pagkakaroon ng ipon ay magandang panimula sa pagbuo ng iyong yaman. At mahalagang ilaan mo ang small percentage nito sa iyong long-term goal, katulad ng pagri-retiro.
07:39.6
Habang maaga pa, mabuting pagplanuhan mo na ang iyong retirement at kwintahin kung magkano ang kailangan mong pera kung balak mo nang huminto sa pagtatrabaho.
07:48.7
Ang common calculation na ginagamit ng karamihan sa pag-alam ng halaga na kailangan nilang maipon sa kanilang retirement account ay ang 25 times rule.
07:58.6
Nang ibig sabihin ay kwintahin mo lang ang iyong annual expenses at imultiply ito sa 25.
08:04.7
Halimbawa, kung ang iyong monthly expenses ay 20,000 pesos, imultiply mo lang ito sa 12 para makuha mo ang iyong annual expenses.
08:14.0
At ang iyong annual expenses ay imultiply mo naman ito sa 25.
08:18.7
So kung nahit mo na ang 6 million pesos ay kaya mo nang mag-retiro.
08:22.9
At ang gagawin mo naman sa iyong retirement fund ay kailangan mo itong ilagay sa isang low-risk investment na kayang magbigay sa iyo ng minimum of 4% interest taon-taon.
08:34.7
Para ang interest nakikitain ang iyong retirement fund, yun ang gagamitin mo sa iyong mga personal expenses sa loob ng isang taon.
08:42.9
Katulad lang ito ng emergency fund.
08:45.1
Pero sa halip na 6 months to 1 year na gastusin,
08:48.9
dito ay 25 years or more.
08:51.5
Pero dahil halimbawa lang ito,
08:53.4
at hindi natin alam kung stable ba na kailangan mo lang ng 20,000 pesos every month,
08:58.8
at hindi natin sinali ang inflation at iba mo pang pangangailangan,
09:03.1
mahalagang i-consider mo rin ang mga ito,
09:05.7
at isama na rin sa iyong goal.
09:07.9
Kung sa tingin mo ay masyadong malaki ang kailangan mong maipon sa iyong retirement account,
09:12.4
wag kang mapanghinaan ang loob at magsimula ka lang.
09:16.2
Kumuha ka ng papel at ballpen,
09:17.4
at kwintahin mo rin ang kailangan mong pera sa iyong retirement account gamit ang 25 times rule.
09:23.9
Ilagay mo ang small percentage ng iyong ipon ngayon,
09:27.1
at dagdagan mo lang ito every month.
09:29.6
Kung maaga kang nag-iipon sa iyong retirement at consistent kang naglalagay ng sapat na halaga,
09:35.2
mabilis ka rin makakapagretiro.
09:37.4
Kaya kwintahin mo na ngayon ang perang kailangan mo sa iyong retirement,
09:41.2
at simulan mo na itong ipunin.
09:46.4
Kumuha ka ng insurance.
09:48.0
Kapag meron kang ipon, ang number one goal mo dapat ay protektahan ito.
09:53.1
Kung sakaling merong emergency na darating, katulad ng medical emergency,
09:57.9
usually malaking halaga ang kailangan mo dito,
10:00.8
at isa ito sa pinakamatinding kalaban na uubos ng iyong ipon.
10:05.2
Siguro ay meron ka ng nabalitaan dati na nabankrap ang isang tao,
10:09.3
nabenta mga ari-arian at nagkaroon ng malaking utang dahil sa mga medical bills,
10:14.3
o di naman kaya ay naghirap ngayon ang dating maykayang,
10:17.4
ang pamilya, simula nang pumanaw ang kanilang breadwinner.
10:21.1
Hindi natin maiiwasan ang mga emergency,
10:24.1
pero kaya natin iwasan ang pagbabayad ng malaking halaga kung sakaling mararanasan natin ang mga ito.
10:30.1
At ito ang purpose ng insurance.
10:32.7
Kapag meron kang insurance, meron ka rin safety net.
10:36.1
Matutulungan ka nito at ng iyong pamilya na makaiwas sa malaking gastusin dulot ng iba't ibang uri ng sakuna.
10:42.8
Merong health at life insurance.
10:44.9
Ang dalawang uri ng insurance na ito,
10:47.4
ay ang pinakakilala ng lahat, dahil ito ang pinakapraktikal na uri ng insurance.
10:52.9
Ang pinagkaiba ng dalawa ay ito.
10:55.5
Ang health insurance ay ang kasangga mo kung sakaling nagkaroon ka ng sakit.
11:00.1
At ito ang magkocover ng iyong medical bills, depende pa rin sa coverage.
11:05.2
At ang life insurance naman ay ang magbibigay ng financial support ng iyong pamilya kung sakaling kinuha ka na ni Lord.
11:12.0
Medyo hindi komportable pag-usapan ng insurance,
11:15.5
pero kailangan natin magpakatotoo,
11:18.7
Ang tip ko lang kung kukuha ka ng insurance ay siguraduhin mo na legit at merong magandang track record
11:25.1
ang insurance company na balak mong bilhan ng insurance.
11:28.7
At basahin mo rin ng mabuti ang coverage ng isang insurance policy
11:32.8
para alam mo kung angkop ba ito sa uri ng insurance na gusto mong kunin.
11:40.3
Mag-invest ka sa iyong mga karanasan.
11:42.8
Karamihan sa atin ay inaakalang mga bagay ang magpapasaya sa atin.
11:47.2
Latest iPhone, sasakyan, bahay, damit, sapatos.
11:53.0
Totoo na exciting bilhin ang mga bagay na ito, pero ito ay panandalian lang.
11:58.0
Ang bagong iPhone ay mapapalitan na ng bagong model sa susunod na taon.
12:03.0
At lahat ng mga material na bagay ay puro ganito.
12:06.0
Exciting lang bilhin, pero hindi ka mabibigyan ng satisfaction.
12:10.5
Para ka lang nasa isang treadmill. Tumatakbo, pero hindi umuusad.
12:15.0
Ayon sa nagawang pag-aaral ng Cornell University,
12:17.0
Professor na si Dr. Thomas Gelovich,
12:20.0
ang tunay na magbibigay sa atin ang long-term happiness ay kapag nag-invest tayo sa ating mga karanasan,
12:27.0
at hindi sa mga material na bagay.
12:29.0
Ang conclusion na ito ay base sa kaniyang 20-year study.
12:33.0
At siguro naman ay naramdaman mo rin ito sa iyong sarili.
12:37.0
Kahit anong bili mo ng mga material na bagay, pakiramdam mo ay meron pa rin kulang.
12:41.0
Masaya na meron kang binili ngayon, pero meron ka namang gustong bilhin ulit sa susunod na buhay.
12:49.0
Totoo na mapapasaya tayo ng pera, pero sa'yo pa rin nga naka-base kung paano mo yan gagamitin.
12:55.0
Ipinong ipon ngayon, gagamitin mo ba ito sa mga material na bagay?
12:59.0
O ininvest mo ito sa iyong mga karanasan?
13:01.0
Ayon sa sinabi ni final ng Dr. Thomas Gelovich,
13:04.0
Our experiences are a bigger part of ourselves than our material goods.
13:08.0
You can really like your material stuff.
13:12.0
You can even think that part of your identity is connected to those things.
13:16.0
Nonetheless, they remain separate from you. In contrast, your experiences really are a part of you. We are the sum total of our experiences.
13:26.2
Kaya sa halip na material na bagay ang paggagastusan mo ng pera, pagyamanin mo ang iyong mga karanasan.
13:33.4
At yan ang anim na paraan na pwede mong gawin sa iyong ipon.
13:37.6
Sa anim na paraan na tinalakay natin ngayon, alin sa mga ito ang marami kang natutunan?
13:42.6
Magbigay ka ng iyong comment sa iba ba.
13:45.5
Sana ay marami kang natutunan sa video natin ngayon.
13:48.7
Huwag kalimutang magsubscribe para lagi kang updated sa mga bago naming videos.
13:53.6
I-like kung nagustuhan mo ang video, mag-comment ng iyong mga natutunan, at i-share mo na rin ang videong ito sa iyong mga kaibigan.
14:01.7
Maraming salamat sa panunood, at sana ay magdagumpay ka!
14:12.6
Thank you for watching!
