01:50.9
Nagtanong naman sa mga kapatid itong si Vicente kung anong dahilan, kung bakit umalis ang kanilang tatay.
01:58.0
Bata pa kasi siya noon.
02:00.0
Kaya hindi niya alam yon.
02:03.2
Ayon sa pinakapanganay na itago na lamang natin sa pangalang sito,
02:08.5
hindi daw umalis ang kanilang tatay.
02:11.8
Sa halip na wala na lamang ito bigla habang nangingista sa ilog noon.
02:17.6
Hinala nila noon na baka kinain umano ito.
02:22.5
Nang isang buhaya.
02:25.9
Hindi nalingid sa kalaman natin ang lugar ng Agusan.
02:30.0
Kahit isearch niyo pa, napaka-partikular dito ang mga mababangis at malalaking buhaya.
02:37.5
Lalo na sa Agusan Marsh, at mas lalong lalo na sa panahon yon.
02:43.6
Kung hindi niyo na itatanong, dito rin nahuli ang pinakatanyag at isa sa pinakamalaking buhaya sa kasaysayan.
02:53.2
Hindi lang sa loob ng bansa, kundi sa buong mundo.
02:58.0
Ito ay walang iba kung hindi ang buhaya.
03:04.1
Kung hindi ako nagkakamali, world record holder si Lolong.
03:10.0
Ayon kay Vicente, nagulat siya sa detalya ng kanyang kapatid.
03:15.6
Ganun pa lang nangyari.
03:19.4
Labing apat na taong gulang si Vicente noong mga panahon na ito.
03:23.5
Tumigil sa pag-aaral at piniling tulungan ng nanay sa ikinabubuhay nila.
03:28.5
Wala din naman kasing maaari.
03:30.0
Sa mga inaasahan sa kanyang mga kapatid.
03:32.3
Puro din nagihikaw sa mga ito.
03:35.7
Ang ikinabubuhay nila ay pagtatanim.
03:38.7
May lupay ng pamilya na pinagsasaluhan nilang lahat.
03:43.4
Doon din kasi nagtatanim ang kanyang mga kapatid.
03:47.5
Malapit sa ilog ng agusa ng bahay nila.
03:51.0
Gawa lamang ito sa karaniwang kasangkapan.
03:54.4
Amakan na may pawid na bubong.
03:57.0
Nakaangat ang sahig sa lupa.
04:00.0
sa ito sa pagbabaha.
04:04.7
pumupuslit si Vicente sa ilog.
04:07.6
Nangangalap ito ng isda doon
04:09.2
pero naroon din ang takot
04:11.6
at baka maaktuan ng buhaya.
04:14.6
Kung kaya napakaalerto ni Vicente nun.
04:18.2
Madalas ginawa niya
04:19.3
ang panguhuli ng isda
04:22.7
Madali lamang kasi para sa kanya
04:24.2
umano ang makasilay ng buhaya.
04:28.2
Bitbit niya noon ang spot.
04:30.0
O yung lumang klase ng flashlight.
04:33.9
Umaamag ang mga mata ng buhaya.
04:37.0
Mahirap kasi sa araw.
04:39.1
Aakalain mo lamang ng bato
04:40.6
o hindi naman kaya kahoy.
04:44.1
Lalo na sa mga panahong
04:45.3
yun eh napakasukal ng ilog.
04:48.7
May mga maraming halamang tubig amano.
04:54.2
namimitwin ang kanila mga mata.
04:58.4
Natatandaan pa ni Vicente noon
05:00.0
kasama niya mga kapatid niya.
05:04.1
Nang lalambat sila ng isda.
05:06.6
Sakay ng maliit na bangka.
05:09.4
Binabaybay nila noon
05:10.6
ang ilog patungo sa malaking gawa.
05:14.8
at kapos sila may bitbit na ilaw.
05:19.4
Doon lang naman sana sa tubig nila
05:21.1
pinapatama ang ilaw.
05:24.4
may nahagip ang flashlight
05:27.0
sa may gilid ng ilog noon.
05:30.0
Imahin ang tao ito
05:36.3
ay parang palaka na nakatuwad.
05:42.9
Tapos ang sabi nito ni Sito
05:49.0
sa kanilang dalawa.
05:55.1
umano yung nilalang na yon.
05:58.9
pinapabalik silang dalawa?
06:00.0
Aminado si Vicente
06:05.9
iba ang reaksyon ng aswang.
06:10.4
Hanggang sa sumigaw na daw ito
06:12.1
at parang boses tao lamang yon.
06:17.4
huwag umano silang tumuloy.
06:21.1
Bumalik na lamang
06:22.2
at delikado umano noon.
06:25.7
Nagkatitigan silang magkakapatid.
06:29.1
Kaagad sinabi nila
06:30.7
na baka nililin lang lamang sila
06:37.7
Nakakakilabot daw na angil
06:39.1
ang narinig nila sa may unahan.
06:42.9
Doon ito sa pupuntahan
06:47.2
kaagad kinabig na mga ito
06:48.8
ang bangka patabi.
06:54.3
ang pinanggagalingan ng angil.
06:58.3
Nasa kawayanan ito banda.
07:03.2
naggagalawan ang mga damo doon.
07:08.3
nagmungkahi si Vicente
07:09.8
na bumalik na lamang sila.
07:12.4
Baka umano may nakaabang
07:14.0
na nila lang doon.
07:17.3
Pumayag naman itong sisito.
07:21.3
mabilis silang nagsagwan pa uwi.
07:24.3
Nang nakarating na sila,
07:28.1
ng imahe ng taong
07:29.6
maitim ang flashlight
07:32.7
Nasa kabilang banda ito
07:39.8
Napamura si Vicente nun.
07:42.4
Ang sabi pa niya sa kapatid,
07:45.4
sinusundan ata tayo kuya.
07:48.0
Nakita mo ba yon?
07:52.0
Hindi lang nag-iisa.
07:55.7
Pero sino yung isa
07:56.6
na nagbigay babala sa atin?
08:00.5
kasama lang nila yun
08:01.8
at ginugulo lang tayo eh.
08:06.0
huwag ka na mangalap
08:06.7
ng isda sa gabi ah.
08:10.5
pinaghihinala ang buhayang
08:13.5
Aswang pala yung dahilan.
08:17.1
Hindi na nagsalita pa
08:20.1
Pinagtulungan nila
08:21.0
ang bangkang buhatin
08:27.7
Pasipat siya sa paligid.
08:30.7
Ayon kay Vicente,
08:32.7
nakakarinig siya noon
08:33.8
ng kakaibang tunog
08:35.0
na para umanong putak
08:37.9
nakakailabot pakinggan.
08:42.7
Ilang araw din siyang
08:45.6
Natatakot kasi siya
08:47.5
hindi lamang sa buhaya
08:49.2
kundi pati na rin
08:53.1
Pinili niya na lamang noon
08:57.7
Ang pangyayaring yon
08:58.8
ay sinabi niya sa nanay niya.
09:01.4
Naitago na lamang natin
09:02.5
sa pangalang Helen.
09:05.7
Sinundan kami, Nay.
09:07.6
Hanggang dyan po sa baba.
09:10.3
Sabi ko naman sa'yo, anak.
09:12.3
Huwag kang kumpiyansa.
09:14.3
Hindi lang buhaya
09:15.1
ang kalaban natin dito.
09:17.7
Kung gusto mong mangisda
09:18.7
sa bandang San Luis
09:20.5
pero malayo nga lang.
09:25.1
Makalipas pa ng ilang araw,
09:26.5
hanggang sa umabot na ng buwan.
09:30.5
Bagot na bagot si Vicente.
09:32.9
Nangangati ang kanyang katawan.
09:35.5
Gustong gusto niya
09:36.2
ng pumuslit sa ilog.
09:38.2
Lalo na at may nakikita siya doon
09:44.1
may nangingisda naman sa gabi pero
09:45.7
wala namang nangyayari sa mga ito.
09:49.8
Yan naman hindi na rin
09:50.5
naitiis ng binata
09:51.5
at pumuslit na naman ito sa ilog noon.
09:54.8
Pero sa pagkakataong yon,
09:56.5
siya na lamang mag-isa.
09:59.4
Hindi niya na inabala
10:00.5
ang kapatid niyang sisito
10:04.3
ng mga nakangasawa nito.
10:08.3
Paya pa at napakatahimik
10:10.1
ng ilog ng gabi niyon.
10:12.6
Hindi lamang sa tubig na katoon
10:14.1
ang ilaw na dala niya
10:15.2
kung hindi pati na rin sa tabi-tabi.
10:19.3
May mga hunis siyang naririnig
10:22.6
mga tunog na mga palaka ito.
10:26.5
Hanggang sa makakita siya
10:28.9
ng magandang paglagyan ng lambat.
10:33.2
nagsimula na siyang mangalap.
10:36.3
May nakuha siyang ilang tilapya
10:38.3
at ang lalaki na mga yon.
10:41.9
Doon niya dinala sa tabi ang lambat
10:43.5
para kunin ang mga isda.
10:46.6
Saglit din siyang nagpahinga
10:50.2
Yung takot niya ay nawala.
10:52.6
Sa halip ay napalitan ito
10:54.4
Naiisip niya pa noon
10:57.0
na hanggang umaga siya.
11:00.2
Palipat-lipat siya ng pwesto.
11:02.9
Parami ng parami ang kanyang kuha.
11:06.1
Hanggang sa nagmadaling araw na lamang noon
11:07.9
nakarinig siya ng malakas
11:10.6
na tampisaw sa tubig.
11:13.3
Gagad sinipat ni Vicente
11:14.6
ang kinaroroonan nito.
11:17.2
Akala niya buhaya.
11:20.1
Kaso napakalaking ahas
11:23.7
Hindi naman siya nakakalaking ahas.
11:25.1
hanggang sa nanlaki ang kanyang mga mata
11:28.1
nang may nakadapang tao
11:31.9
na nasipat ng paningin niya noon.
11:36.7
banda at kalahati
11:38.0
sa katawan ng taong yon
11:39.3
ang nakikita niya.
11:42.5
Tinignan niya yung maigi.
11:45.0
Binati niya pa ito
11:45.9
ng magandang umaga.
11:48.9
Hindi tumugon yon.
11:51.3
Nakatitig lamang umano ito
11:54.4
talaga pumipikit kahit anong patama
11:56.6
niya ng ilaw sa mata.
12:00.1
Hanggang sa walang ano-ano
12:05.3
Palapit ng palapit
12:09.3
Habang nangyayari yon ay
12:10.5
nakikita niya ang mga mata nito
12:12.9
na nagiging kulay itim.
12:17.4
Malinaw niyang nasisilayan doon
12:19.2
dahil nga natatamaan yon
12:24.4
Mabilis niyang hiniila ang lambat
12:25.8
na sana sa pagkakataong yon
12:28.5
nilalagay niya na sa tubig.
12:32.5
Matapos lang maisagawa yon
12:34.0
ay dali-dali siyang nagsaguan
12:36.3
naabutan siya nito.
12:40.0
Hinila umano ang bangka niya
12:45.1
Binubugaw niya yon
12:46.0
pero hindi siya pinapansin.
12:48.9
Sinubukan niyang hambalusin
12:51.8
Kaso tinutumba daw
12:53.7
nung tao ang bangka
12:54.7
kaya nawawalan talaga siya
12:59.1
Ayaw niya namang malaglag noon
13:00.3
dahil mas mahihirapan siya sa tubig.
13:03.8
Nang makasampan na ito sa lupa
13:05.1
dali-daling bumaba si Vicente.
13:09.3
Nakapatama pa rin ang ilaw
13:10.7
tapos ay nakaumang
13:12.6
ang itak sa kanyang kamay.
13:15.8
Sabi pa ng binata
13:16.9
huwag itong lalapit
13:19.0
dahil hindi siya magdadalawang isip
13:23.7
Tumawa lamang umano yon.
13:27.3
Nakahubot-hubad lahat yon
13:28.8
at unti-unti umanong
13:32.1
nangingitim ang balat nito.
13:36.2
Wala nang ibang hinala si Vincent
13:38.0
kundi aswang ang nakikita niya.
13:43.9
Tumingin-tingin siya sa paligid
13:45.4
at naganap ng matatakbuhan noon.
13:49.2
ay nilundagan siya ng nilalang.
13:52.3
Nakailag si Vicente.
13:53.7
Nang mabigyan ng pagkakataon
13:56.6
ay mabilis siyang tumakbo pero
13:58.0
sa hindi namang inaasa
14:01.6
yung pinunta niyang direksyon
14:07.9
Meron mga lili kasi kaya
14:09.0
hindi niya napansin ito.
14:11.9
Napasub-sub siya sa tubig
14:13.3
at doon ay para umano siyang
14:15.8
palakang kampay ng kampay.
14:19.5
Yung nilalang ay sumusunod pa rin sa kanya.
14:21.7
Hanggang sa marinig niya
14:25.1
ang napakaraming huni sa paligid.
14:29.7
Tunog kulig-lig yon
14:30.8
pero may halong bungis-ngis
14:36.0
Meron ding hilik na wari
14:37.6
pa'y malaking halimaw.
14:40.7
Sa kabutihang palad
14:41.8
bigla naman umanong dumating si Sito.
14:46.5
Hindi niya inaasaan yon
14:47.7
basta nakabangka din yon
14:50.0
at sa kanya patungo.
14:53.3
na sumakay na itong si Vicente
15:00.2
at sinabing bakit umano
15:02.3
pumuslit pa uli ang binata.
15:05.5
Nakasampa si Vicente
15:06.7
at kaagad nilang nilikas
15:10.9
Walang tigil sa pagsermon
15:12.5
itong si Sito sa kanya
15:13.6
hanggang sa nakarating na lang sa kanila.
15:18.5
Wala namang inaanong tao kuya eh.
15:22.9
gustong atakihin.
15:25.8
Plano nga kitang isama eh.
15:29.1
Aayain mo pa pala dapat ako ah.
15:33.0
may hindi na magandang nangyayari eh.
15:35.7
Hindi ko lang sinabi sa iyo to.
15:37.9
Eh, may umaaligid nyo
15:39.0
ng ilang aswang sa lugar natin.
15:41.6
Tingin mo tayo ang punteriya.
15:44.1
Eh, yung ibang kapatid natin.
15:48.1
Maging sinanay alam din.
15:54.8
Nagsimula daw ito
15:55.9
nung bagatin sila ng aswang sa mailog.
16:02.1
magpapatulong na si Sito
16:03.5
sa kilalang albularyo.
16:06.1
Hindi naman na nagsalita si Vicente.
16:09.4
Nang makarating sa bahay,
16:12.5
nagulat siya dahil bumungad
16:13.9
ang kanyang nanay na tila sobrang nag-aalala.
16:17.8
Tinanong pa nito kung ayos lamang ba
16:19.4
umano si Vicente.
16:21.7
Takang-takang binata noon
16:23.5
na para ba umanong alam
16:25.8
ng nanay ang nangyari sa kanya.
16:30.8
kaagad siyang nagtanong
16:31.9
at ang sabi naman ito
16:36.4
ang nagsumbong sa kanya.
16:41.3
Eh, kakarating lang namin eh.
16:46.1
Sa kabila ng tanong na yon,
16:48.9
wala umano siyang tugon na narinig.
16:51.7
Nagpunas lamang ng luwa
16:53.6
ang kanyang ina at inaakap siya nito.
16:59.4
Pero hindi niya na yon pinagtuunan pa ng pansin.
17:03.6
Ang nasa isip niya noon
17:04.7
ay ang bangkang na iwan.
17:09.2
Kinabukasan noon,
17:11.2
pagpatak na pagpatak
17:12.5
ng bukang liwayway.
17:14.7
Gulat na gulat si Vicente
17:16.3
dahil yung bangka niyang ginamit
17:18.9
nakabungad na ito sa kanila.
17:23.7
yung mga kuha niyang isda,
17:25.7
inaas si kaso ng nanay niya.
17:28.7
Nagtanong ito kung sino ang nagdala ng bangka.
17:32.7
Ang sabi naman ng nanay ay kakilala nila
17:35.7
na mataan umano ang bangka doon sa may babaan.
17:40.7
Nagdaka si Vicente noon.
17:43.7
Paano ba naman kasi
17:45.7
yung bangkang yon
17:47.7
nakasuksok sa madamong lugar?
17:50.7
Bukod ba diyan ay napapalibutan yon
17:53.7
ng mga water lily.
17:55.7
May mga kawayan pa doon na napakakapal talaga.
18:00.7
Pero hindi na lamang siya sumabat pa.
18:03.7
Ang sa kanya noon ay naibalik ang kanyang bangka.
18:08.7
Makalipas pang ilang araw,
18:10.7
napapansin ni Vicente na
18:12.7
parating abala ang nanay Helen.
18:16.7
Hindi particular sa kinabubuhay.
18:18.7
Pero laging umaalis ito nang hindi niya alam ang dahilan.
18:24.7
Tatlong beses kong umalis sa isang araw ito.
18:28.7
Walang wala sa kanya sana yon hanggang sa
18:33.7
Napabisita si Cito.
18:36.7
Ang sabi nito ay mamayang gabi umano.
18:39.7
Ay huwag na huwag lalabas ng bahay.
18:44.7
Napatanong naman si Vicente kung bakit.
18:49.7
nakita niya umano kagabi na may umaaligid na naman na aswang.
18:55.7
Pero sa pagkakataong yon,
18:57.7
hindi lamang simpleng aligid dahil
19:00.7
lumapit na ito mismo sa bahay ni la Vicente.
19:06.7
Nagtanong naman si Vicente kung paano nalaman ng kapatid dahil
19:10.7
ang bahay ni la Cito ay medyo distansya.
19:13.7
Bali naroon ito malapit sa kanilang uma.
19:18.7
Pumunta ako dito.
19:20.7
Pero natigilan ako dahil nga may nakita akong aswang.
19:24.7
Minatsyagan ko lang siya pero
19:26.7
sumilip na sa bintana eh.
19:29.7
Huwi ka ni Cito nun.
19:31.7
Eh hindi ko alam kung maniniwala ba ko o hindi.
19:35.7
Oo kuya, may aswang na totoo yon.
19:40.7
Bakit parang yon?
19:42.7
Bakit parang lumalabas na may atraso tayo sa kanila?
19:47.7
May lihim bang hindi ko alam kuya?
19:50.7
Tanong ni Vicente.
19:53.7
May inamin si Cito noon.
19:56.7
Natulala na lamang si Vicente noon
19:59.7
dahil sa pagkabila.
20:04.7
hindi pa daw patay ang tatay nila.
20:08.7
Buhay pa ito at nasa kabilang nayon lang.
20:10.7
Alam daw ito ng iba pang mga kapatid nila Vicente.
20:18.7
ang tatay nila walang iba.
20:22.7
Kung hindi ito yung nakita nilang aswang doon sa may ilog.
20:27.7
Ito o mano yung nag-abiso na bumalik na lamang sila noon.
20:32.7
Nagbigay hudyat ito dahil may nakaabang na malaking buwaya o mano.
20:38.7
Yung inaakala daw ni Vicente na nasundan sila,
20:43.7
hindi daw totoo iyon.
20:45.7
Ang tatay lamang din nila ang sumunod.
20:48.7
Ito yung nasa kabilang parte ng ilog ng makadaong ng bangka.
20:54.7
Pero yung isa pang nakita ni Cito,
20:57.7
iyon daw ang kalaban.
21:00.7
Parang tulalang baliw si Vicente sa paglalahad na iyon ni Cito.
21:05.7
Umiiwas daw ang tatay nila sa gulo.
21:09.7
Kaya lumayo ito dahil baka madamay pa ang kanilang pamilya noon.
21:15.7
Nagkaroon naman noon ang bangayan sa loob ng mga lahi ng mga aswang doon sa kanila.
21:22.7
Ito ay dahil sa sunod-sunod na pagkawala ng mga tao
21:26.7
na hindi nila malaman kung buwaya pa ba ang dahilan o ang aswang.
21:33.7
Hanggang sa nalaman daw ng tatay noon na ang iba rito ay kagagawan ng aswang
21:40.7
at nakilala ng kanilang ama kung sino-sino ang mga iyon.
21:45.7
Para umanonghukbo na may ilang kasabi,
21:48.7
hindi na naatimpa ng kanilang ama ang nangyari.
21:53.7
Itago na lamang pala natin itong tatay nila sa pangalampael.
21:58.7
Hinimok umanoon ng kanilang ama ng sariling kauri noon.
22:02.7
Para tugisin ang mapangasik na aswang.
22:07.7
Baka kasi umabot sa punto na sila na umano ang pagbintangan.
22:12.7
Kaya ayon, umalis ang tatay nila pero wala na raw itong balikan.
22:18.7
Gawa nang sa oras na bumalik ay malalaman umanoon ang kalaban kung sino ang kapamilya.
22:25.7
Pero humantong din sa ganoong pangyayari.
22:29.7
Dahil nga may nakamasid na kalaban noong gabi nga.
22:32.7
Pagkakataim inabusuhan sila ng tatay pael.
22:35.7
Malamang sa malamang ang nakamasid na iyon.
22:40.7
Nagkaroon ng idea kung sino na ang kapamilya ni tatay pael.
22:45.7
Kaya nga noong pumuslit ulit si Vicente sa ilog,
22:49.7
ito ang pinuntirihan ng aswang.
22:53.7
Isang indikasyon na alam na ng kalaban ang kadugo ng tatay pael nila.
22:59.7
Hanggang sa may inamin pa si Cito noon.
23:03.7
Dalawa umano sa kanilang magkakapatid.
23:06.7
Nagmana sa kanilang ama.
23:09.7
Yun ay walang iba kung hindi si Cito din.
23:13.7
At yung kapatid nilang babae na itago na lamang nating Maria.
23:18.7
Si Maria umano ang kumuha sa bangka at nag-abiso na nalalagay sa alanganin si Vicente.
23:25.7
Sumusunod kasi noon si Maria dahil nga nababahala ito.
23:29.7
Nang malamang may nakapaligid na ang kapatid,
23:31.7
may nakapaligid na aswang kay Vicente.
23:34.7
Kaagad na umuwi si Maria at nagsumbong ito kay Cito.
23:41.7
pinaalam din ito sa nanay nila ang lahat.
23:45.7
Hanggang sa mga sandaling yun,
23:48.7
habang nagsasalita umano si Cito,
23:51.7
hindi pa rin sumasabat si Vicente.
23:54.7
Hindi man lamang tumango para ipahihwating na naiintindihan niya ang lahat noon.
24:01.7
Matapos makapagsalita ni Cito,
24:06.7
Lutang na lutang si Vicente.
24:09.7
Halos hindi umano siya makapaniwala.
24:13.7
Pero malaki ang punto ni Cito.
24:16.7
Paano ba naman kasi ang mga katanungang bumalot sa kanyang isipan noon
24:22.7
mula sa kung sino yung aswang na tumulong sa kung bakit rumuspende si Cito,
24:27.7
sa kung papano nalaman ng kanyang nanay ang kalagayan.
24:32.7
Hanggang sa kung bakit siya inatake ng aswang.
24:37.7
Nabigyan ng kasagutan.
24:40.7
Ang malaking revelasyon dyan,
24:43.7
aswang ang tatay nila.
24:45.7
Buhay pa ito at hindi lamang iisa ang aswang sa kanilang pamilya.
24:50.7
Maging si Maria at Cito ay ganun din.
24:53.7
Napapailing na lamang siya ng mga panahon na ito,
24:57.7
dahil naniniwala siyang mapanghasik talaga ang isang aswang.
25:02.7
Pero nang malaman niya ang lahat,
25:05.7
may mabubuti pala.
25:08.7
Sa likod ng mga nakikita niya sa mga kapatid,
25:11.7
ang pagiging payak na tao na kagaya lamang din ang ibang residente,
25:15.7
may aswang palang nakakubli sa kanila.
25:19.7
Ang sabi ni Cito,
25:20.7
hindi mapaghahalataan ang isang tao na ito ay isang aswang.
25:25.7
Mantakin niyo umano,
25:27.7
kadugo niya yun na dapat ba'y may napansin na siyang kakaiba pero,
25:31.7
parang karaniwang mamamayan lamang ang mga ito.
25:38.7
iniisip ni Vicente ang nasabing bangayan.
25:41.7
Kagad niyang inabisuan ng nanay,
25:44.7
na may nagaganap sa pangalan ng isang aswang.
25:46.7
May nagmasid umanong aswang at wari niya ay may balak na hindi maganda nun.
25:56.7
Ilang araw ko nang alam ito.
25:58.7
Sino ba'y nagsabi sa'yo?
26:02.7
Tumangon si Vicente.
26:04.7
Siniwalat niya rin na nalaman niya na ang lahat.
26:07.7
Ang tugon ng kanyang isang aswang,
26:11.7
Tumangon si Vicente.
26:13.7
Tumangon si Vicente.
26:14.7
Ang tugon ng kanyang ina,
26:17.7
matagal niya nang gustong sabihin kay Vicente ito.
26:21.7
Pero dulot na rin ang sabi ng kanilang tatay Pael ay minabuti niyang ilihim na lamang.
26:27.7
Sapat na yung may iilan lamang sa kanilang pamilya na nakakaalam dito.
26:34.7
Pagsapit ng gabi,
26:36.7
napakatahimik kumanon ang bahay.
26:41.7
wala ding pag-uusap nun.
26:45.7
Si Vicente at nanay Helen
26:48.7
ay nasa maliit na sala.
26:51.7
Matapos kasing makakain,
26:53.7
nakiramdam na lamang sila sa paligid ng bahay.
27:00.7
dumating naman itong si Maria.
27:03.7
Walang pag-aalin lang ang nagmungkahi ito na lumikas si Vicente at nanay Helen nun.
27:09.7
Wala nang oras na inaksaya nun.
27:11.7
Tumango at kagad lumikas tapos doon sa tahanan nila Sito na natili.
27:18.7
Nakita pa ni Vicente noon ang buntis na asawa ni Sito.
27:23.7
Nakadamit ng kulay itim.
27:26.7
Nanlilimahid sa langis ang katawan.
27:29.7
May kakaibang amoy dito na sobrang tapang umanonon.
27:33.7
Wala doon si Sito sa bahay.
27:36.7
Nagtanong si nanay Helen kung saan nagpunta ito.
27:39.7
Pero ang sumagot,
27:46.7
pinuntahan umano ang albularyong itago na lamang natin sa pangalang Wawa.
27:53.7
piyas ang albularyo ito
27:56.7
at alam ang kwento sa loob ng kanilang pamilya.
28:00.7
Maya-maya lamang umano ay darating na ito.
28:06.7
may mangyayaring kaguluhan kung hindi sa gabi niya.
28:09.7
Ay sa ibang araw.
28:12.7
Naninibago si Vicente.
28:15.7
Hindi niya talaga lubos sa kalain noon.
28:18.7
Na may biglaang mangyayaring ganon.
28:21.7
Yung dating parang simple at payapa lamang na pamumuhay ni Vicente.
28:26.7
Para bang balot na ng kababalagan.
28:30.7
Yung bahay nila Sito ay halos walang pinagiba sa tahanan nila Vicente.
28:35.7
Medyo matibay nga lang ang pagkakagawa ng bahay ni Sito.
28:39.7
Gawa nang ang haligi nito ay gawa sa simento na.
28:43.7
Pero ganun pa rin.
28:45.7
Nakaangat ang sahig sa lupa.
28:48.7
Nagkumpulan umano sila sa sala noon.
28:52.7
Ang asawa ni Sito ay naroroon sa may silid.
28:55.7
Napakaraming mga telang itimang nakalambitin sa loob
28:59.7
at nagmistulan na itong mga kortina.
29:02.7
Kahit simpleng bagay lamang yun pero,
29:05.7
nakakatawag pansin ito.
29:07.7
Kaya naman napatanong si Vicente kung bakit maraming kulay itim na tela noon.
29:13.7
Ang sabi naman ni Maria,
29:16.7
tinatago umano ng kuya niya ang kanyang asawang buntis.
29:20.7
Yung nakapahid umano sa katawan.
29:23.7
Pangling lang umano sa pangamoy ng mga aswang yon.
29:30.7
alam ko na pong lahat ng patungkol sa lihim natin.
29:33.7
Aminado akong nakakagulat pero,
29:38.7
Kilala ko naman kayo.
29:40.7
Hindi kayo masamang tao.
29:44.7
kamag-anak lang din po ba natin yung kabangayang aswang?
29:49.7
Tanong ni Vicente.
29:51.7
Ayon naman kay Maria,
29:54.7
hindi kauri at hindi daw kamag-anak.
29:57.7
Ibang klase ng aswang.
30:00.7
Nahahanay umano sa ibang dugo.
30:02.7
Pero kung susumahin,
30:05.7
magkakaparehang prinsipyo lamang din.
30:10.7
pwedeng kumain sila ng tao.
30:12.7
Kagaya na lamang ng ginagawa ng iba.
30:15.7
Pero dulot na rin ang napalaki sila ng maayos.
30:19.7
Kahit na ikaw sa buhay pero nasa tama naman.
30:23.7
Sakripisyo na umano yung paglikas ng tatay nila.
30:27.7
Dagdag pa ni Maria,
30:29.7
posibli umanong magpakita ang tatay nila sa oras na magkaroon ng kaguluhan.
30:35.7
Tumangon naman si Vicente noon at hindi na dumugtong pa.
30:42.7
dumating na si Cito at kasama nitong albularyong si Mangwawa.
30:47.7
Itong si Mangwawa daw ay kaagad na nagmungkahi.
30:51.7
Ilikas umano ang buntis sa bahay,
30:55.7
at sa kung sino pa yung walang kakayanan na lumaban sa mga aswang.
30:59.7
Doon umano sa bahay niya,
31:02.7
ligtas sa mga ito.
31:05.7
Hindi pa natatapos sa pagsasalita ang matanda.
31:09.7
Kagad tumayo ang nanay at pinuntaan sa silid ang asawa ni Cito.
31:13.7
Inalalayan ito kasama ni Maria.
31:17.7
Mag-iingat kayo nay.
31:20.7
Sa ilaga kayo dumaan.
31:22.7
Maraming tao doon.
31:26.7
sumama ka sa kanila.
31:27.7
Mungkahi ni Cito.
31:30.7
Nagkatitigan si Vicente at nanay Helen.
31:34.7
Naghudyat ng tango si nanay Helen pero umiling si Vicente.
31:42.7
Sasamahan niya sa laban ng kapatid.
31:45.7
Sumama ka sa amin bunso.
31:48.7
Ano bang pinagsasasabing mo diyan?
31:50.7
Sige na, bilisan mo.
31:52.7
Mungkahi ni Maria.
31:54.7
Pero kumuha ng itak itong mga ito.
31:57.7
Ito ang si Vicente.
31:59.7
Binunot ito sa taluban at tinaga ang bintana.
32:04.7
Sasamahan ko sila ate.
32:06.7
Sa ayaw o sa gusto niyo,
32:10.7
Kahit papano, makita ko yung tatay.
32:16.7
Pero dito ka lang sa bahay ah.
32:19.7
Nay, ako na pong bahala sa kanya.
32:22.7
Wala nang sinabi maliban na lamang sa pagtangunon.
32:25.7
Umalis na sila nanay Helen at asawa ni Cito.
32:30.7
Nakasunod naman sa mga ito si Maria.
32:34.7
Ilang saglit lang ay dumating na rin ang isa pang kapatid nila,
32:38.7
na itago na lamang natin sa pangalang Nolan.
32:42.7
Hindi aswang si Nolan pero galit na galit ito.
32:47.7
Ano ba daw ang nangyari at pati sila ay nadadamay na?
32:51.7
Ang tugod naman ni Cito,
32:53.7
namataan ng ibang aswang ang tatay nila.
32:57.7
Tapos nalaman kung sino ang kapamilya nito.
33:02.7
May bitbit na barel si Nolan.
33:05.7
Lumang paltik ito tapos may tangkil din itong itak.
33:10.7
Ang albularyo noon ay nagmungkahi na lumabas o mano si Cito.
33:15.7
May gagawin ng matanda at talagang hindi ito magugustuhan ni Cito noon.
33:20.7
Mabilis namang lumabas si Cito.
33:23.7
Ang naroon sa loob ay sila lamang tatlo ni Nolan.
33:28.7
Naglapag umano ang matanda ng tatlong bato na kulay itim.
33:33.7
Tapos ay nagutos ito kay Vicente na kumuha ng batya at lagyan ng tubig.
33:42.7
Yung abuhan daw ay balikta rin lahat ng panggatong.
33:47.7
Kagad namang sinudyon ni Vicente.
33:50.7
Pero si Nolan ay nagtanong kung anong gagawin ni Mangwawa.
33:58.7
Pangontra daw para hindi pumasok ang aswang sa loob ng bahay.
34:07.7
Kapag may mga nangyaring tensyon sa labas.
34:10.7
Meron umano silang proteksyon.
34:13.7
Pero para lamang sa kanilang tao ito.
34:16.7
Dahil si Cito daw ay hindi magagawang
34:19.7
makapasok ng bahay noon.
34:23.7
Matapos may abot ang batya.
34:26.7
Na may lamang tubig.
34:28.7
Nilagay doon ang tatlong batong kulay itim.
34:32.7
Tapos ay may nilabas si Mangwawa na tawas.
34:39.7
Tawas tapo lang tawag doon.
34:42.7
Nagbiyak ng kapiraso si Mangwawa at nilagay sa tubig ito.
34:47.7
Ilang saglit lang.
34:49.7
Yung laman ng tubig ay sinaboy niya palibot ng bahay.
34:54.7
Maging sa silong ay pinalagyan din.
34:58.7
Wala nang naging tanong pa ang magkapatid.
35:02.7
Nasabi na ni Mangwawa kung para saan ito.
35:06.7
Pangontra yun sa aswang.
35:09.7
Si Cito daw noon.
35:11.7
Lumayo ito habang nakasimangot ang mukha.
35:15.7
Halata doon na naaasiwana sa bahay.
35:19.7
Naalala pa noon ni Vicente ang sabi ng albularyo na ang pangunahing punteriya ng aswang ay silang dalawa umano ni Nolan.
35:31.7
Sila lang kasi ang walang panlaban maliban na lamang sa bitbit na tapang.
35:37.7
Maiging kapag may komosyon una umano ay huwag na lang piliing lumabas nun.
35:44.7
Mga minuto ang namagitan.
35:46.7
Bigla na lang naging seryoso ang mukha ni Mangwawa.
35:50.7
Sumilip ito sa bintana dahil sa kuriusidad noon.
35:55.7
Sumilip na rin si Vicente.
35:59.7
Hanggang sa nakita niya umano sa unahan si Cito.
36:03.7
May kaharap itong isang tao noon.
36:06.7
Tinitigan niyang maigyo yun.
36:09.7
Baka kasi kalaban.
36:11.7
Kaso narinig niyang naguusap ang dalawa.
36:16.7
Hanggang sa bigla na lamang umanong nagsalita si Nolan.
36:20.7
At ang sabi nito.
36:24.7
Di ba nga hinahanap mo siya?
36:26.7
Ayan. Yan ang tatay natin.
36:32.7
Matapos marinig ng binata ang sinabi ng kapatid noon.
36:36.7
Napatigil siya sa paghinga saglit.
36:40.7
Halong kaba at pananabi kang nararamdaman ni Vicente noon.
36:43.7
Hindi niya napigilan ang sarili.
36:47.7
Bumaba ng bahay si Vicente at lumapit sa tatay niya.
36:55.7
Bumalik ka sa loob.
36:56.7
Huwag kang lalabas.
36:58.7
Mungkahin ang tatay nila.
37:01.7
Naudlot si Vicente.
37:03.7
Nakikita niya sa tatay na nakasimangot ang mukha nito.
37:07.7
Akala niya ay magiging masa ito sa pagpapakita niya.
37:11.7
Pero sa halip noon.
37:15.7
Parang galit ito.
37:17.7
Walang nagawa si Vicente kung hindi ang bumalik na lamang.
37:23.7
Lungkot ang makikita sa mukha nito.
37:26.7
Ang sabi naman ni Nolan ay sumunod na lamang umano.
37:30.7
Pinaliwanag niya din na naiiba ang ginagalawan ng mga aswang.
37:37.7
Ganon daw talaga ang tatay nila.
37:39.7
Hindi naman masama ang ugali.
37:42.7
Pagpoprotekta lamang umano iyon.
37:46.7
Sana maintindihan mo Vicente.
37:49.7
Walang ginawa ang tatay kung hindi ang iiwas tayo sa kapamakan.
37:53.7
Hindi na kumibo si Vicente noon.
37:57.7
Hanggang sa nagkasigawan ng mano.
38:00.7
Kung kaya naman ay binalikan ng tingin ni Vicente ang kinaroroonan nila sito.
38:06.7
Nakikita ng binata.
38:09.7
Na may iba pang mga tao doon at galit na galit ang mga ito.
38:14.7
Si Cito umano noon.
38:17.7
Nakikita ni Vicente yung sobrang agresibo.
38:21.7
Binali bali pa umano ang leeg.
38:24.7
Tapos ay inunat ang mga kamay.
38:27.7
Sabay yandak ng paksalupa.
38:30.7
Wari ba'y naghahanda na ito sa pwedeng mangyari noon?
38:34.7
Ang albularyong si Mangwawa naman noon ay bumaba ng bahay.
38:38.7
At lumapit doon sa tatay Pael at Cito.
38:42.7
Narinig pa ni Vicente ang isa sa mga taong dumating.
38:47.7
Tatlo kasi ang mga ngayon.
38:52.7
May sinandalan daw na isang albularyo kaya ang lalakas umano ng loob.
38:58.7
Nagsalita naman si tatay Pael.
39:01.7
At ang sabi nito.
39:03.7
Kung ang sadya ay kaguluhan.
39:05.7
Bakit hindi na lamang umano nila umpisaan?
39:10.7
Ayon kay Vicente.
39:13.7
Halos hindi niya lubos mapagtanto na ganoon karami ang aswang sa kanila.
39:18.7
Natitiyak siyang ang tatlong dumating daw.
39:22.7
Ito yung mga nananalasa ng tao.
39:25.7
Umaakma umano ang mga ito ng lapit.
39:31.7
Parang natatakot kay Mangwawa.
39:33.7
Nakaangat ang kamay ni Mangwawa at sa tuwing umaamba ang mga ito.
39:39.7
Para bang may binabato ang matanda noon.
39:42.7
Ang distansya nila mula sa bahay.
39:46.7
Nasa 30 metros lang.
39:49.7
May ilan naman umano doon mula sa poste.
39:53.7
Medyo malayo pero nakapagbibigay ng detalya ito.
40:01.7
Banaag yon sa lugar.
40:04.7
Hanggang sa may dumating pang dalawa.
40:07.7
Napamura na noon si Vicente.
40:10.7
Ang sabi ay baka kasama ito ng kalaban pero.
40:14.7
Tumabi yon sa kanyang ama.
40:17.7
Patuloy pa rin sa pagsasagutan ng mga ito.
40:21.7
Hanggang sa bigla na lamang umanong tumakbo ng mabilis ang Tatay Pael.
40:26.7
At sinunggaba ng isa sa mga kalaban.
40:29.7
Yung mga boses daw kanina na karaniwang tao lang.
40:34.7
Napalitan ito ng nakakakilabot na pag-angil noon.
40:39.7
Naririnig din ni Vicente ang putak ng manok pero.
40:46.7
Tinawag siya ni Nola noon na pumanik na ng bahay.
40:50.7
Kagad namang umakyat si Vicente.
40:53.7
At doon sa bintana niya pinanood ang nangyayari.
40:57.7
Parang mga aso umanong nagpapamuno ang mga ito.
41:00.7
Katulong na doon si Cito.
41:04.7
Si Mangwawa naman ay nanatiling nakatayo at panaybato ng kung ano pero.
41:10.7
Wala naman siyang nakikita.
41:13.7
Ayon kay Vicente.
41:16.7
Hanggang sa nakikita lang daw niya ang ibinabahagi niyang kwento.
41:20.7
Mairap naman daw magbuo nang hindi niya nakikita dahil.
41:24.7
Lalabas na itong hindi totoo diba?
41:27.7
Pangit namang sabihing sumuntok.
41:29.7
Sumunggab, kinagat, tinaga.
41:33.7
Tapos nakipagpalitan ng atake.
41:35.7
E naroon lang kasi siya sa bahay banda.
41:39.7
Mapapaisip kayo doon palang.
41:42.7
Mapapatanong kayo kung bakit alam ang nangyari.
41:46.7
Gusto niyang lumapit at tumulong.
41:49.7
Kaso, yung tapang umano niya noon, napalitan ng pagkabag.
41:57.7
Tumahimik na ang lugar.
42:00.7
Tapos ay may hila-hila itong si Cito na isang labinon.
42:04.7
Hindi na yun gumagalaw pa.
42:07.7
Lumitaw na rin ang tatay.
42:10.7
Tapos ay sumaglit ng tingin sa kanila.
42:14.7
Napakapangit tumanon ang muka noon.
42:19.7
Tapos para umanong graba ang muka na may mga nakaumbok.
42:23.7
Si Cito naman ay nasa normal lamang na anyo.
42:27.7
Hanggang sa tinawag si Vicente ng kanyang ama.
42:31.7
Humingi ito ng tawad at hindi niya makakasama ang anak na bunso.
42:36.7
Dagdag pa nito ay huwag umanong mag-alala dahil mahal na mahal siya ng kanyang tatay.
42:42.7
Ang importante umanong noong mga panahon na iyon.
42:48.7
Napaiyak na lamang noon si Vicente.
42:52.7
Gusto nang yakapi ng tatay.
42:54.7
Gusto niyang lumapit at sabihin na mimiss niya ito pero tiniis niya na lang ang pangungulila.
43:01.7
Ang importante, buhay pa ito.
43:06.7
Umalis sa malayon kasama si Cito.
43:09.7
Yung labi ay kinarga ni Cito sa may likuran.
43:13.7
Ay naman kay Nolan, baka ililibing ang labi o hindi naman kaya ipapakain ito sa buhaya.
43:22.7
Bakit mo alam Kuya Nolan?
43:24.7
Tanong ni Vicente noon.
43:27.7
Noong bata ka pa, magkatuwang na si Cito at tatay.
43:32.7
May ilan na rin silang napatay na aswang pero siyempre palihim iyon.
43:37.7
Lalo na si Cito, sumasama na din.
43:40.7
Tapos ang napapatay umanong nila, pinapakain sa buhaya.
43:46.7
Parang hindi makapaniwala si Vicente pero posibleng umanong mangyari iyon.
43:52.7
At itong si Cito talaga, matagal nang gumagala tuwing gabi kasama ni Maria.
44:00.7
Doon palang sa sinabing sinundan si Vicente ni Maria.
44:05.7
Malamang sa malamang daw, lagi itong nakamasid sa kalagay nila gabi-gabi.
44:11.7
Pero hindi lamang napapansin dahil nga sobrang gagaling nga ng mga aswang.
44:16.7
Siguro, kung hindi lamang umanong siya pumupuslit sa ilog,
44:20.7
hindi niya malalaman ang katotohanan.
44:25.7
Matapos ng mga kaganapang iyon, bumalik si Cito pero hindi na niya kasama si Tatay Pael.
44:33.7
Si Mangwawa naman noon ay sinisimulan ng tanggalin ang mga pangontra.
44:38.7
Siyempre, para makapasok si Cito.
44:42.7
Ayon naman kay Cito, pinatay nila yung pinakamapangahas.
44:47.7
Ito din daw ang laging nagmamasid at nag-aantay ng pagkakataong makapatay ng isa sa kapamilya nila.
44:55.7
May iba pa, pero tingin niya ay magdadalawang isip na mga ito ngayon.
45:01.7
Lalot nakahingi sila ng tulong sa isang albularyo.
45:06.7
Ipinakain nga yun sa buhaya, yung napatay nilang isa.
45:12.7
Sa kabutiang palad, lumipas na lamang ang buwan na tanggal.
45:17.7
Pagkakataon, wala nang nanghamak pa sa kanila noon.
45:22.7
Pero hindi na muling pumuslit pa si Vicente doon sa mailog.
45:28.7
Ang Tatay Pael naman, paminsan-minsan umuuwi daw ito pero umaalis din kaagad noon.
45:36.7
Nakausap pa nga daw ni Vicente at nag-akapan pa sila.
45:42.7
Hanggang sa lumaki at nagkaroon na rin ang sariling pamilya si Vicente noon.
45:47.7
Wala nang pananalasang naganap.
45:50.7
Naniniwala si Vicente na baka inubos na nang ang kanila ang nananalasang aswang sa lugar.
45:58.7
Wala na rin kasing napapabalitang nawawalang tao na ang madalas pagbintangan ay mababangis na buhaya.
46:17.7
Pagkakataon, wala nang nanghamak pa si Vicente doon sa kanila noon.
46:24.7
Pagkakataon, wala nang nanghamak pa si Vicente na baka inubos na nanganap.
