5 Tips Kaya Malunasan: Diabetes, Ulcer at Stress - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
01:00.0
Sa high blood, bibigyan ng gamot sa high blood. Tama naman yun.
01:04.0
Tama naman po yun, bibigyan talaga ng gamot.
01:06.0
Pero, minsan pag yung pasyente uminom lang ng gamot,
01:10.0
tapos hindi naman babaguhin yung mga kinakain niya,
01:14.0
itong five tips natin hindi naman gagawin, eh hindi pa rin totally gagaling.
01:21.0
Hindi pa rin siya totally gagaling kahit may gamot siya.
01:24.0
Mas maganda sundin itong limang bagay.
01:28.0
At ayon sa pag-aaral, kaya nagkakababagay.
01:35.0
So, ito po. Ang lima, number one, yung dieta.
01:40.0
Kailangan babaguhin. Pangalawa, yung paggalaw, exercise.
01:45.0
Pangatlo, dapat relax, relaxation. Pangapat, yung pagtulog.
01:51.0
So, ito muna tayo.
01:53.0
First four, kaya nagkakaroon ng maraming sakit.
01:56.0
Ngayon lang nalalaman yan, Doc Lisa, parang sa diet.
01:59.0
Alam nyo naman, pag mali ang diet, bagong ligo ka ata ngayon.
02:04.0
Pag maayos ang diet mo, hindi ka magkaka-diabetes, hindi ka magkaka-high blood.
02:11.0
Dati po, nung tagal na tayo nagpa-practice, 25 years na eh.
02:16.0
Nung mga 1990s, ang nagkakasakit lang sa diabetes, high blood, alam nyo ilan taon?
02:22.0
40 years old bago ka magkaka-diabetes o high blood.
02:27.0
Ngayon, last 5-10 years, 20 years old pa lang high blood na.
02:32.0
Ay, paano hindi ma-high blood sa kinakain eh?
02:35.0
Diba? So, ganito gagawin po.
02:37.0
Itong apat na bagay, muna.
02:39.0
Four out of five, babaguhin natin, Doc Lisa.
02:42.0
Para makaiwas sa mga diabetes, iba pang sakit.
02:46.0
Number one, yung diet natin talaga.
02:49.0
Hindi ko pwedeng, hindi ulit-ulitin.
02:52.0
Kasi nakikita ko pa lang, pag may nakita akong follower, tinitingna ko anong kinakain niya.
02:58.0
Kaya rin, tinitingna ko anong kinakain mo.
03:00.0
Tapos, tinitingna ko, ay, medyo overweight.
03:03.0
Ito yung kinakain niya.
03:04.0
Hotdog, kanin, french fries.
03:07.0
Eh sigurado na ako, ay, may diabetes na itong pasyente ito.
03:10.0
May high blood na yan, may manas na yan.
03:13.0
Eh nakikita mo sa kinakain niya eh. Diba?
03:15.0
Ang pag-uusapan po natin, hindi yung diet na pinag-digeta namin kayo.
03:21.0
Ibig sabihin ni Doc ng diet.
03:23.0
Yung klase at mga kinakain ninyo.
03:28.0
Anong klase, anong pagkain na kinakain ninyo.
03:32.0
Yun po ang ibig sabihin ng diet. Hindi yung dieta.
03:35.0
Kasama lang po yung pag-digeta.
03:37.0
Pero ang ipapaliwanag po natin, ano ang mga kakainin.
03:40.0
Okay. Pwede nyo po i-comment.
03:42.0
Pwede nyo i-post kung ano yung kinakain nyo ngayon.
03:45.0
Ano yung almusal nyo, ano yung dinner nyo kahapon.
03:49.0
I-post nyo. Kasi, minsan akala nyo,
03:51.0
tama pero mali eh.
03:53.0
Like ako, nung bata pa ako.
03:55.0
Diba? Nagda-drive ako. Hilig ko kumain ng mga...
03:58.0
Diba sakali eh? Nagbebenta ng crackers.
04:01.0
Diba? Sabi nila nga eh.
04:02.0
Kasi uso noong araw yun eh.
04:04.0
May naparod ako ng ipis crackers daw eh.
04:07.0
Dati gusto ko yun eh. Pero ngayon, ay parang mali ata.
04:11.0
Dati pag-classmate ko, hati kami isang chippy.
04:14.0
Isang chippy. Diba? Hati kami isang buong chippy.
04:17.0
O potato chips. Diba? Ang sarap. Kalahati sa kanya.
04:20.0
Kalahati sa akin. Pati yung mga alat, kinakain ko.
04:23.0
Sabayan mo ng ano, pwedeng...
04:26.0
Softdrinks. O minsan, lagi naman softdrinks ang kasama noon eh.
04:31.0
Diba? Malamig. Maraming ice.
04:33.0
Diba? Happy ka eh. Diba? Pampasaya.
04:36.0
O yun na nga, pampasaya.
04:38.0
Pero ngayon, iniisip ko, dyan nanggagaling ang maraming maraming sakit.
04:43.0
Diba? So bakit binibenta?
04:45.0
Ay binibenta, sasabihin, pwede kainin konti. Kaya nasa sa inyo.
04:48.0
Ngayon, ipapakita natin yun.
04:50.0
Yung mga pwede nyong kainin para mawala ang inyong mga sakit.
04:57.0
Sulat nyo po ano breakfast nyo. Babasahin ko.
05:01.0
Okay? Kasi minsan maraming magsasabi, ayaw ko nyan. Ayaw ko nyan, Dok.
05:05.0
Ayaw nyo to. Sige nga, ano ang kinain nyo? Tingnan natin.
05:09.0
May isa doon, wheat bread with corned beef. Pero yung isang maganda.
05:13.0
Sabihin mo natin, wheat bread.
05:15.0
Spaghetti for morning.
05:17.0
Wala ka talagang choice eh.
05:18.0
Banana for dinner.
05:19.0
Wala ka talagang choice. Mag-go with. Wheat bread is okay.
05:22.0
Tama yung sinabi nung kababayan natin. Ang kailangan bawasan yung kaning puti.
05:28.0
Hindi ko sinabi huwag kumain ng kanin. Bawasan lang.
05:31.0
Ganda ni Marichelle. One boiled egg. Avocado.
05:34.0
Huwag naman yung tatlong platong kanin. Diba?
05:38.0
Huwag yung tatlong platong kanin. Mga isang plato lang.
05:41.0
Kung gusto mo, mas gusto ko sinaing kaysa sa sinangag, white bread iwas din eh.
05:48.0
Kaya maganda yung wheat bread.
05:50.0
Yung corned beef, walang choice eh. Delata, corned beef, maraming salt, maraming mantika.
05:59.0
Dr. Gary C., kamusta? Pero konti-konti lang.
06:05.0
Ang ginagawa natin sa corned beef, hindi ko naman maiwasan minsan, lalagyan namin ng maraming repolyo.
06:13.0
Lagyan nyo po ng sabaw at repolyo para pangpadami.
06:18.0
Kaya talagang sa amin, apaw ng repolyo, parang sahog na lang yung corned beef.
06:22.0
Oo. Sa dami ng repolyo, kalahati na lang yung corned beef.
06:26.0
So, kahit pa paano, makakontra ng repolyo yung bad effects ng corned beef. Diba? Wala tayong choice eh.
06:32.0
Tapos hati-hati yung buong pamilya.
06:34.0
Yung ganitong salad, Dok Liza, na binibili mo, ito talaga very healthy. Naku.
06:39.0
Pinagsama-samang mga dahon-dahon.
06:42.0
Kung kumain kayo ng isang, gary, isang pork chop na mataba, ay lagyan nyo ng ganito.
06:46.0
Diba? Ang kambing, yan ang kinakain niya. Puro dahon.
06:50.0
Kita nyo, walang gaanong taba yung laman ng kambing. Mas lean meat siya.
06:57.0
Kailangan damihan ko ito ngayon kasi kung medyo matigas ang dumi nyo, maganda ang ganitong gulay.
07:03.0
Ano nga, Liza? Lettuce? Arugula pa nga?
07:06.0
Merong lechugas. Ibat-ibang klase ng mga lechugas ang nilagay dito.
07:11.0
Yes. Tapos, huwag lalagyan ng 1,000 island. Hindi pwede ang 1,000 island.
07:16.0
Island sauce, diba?
07:19.0
Huwag na mayonnaise. Pwede yung ganito, mga suka lang.
07:25.0
O kahit suka na lang.
07:26.0
O balsamic. O suka, vinegar, vinegar.
07:30.0
Lagyan nyo na lang lemon. Ayan o, ang ganda. Lemon tsaka itong salad.
07:35.0
Latang salad, ginagamit na lang lemon tsaka olive oil na pinaghalo para sariling gawa. O kaya olive oil tsaka calamansi, pwede din.
07:45.0
So, pag ganito kakainin nyo, di pwede nyo lagyan isang tinapay.
07:49.0
Itlog. Very healthy ang egg. Okay? Gano'ng karaming itlog?
07:54.0
Sa isang linggo siguro, kung one egg a day ka, isang linggo, mga pito.
07:59.0
Four. Ah, one egg a day o.
08:01.0
Ah, di seven. Seven eggs a week. Pero minsan, nakadalawa ka ngayong araw, di bukas, huwag muna, dalawa ulit.
08:07.0
Sa itlog, ang pinakamagandang luto kung kaya mo, hard-boiled egg. Diba? Kasi kung prito, pwede naman prito.
08:13.0
Diba? Kasi kung prito, pwede naman prito. Diba? Kasi kung prito, pwede naman prito.
08:15.0
O, piritong itlog. Kasi mantika eh. Diba? Ito ang pinaka-healthy sa lahat.
08:21.0
Yes. Kasi may nag-comment sa atin. Sila daw, ginisa lang nito. Tama po. Nilalagyan lang namin ng bawang sibuya. Broccoli.
08:31.0
Paminta. Pwedeng konting herbs. Yan. Kung ano yung mga dahong-dahong herbs ninyong tinuyo dyan sa bahay, pwede.
08:39.0
Mapaupo, mapasayote, patola. Kasi minsan, mahal din to.
08:44.0
So kung ano lang yung mura doon sa inyong palengke, yun lang. Wala nang sahog na mga baboy, baka.
08:51.0
Bawang, sibuyas, mga dahong-dahong herbs. Paminta.
08:56.0
Medyo mahal lang ang broccoli eh. Kung mahal ang broccoli, pwede cauliflower. Pero yan yung dalawang maraming pag-aaral na anti-cancer.
09:04.0
Like siya, may lahay si Doc Lisa ng breast cancer. May lahay sila sa amin. May lahay din ng cancer. So kailangan kukontrahin mo nito.
09:13.0
Pag maraming ka nitong mga gulay, kahit pa paano, yung mga nakatagong cancer cells natin, mananahimik lang, quiet lang kayo, huwag kayong magwawala.
09:22.0
Kasi pag nagwala yung cancer cells, lalaki ng lalaki, eh wala na. Nakakainin na tayo nun.
09:28.0
Ang pinakamura talaga, na halimbawa, yung mga pet child, lalo na ang kangkong, diniscuss ko yung kangkong. Pwede niyong i-research na na-upload ko na yun.
09:38.0
Yes, kangkong. Nakaplano na yan. Ngayong lunchtime, ako kangkong. Ganyang kalaking kangkong.
09:42.0
Sasabihin ko, konting mantika, walang butter, tsaka isang kanin. Yung protein ko, babawiin ko na lang mamaya.
09:49.0
Sa English yun, water spinach. So pag ni-research niyo spinach, siksik talaga sa nutrients, sa nutrisyon.
09:56.0
Tapos, syempre sa prutas, itong mga banana. Diba, lagi ko na kinukwento sa inyo. I-search niyo na lang. Lagi ako may saging para sa sakit sa tiyan, sa ulcer, inaantok, nahihilo sa school.
10:11.0
Hindi alam ang tamang sagot. Sa math, kain-kain ng saging.
10:15.0
Bago kayo mag-test, mag-saging muna.
10:17.0
Kailangan may energy. Ito kasi, matagal kang busog. Kahit kunyari, nalipasan ka o hindi ka makakain, ito matagal kang busog.
10:25.0
Pero pag kumain ka lang ng chocolate o yung mga candy, wala, hindi ka mabubusog.
10:31.0
Uminom ka sa basong soft drinks o chocolate drink, hindi ka rin mabubusog. Dito busog ka. Tsaka good for ulcer, nakatapal siya.
10:41.0
Sabi nga nung ating texture, sa mga malulubhang sakit, tamang pagkain.
10:47.0
Mas maganda sa malulubhang sakit, pwede pa ito. Like mga diabetes, baka biglang gumaling. I-check niyo. Sundin niyo lang ito, maraming gagaling. Sure ako.
10:57.0
Ito, apple. Mahal ba apple ngayon? Pampapayat. May mga murang mansanas. Lalo na ngayon, magba-bear months na.
11:05.0
May konti pa akong dagdag tip sa apple. Mas healthy itong red apple kaysa sa green.
11:11.0
Sa ubas, mas healthy yung maitim, yung black grapes or blue o violet grapes kaysa sa green na grapes. Pero pwede rin naman lahat.
11:22.0
Ito, favorite natin, piña. Yan. Diba? Pag kumain ka sa mga restaurant, pag kumain ka ng maraming karne, pagkatapos, piña.
11:34.0
Piña ang pang-tunaw. Pang-tunaw ng mga karne na kinain mo. Diba, Doc Lisa?
11:40.0
Sagana sa fiber. Na-discuss na po ni Doc Willie yan.
11:44.0
Kaya nga yung mga pagkain ay lagi hinahaluan ng piña. Anong mga luto?
11:48.0
Yes, lahat ng sweet and sour. Asado. Lahat yan, nilalagyan ng piña. Mga giniling.
11:56.0
Hamburger, lagyan mo ng piña. Hawaiian. Pizza, nilagyan mo ng piña. So, yung mga unhealthy, katulad ng hamburger, tsaka yung mga pepperoni, nahaluan nila dito.
12:10.0
Para kahit papano. May benepisyo. Ito, bawas cancer. Yung isa, dagdag sakit ulo.
12:17.0
Ngayon, ito ang pinakamasarap na merienda. Mani.
12:24.0
Mani, kasoy. Kasi, marami sa ating bansa. Mani, kasoy, pili.
12:29.0
Itong kinakain naming mani, walang asin. Unsalted siya eh. Hindi ko pinipili yung mga may asin. Kasi, sobrang alat yan eh. Ito, pinakamasarap. Oh, healthy.
12:40.0
Isang dakot lang po. Huwag pong isang plastic.
12:43.0
Hindi, pwede yan. Kahit marami-marami healthy ito. For protein, sigurado po yan.
12:49.0
Munggo rin. Very healthy. Diba? Dinescuss na ni Doc Lisa. Ano, 5 million views na. Dali lang, Doc Lisa. Dinescuss na ni Doc Lisa yung munggo tsaka mani. Bago kaya mag-isip na naman about arthritis, sinasabi ko nga sa inyo.
13:06.0
Magagalit ang rheumatology association.
13:08.0
Magagalit ang rheumatology association yan eh. Lagi nila sinasabi, huwag siraan ang munggo. Kasi, lagi talaga kami kumakain ng munggo, mani. Ang bawal lang kung may gout na mataas yung uric acid. Okay? Pacheck nyo yung uric acid nyo. Pero yung ordinary arthritis ng pagkaedad. Lahat kasi nagkakaedad may arthritis eh. So, hindi naman pwede lahat. Bawal munggo, bawal mani, bawal gulay.
13:33.0
Binago na po yan ang rheumatology. Pwede. Pwede na. Pwede na kumain.
13:37.0
Pwede na. Sa mga hindi mataas ang uric acid.
13:40.0
Sa mga ayaw kumain, comment po ninyo. Ano yung kinakain nyo? Sige nga. Ano ipapalit nyo? Kung meron ka ipapalit na mas maganda, okay. Pero kung ipapalit nyo sa akin adobo tsaka kanin, eh talo tayo doon.
13:54.0
Sa isda kasi, ito mahilig tayo sa tuyo. Diba? Daing. Masyado maalat po eh. Yung salt. Ang salt na kinakain ng kababayan natin, four times.
14:06.0
Four times higher than recommended. Ang recommended, ganito lang kadami. Sa Filipino intake, sobrang tayo alat talaga kumain. Kaya ang daming may sakit sa kidney.
14:17.0
Ang daming nagda-dialysis. Ang daming may problema talaga doon. So, diet, maraming gagaling. At wala nga akong sample. Pero yung avocado, sobrang healthy ang avocado. Okay? Good fats siya. Pampaganda. Yan ang gusto ng mga good fats. Pampaganda.
14:35.0
At para sa katawan. Ang daming benefits. Good oil siya eh. Wala lang akong sample ng mga omega-3 eh, Dok Liza. Opo. Omega-3 kung talagang wala tayo. Hindi, omega-3 yung mga isda na available. Like salmon. Wala tayong pangbili ng kapsula. Pwede po yung mga isda natin dito sa Pilipinas. Katulad ng mga galunggong, yung mga maliliit na tuna, tambakol. Yung maliliit lang po. Tapos ang gawin nyo na lang luto, paksiw, may sabaw, tinola.
15:05.0
Tapos ang gawin nyo lang ng sabaw, pinangat, steam, para mas healthy sa atin. Tapos mas mura-mura kung sa palengke natin, bibili nyo mga maliliit na isda. D-lease, maraming omega-3.
15:17.0
Yes. Tapos pag gagawa tayo ng sinigang, siyempre wala tayong choice. Bumibili tayo ng ready mix. Diba? Lahat kayo bumibili ng ready mix. Kahit kami rin eh. Diba? Lagi ng ready mix ngayon eh. Kung may ready mix na hinahalo, lagi ko sinasabi, kung hinahalo nyo isang sachet, ako kalahati lang.
15:35.0
Kalahati lang ilagay mo. Kung pansit, hindi nga healthy pa. Sige, kalahati. Kalahati lang nung alat. Diba hali medyo matabang? Ha?
15:44.0
Huwag nyo aalatan masyado kasi doon mag-uumpisa ang high blood, manas, sakit sa kidney, sakit sa puso. Tuloy-tuloy na yun eh.
15:54.0
Kaya huwag kayong magtaka kung bakit bata pa may sakit na kayo. Bakit bata pa may diabetes, may high blood na masakit na katawan. Eh, dito nga sa'ng kinakain natin eh.
16:04.0
Dati hindi ko rin alam. Ibig sabihin eh Dok, doon sa instant noodle, kalahati lang ng sachet ang ilagay mo sa tubig. Bawasan nyo na lang ng tubig. Sa sinigang mix, lagi ko sinasabi, kalahati lang.
16:16.0
Pero kung kaya nyo sariwang kamyas, tsagaan nyo na lang, batuan, sampalok eh, tsagaan natin magpiga. Okay. Tapos, syempre yung meron pang hidden salt eh. Maraming hidden salt. Ito nga yung inaaral natin.
16:33.0
Yung pag nagluto ka ng carne or isda na fresh, mababa ang asin. Pero pag ginawa mo ng ham, ginawa mo ng bacon, o tuyo o daing o hotdog, ang asin niya 100 times more. 100 times. Talagang sasobra ka. Pag nag-fried chicken tayo sa fast food, sobrang na-alat eh.
16:57.0
Kala mo lang hindi malalat, pero lampas-lampas na sarecommended na.
17:01.7
Kaya kakain sa labas, okay naman.
17:03.4
Paminsan-minsan lang.
17:05.1
Pero tatlong araw sa bahay nila.
17:07.0
Dok Liza, yung sa alat, paano bang tip natin?
17:09.7
Yes, sa alat, paggaling sa palengke tayo nagluto,
17:12.0
ang nalalagay nating asin,
17:13.6
example lang, mga 60 mg lang ng asin,
17:16.6
yung kasi titimplahan lang natin.
17:18.6
Alabawa, pritong manok natin,
17:20.4
o pritong pork chop natin.
17:22.1
Pero kapag bumili tayo sa fast food,
17:24.1
nagiging 1,000 mg na ng asin.
17:27.0
Hindi ko alam paano nila napapaalat masyadong.
17:29.2
Lahat na ng alat, pati betchin, pati herbs.
17:32.9
Ito medyo mahal, pero very healthy talaga siya.
17:37.0
Pag summer, murad, galing Baguio, bandang Ilocos.
17:42.1
Lahat ng berries.
17:43.5
Doon na lang tayo bibili kapag kamurahan.
17:47.0
Sobrang healthy talaga nito.
17:49.1
Strawberry, anti-cancer,
17:51.0
at marami talaga makukuha dito.
17:54.5
Tapos, i-add ko na rin,
17:56.5
share ko na rin sa inyo,
17:58.5
Actually, ayoko ito i-share eh.
18:00.5
Pero, minsan kasi nagkukulang ako ng kinakain.
18:04.2
Umiinom na rin ako ng supplement eh.
18:06.7
Diba, anong supplement iniinom ko?
18:08.7
Hindi ko papakita yung brand.
18:10.7
Pero ang iniinom ko, meron akong omega-3 eh.
18:15.5
Ang ginagawa ko, low dose eh.
18:17.5
Pag 3 times a day, iniinom ko lang once a day.
18:20.2
Hindi ko pinapakita yung brand.
18:22.2
Ganito itsura niya.
18:24.2
Wala po tayong ads.
18:26.2
Para lang ito sa akin.
18:27.4
Kasi, ito yung mga supplement na
18:29.4
top na proven eh.
18:31.4
Kahit kanino ninyo tanong pa na doktor
18:35.4
At ngayon, may bagong magandang
18:37.4
yung mga probiotics eh.
18:39.4
Usong-usong ngayon eh.
18:41.4
Yung probiotics, lactobacilli.
18:43.4
Hindi lang yan sa Yakult.
18:45.4
Hindi lang yan sa mga...
18:48.4
Yogurt, pwede na yun. Pero ilang milyon.
18:50.4
Meron ngayong bagong labas itong mga
18:52.4
billion na lactobacillus.
18:54.4
Billion na lactobacillus.
18:56.4
May kamahalan lang.
18:58.4
Nagtitake rin ako nito once a day.
19:00.4
Ito nagpagaling ng...
19:04.4
allergologist, di ba?
19:06.4
Allergologist, immunologist, dun sa nanay namin
19:10.4
Ito yung mga top na specialist natin.
19:12.4
Dati inisip ko, baka hindi naman maganda.
19:14.4
Pero, marami na pag-aaral.
19:16.4
Tsaka sa studies,
19:18.4
nakatop sila eh. Probiotics,
19:24.4
Sa vitamins, ako...
19:26.4
Kasi ganito naman kinakain ko.
19:28.4
Puro gulay naman. Kaya vitamins ko, bihira lang.
19:32.4
Pag may sakit lang.
19:34.4
Kung may sakit ako, minsan nagbabitamins ako.
19:36.4
O kunwari may sugat-sugat ka dito.
19:40.4
baka kulang ka sa vitamin B.
19:42.4
O ano yun, minsan dinadagdagan ko.
19:44.4
Pero otherwise, hindi ako gano'n
19:46.4
nagbabitamins. Ang dami pong nagtanong
19:48.4
pagkain daw ng fatty liver. Ito na po
19:50.4
yung dinidiscuss natin. Ito na pagkain ng fatty liver.
19:54.4
Arthritis. Alzheimer's.
19:56.4
Sakit sa puso. Ito din po.
19:58.4
Counted to lahat.
20:00.4
Ito rin. Lahat to pwede.
20:02.4
Ito, para hindi magbara.
20:04.4
Isulat nyo yung kinakain nyo. Huwag kayong
20:08.4
Kung sinangag o anumang kinain nyo.
20:10.4
Para alam natin kung
20:12.4
tama o mali. Ako kasi talaga
20:14.4
hilig ko talaga yung mga chips eh.
20:16.4
Yung potato chips. Gigil talaga ako dun eh.
20:18.4
Kaya lang, pagkakain ako
20:20.4
konti-konti lang. Kasi
20:22.4
yung mantika ang sobrang...
20:26.4
pwede kayo inin lahat.
20:28.4
Pag matanda. So, diet.
20:30.4
Pwedeng gumaling na kayo.
20:32.4
Gagaling ang sakit ninyo.
20:34.4
That's number one. Number two,
20:40.4
ang iniisip na exercise. Ito.
20:42.4
Itong mga gym natin. Iniisip na na exercise.
20:46.4
Yung magpapawis na isang oras.
20:48.4
Pwede yun. Okay yun.
20:50.4
Para sa mga healthy. Kung gusto nyo.
20:52.4
Pero merong exercise na mas maganda.
20:54.4
Diba? Ang exercise,
20:58.4
at maglalakad ka lang. Maglakad ka lang
21:02.4
Two minutes. Tayo ka lang
21:04.4
sa upuan mo. Maglakad ka
21:06.4
ng malayo. Lumabas ka ng isang floor.
21:08.4
Bumalik ka ulit. Okay?
21:10.4
Gawin mo mga limang beses o sampung
21:12.4
beses ang araw. Napakalaking
21:14.4
tulong na yan. Yung ilalakad
21:16.4
mo lang. Lakad ka ng lakad.
21:18.4
Bakit? Alam nyo naman. Diba?
21:20.4
Para hindi magbuo yung dugo
21:22.4
sa paa. Kung nagbuo yan,
21:26.4
Diba? Marami nagbubuo ang
21:28.4
dugo sa paa. Para hindi magmanas.
21:30.4
Diba? Para hindi magbara
21:32.4
itong mga ugat natin sa puso. May
21:34.4
konting. Pag pinagod mo siya ng
21:36.4
five minutes, kahit papano gagalaw-galaw
21:38.4
din siya. Diba? Para
21:40.4
yung dugo natin sa utak, mas
21:42.4
gumana din. Ito sa brain.
21:44.4
Ano ba? Alam nyo ano ang pampatalino
21:48.4
Bukod sa mani. Lakad.
21:54.4
estudyante, pag hindi alam yung
21:56.4
sagot. Diba? Ginagalaw-galaw yung paa.
21:58.4
Ganyan. Maglakad ka. Magjogging ka.
22:00.4
Maaalog yung ulo mo.
22:02.4
Gaganda yung circulation.
22:04.4
Gaganda yung daloy ng dugo sa utak.
22:08.4
Meron ka maaalala na nakalimutan mo.
22:12.4
Kaya yung mga may edad
22:14.4
na hindi gumagalaw,
22:16.4
yun na nga ang lahat ng problema.
22:18.4
Kung may edad, may sakit, hindi gumagalaw?
22:24.4
Yung tiyan, hindi gumagalaw.
22:28.4
Paano hindi gumagalaw?
22:30.4
Ano gamot sa constipation?
22:32.4
Bukod sa mga prutas, gulay.
22:34.4
Galaw-galaw. Diba?
22:36.4
Talon-talon. Exercise.
22:38.4
So yung exercise, ang gusto ko,
22:42.4
Hindi ko pinapayo yung magmarathon.
22:46.4
Maraming natitigok sa marathon.
22:48.4
Diba? Kung healthy ka, okay.
22:50.4
Pero ang point ko,
22:54.4
babalita, diba? Hindi healthy.
22:56.4
Nagmarathon 20 kilometers
22:58.4
tapos bumagsak. Sobra naman yun.
23:02.4
Pwede, gusto mo maglakad
23:04.4
2 kilometers kung kaya mo.
23:06.4
5 kilometers. Pero huwag naman yung
23:08.4
20, 40. Para lang yun
23:10.4
sa mga triathlete o talagang
23:12.4
atleta na Olympic.
23:14.4
Pero kung hindi tayo Olympic
23:16.4
atlete, doon na lang
23:18.4
tayo sa lakad-lakad.
23:22.4
Dieta, exercise number 3.
23:24.4
Para maalis ang mga sakit
23:26.4
natin, yung pagre-relax.
23:28.4
Ayan, si Doc Liza magaling
23:34.4
Manood lang kayo ng mga
23:36.4
tips ni Doc Willie, Doc Liza.
23:38.4
Kaya ginagawa kong masaya yung page natin.
23:40.4
Diba? Gusto natin masaya
23:42.4
yung page natin. Magdadasal pa lang.
23:44.4
Lagi. Positive quotes.
23:46.4
Huwag masyado tingnan yung
23:48.4
mga away-away. Kasi
23:50.4
kung puro away, sigawan,
23:54.4
Kahit kayo po eh.
23:56.4
Subukan nyo magalit o mainis.
23:58.4
Ano mararamdaman nyo? Diba?
24:00.4
Sasakit ang dibdib.
24:02.4
Diba? Sasakit ang ulo.
24:04.4
Sasakit ang tiyan.
24:10.4
Nagalit ka doon sa kapitbahay,
24:16.4
Bakit siya nauna? Ako na late?
24:18.4
Diba, Doc Liza? So, yung relax lang
24:20.4
pwede sa music, pwede sa
24:24.4
Masasayang panoorin.
24:26.4
Para maging masaya, ipapasok mo sa utak mo
24:28.4
yung masaya. Kung ipapasok
24:30.4
mo sa utak mo, ay itong
24:32.4
tao, magnanakaw. Itong tao,
24:34.4
salbahe. Itong ganyan.
24:36.4
Ito, yung kasalanan niya, inulit
24:38.4
niya. So, kung isang tao may
24:40.4
kasalanan sa'yo, may kasalanan siya. Diba? Kaya rin,
24:42.4
sinaktan ka niya. Lagi mo
24:44.4
iniisip. Iniisip mo na limang
24:46.4
beses. Hindi parang sinaktan
24:48.4
ka na niya na limang beses.
24:50.4
Diba? Iniwan tayo
24:52.4
nitong tao. Iniisip mo na iniisip.
24:54.4
Parang iniwan ka na limang beses.
24:56.4
Kaya kalimutan mo na yun.
24:58.4
Try mo ipasok. Iba. Iba.
25:00.4
Ipasok mo sa utak para ma-erase.
25:02.4
Kaya, Doc Liza, magaling ka dyan.
25:04.4
Bigyan mo yung mga mahihinit ng ulo.
25:06.4
Kasi maraming sakit doon nang gagaling.
25:10.4
ng mga kinahihiligan natin.
25:12.4
Katulad ng cooking, kung yun ang gusto
25:14.4
ninyo, o pag-aayos ng bahay.
25:18.4
Yung mga masasayang panoorin lang.
25:24.4
Huwag na po tayong manood nung mga
25:26.4
iyakang teleserye
25:28.4
o kaya naman yung mga
25:30.4
news na hindi magandang
25:32.4
makita. Kasi masakit
25:34.4
sa dibdib eh. Ayaw ko makita yung
25:36.4
misan, diba? Nakita nyo naman sa Facebook eh.
25:38.4
Kapag sinabi ng Facebook or
25:40.4
Youtube, huwag mo na panoorin, alam
25:42.4
mong may violence doon, diba?
25:48.4
tayo. Huwag na natin tignan. Kasi
25:50.4
pag pumasok sa utak mo, baka
25:52.4
ano pa maisip. Pero comedy pwede kasi
25:54.4
nga laughter is the best medicine.
25:58.4
exercise, three, relax.
26:00.4
Mag-isip kayo ng paraan.
26:02.4
Yung pag-travel, ito isang
26:04.4
tip ko sa inyo. Marami
26:08.4
pag naglakbay ay magiging
26:10.4
healthy, diba? Magiging
26:12.4
masaya. Actually, sa experience
26:16.4
okay sa akin mag-relax sa
26:18.4
bahay. Mas hindi ko gusto
26:22.4
lalo na yung mga nag-abroad.
26:24.4
Nakikita ko ang dami
26:26.4
ng kakasakit sa abroad. Yung mga
26:28.4
abroad, pagbalik nila dito, doon
26:30.4
naka-heart attack, doon
26:32.4
nagkaka-problema sa sakit. Paano?
26:34.4
Very stressful mag-abroad eh. Example
26:36.4
po, pumuntang Europe, pagbalik
26:38.4
back pain na, matinding back
26:40.4
pain. Nagpunta sa Hong Kong,
26:42.4
pagdating nilalagnat na. Kasi
26:44.4
sa kagustuhan, isulit
26:46.4
yung ibinayad talagang
26:48.4
almost 24 hours, pasyal
26:50.4
ng pasyal, imbis na mamahinga.
26:52.4
So, pagbalik, lahat na
26:54.4
ng pain, pumunta sa katawan.
26:56.4
Kasi ang hirap sa airport,
26:58.4
ang bigat ng binubuhat,
27:00.4
pagkain mo, bago. Diba?
27:02.4
Lugar mo, bago. Yung bacteria
27:06.4
lahat bago. Kung gusto
27:08.4
mo mag-abroad, yun talagang hindi
27:10.4
stressful. Kaya mas maganda dito na lang,
27:12.4
bakasyon na lang sa probinsya, mas
27:14.4
relaxed tayo. Hindi
27:16.4
yun lang pinapayo ko, kahit
27:18.4
sa mga may kaya. Kung
27:20.4
mag-vacation, gabi niyong relax.
27:22.4
Kasi marami akong alam, pagbalik
27:24.4
doon nagkaka-pulmonya,
27:26.4
heart attack, sakit sa likod,
27:28.4
doon naglalabasan yung mga...
27:30.4
Kasi stressful din yan eh.
27:32.4
So, pag-relax. And number four,
27:34.4
napakalaga, tulog.
27:36.4
Yan. Sapat na tulog,
27:38.4
seven to eight hours.
27:40.4
Paano ba matulog?
27:44.4
na-discuss na natin yan,
27:46.4
meron na rin tayong video sa
27:48.4
tamang pagtulog, para makatulog
27:50.4
ng maayos. Isa po sa tip
27:52.4
natin eh, kung pwede, huwag na tayo
27:54.4
matulog sa tanghali. Para pag
27:56.4
higa natin sa gabi, eh pagod
27:58.4
tayo. Talagang hanggang umaga,
28:00.4
masarap ang ating tulog.
28:02.4
Yung tulog, mas maganda
28:04.4
iniipon sa gabi. Mas maganda
28:06.4
pagod yung katawan. Tsaka, kung
28:08.4
meron kayong iniisip, may meeting,
28:10.4
gawin nyo mas maaga.
28:12.4
Pag gabi na, mas maganda
28:14.4
bawas na sa mga balitang,
28:18.4
Tapos, mas maganda mag-isip ka na lang ng
28:20.4
isang bagay na yung simple lang na
28:22.4
walang kabagay-bagay.
28:26.4
sa bawat gabi. Huwag nyo hong
28:28.4
babaguhin ng bago-bago ang inyong
28:30.4
schedule. Kung pwede, same time.
28:32.4
Meron hong explanation
28:34.4
dyan. Kasi yung body clock natin, sanay
28:36.4
siya na sa ganitong oras, aantara
28:38.4
natukin na kayo. Tsaka,
28:40.4
maganda, relax. Diba?
28:42.4
Comfortable yung kama.
28:44.4
Eh, ako hindi ako makakatulog pag hindi ako
28:46.4
naligo. Diba? Kung malakas,
28:48.4
kung okay kayo, wala namang masama. Maliligo
28:50.4
sa gabi. Kung yan ang
28:52.4
like ako, lagi sa gabi. Very refreshing,
28:56.4
po sa tao. Okay? So,
28:58.4
pagtulog, napakahalaga. Kung talaga
29:00.4
may insomnia, hindi kayo makatulog,
29:02.4
higa na lang. Higa na lang.
29:04.4
Baka marami kayong iniisip eh. Sigurado
29:06.4
marami kayong iniisip kaya hindi makatulog.
29:08.4
Gamot pampatulog,
29:10.4
hindi ko pinapayo eh.
29:14.4
pamparelax. Green tea,
29:16.4
Doc Lisa, very healthy. Pakita mo
29:18.4
yung green tea. So, ito yung
29:20.4
mga supplement na okay.
29:22.4
Sa araw po ito iniinom?
29:24.4
Sa araw. Pag gusto nyo makatulog,
29:26.4
chamomile tea. Chamomile tea ang pampatulog.
29:28.4
Itong green tea, anti-oxidant.
29:32.4
Pero sa akin, hindi ako masyado
29:34.4
sa green tea kasi pwede ako
29:36.4
mag-palpitate. Pero, anti-cancer.
29:40.4
Apat na yan ah. Dieta,
29:42.4
exercise, pang-relax,
29:44.4
pagtulog. Posible
29:46.4
mawala itong mga sakit nyo.
29:48.4
Baka ito lang ang solusyon. And number five
29:52.4
kailangan eh, meron din tayong
29:54.4
purpose sa buhay. Meron ka rin
29:56.4
ginagawa, meron kang passion,
29:58.4
meron kang gustong. Kasi
30:00.4
kung healthy ka naman, maayos naman ang
30:02.4
buhay mo, siyempre nakikita mo
30:04.4
naman yung paghihirap ng iba.
30:06.4
Yung pagtulong sa iba, may purpose
30:08.4
ka o pagtulong sa pamilya,
30:10.4
sa apo, magkakaroon
30:12.4
kayo ng purpose na mabuhay eh.
30:16.4
po yan. Yung mga taong
30:18.4
meron pang gagawin sa buhay,
30:20.4
meron siyang gusto gawin,
30:22.4
mas mahaba ang buhay niya. Kaya rin sasabihin mo,
30:24.4
gusto ko makita, ikasal
30:26.4
ang apo ko. Yung talagang
30:28.4
gagawin mo para maabot mo yun.
30:30.4
Gusto ko maabot itong isang
30:32.4
project yan para makatulong,
30:36.4
project. So, meron kang hinahabol.
30:38.4
Diba? Pero kung walang
30:40.4
hinahabol, lagi nalang
30:42.4
ano nalang, walang purpose sa
30:44.4
buhay, yun. Nadidepress,
30:46.4
nalulungkot, at mas maagang
30:48.4
nagkakasakit. Okay?
30:52.4
Lisa, para sa kababayan natin.
30:54.4
Tinad mga questions. Ayaw nila sabihin
30:56.4
yung kinakain nila eh. Yes. Guilty.
31:00.4
matulungan yung ating
31:02.4
sakit at maaaring gumaling pa tayo
31:04.4
sa ating mga sakit,
31:10.4
tamang tulog, at saka
31:12.4
kailangan maging masaya
31:14.4
tayo o may purpose sa ating
31:16.4
buhay. Gawin nyo lang itong apat,
31:18.4
tapos i-comment nyo, Dok, nawala yung
31:20.4
diabetes ko. Nabawasan
31:22.4
yung gamot ko sa high blood.
31:24.4
Yung ulcer ko nawala.
31:26.4
Yung stress ko nawala.
31:28.4
Imbis na atakihin next year, hindi siya
31:30.4
inatake, nabuhay siya ng added
31:32.4
10-20 years. Simple lang eh.
31:36.4
So, last na lang.
31:38.4
Itatanong nyo, eh ba't hindi tinuturo
31:40.4
yan? Alam nyo anong
31:42.4
problema? Hindi ito tinuturo sa medical
31:46.4
Sa medical school, hindi ito tinuturo eh.
31:48.4
Hindi gano'n nakafocus dito eh.
31:50.4
Ang focus sa mga...
31:52.4
Sa aral. Sa tableta at
31:54.4
sa ano, yun ang problema. Oo.
31:56.4
Pero sa atin, mas
31:58.4
mahalaga ito kasi ito yung kaya natin
32:00.4
ayusin at makakaiwas
32:02.4
tayo sa sakit, matutulungan pa
32:04.4
sa mga kababayan natin na libre
32:06.4
sa libring paraan.
32:08.4
God bless po. Pakilike, pakishare
32:12.4
makikinabang. Okay? Itag nyo
32:14.4
yung mga friends nyo at
32:16.4
itag nyo na rin yung mga kaaway nyo.
32:18.4
Diba? Total health tips naman eh.
32:20.4
Baka makatulong sa kanila.
32:22.4
Maging kaibigan kayo, diba? So,
32:24.4
magiging masaya kayong dalawa. Relax,
32:26.4
good sleep, haba pa buhay.
32:28.4
Okay? God bless po.
