01:07.1
So, because malapit ito sa Reed Bank, pag nagtayo ka ng outpost dito, you create an artificial island,
01:16.2
pwede mo bantayan yung Reed Bank kasi wala nang halos mas malapit pa dito.
01:23.1
Actually, yung Rosal Reef, mas malapit yun sa Reed Bank, about 50, 55 nautical miles.
01:30.2
Ito, 100 nautical miles.
01:32.8
Pero wala nang ibang mas malapit pa na pwede pagtayuan ng isla.
01:37.5
Ito yung dalawa na ang most ideal.
01:42.8
So, pag tinayuan ito ng isla ng China, pwede tayong iharas from here.
01:53.1
Try to get the gas sa Reed Bank.
01:56.6
Pero as you speak, sino ba yung merong control dito sa Sabina Shoal?
02:00.7
It's clearly within our exclusive economic zone po, ano?
02:03.9
Pero may control dyan nga yan?
02:07.6
Right now, we can go there.
02:12.5
Ando yung ating post guard.
02:15.3
Hindi naman sila tinataboy.
02:17.8
So, in effect, we control this right now.
02:23.1
pag wala yung post guard natin, dumadating yung mga Chinese maritime militia vessels,
02:29.7
tinatamba ka nilang ng mga coral debris para lumaki yung magkakaroon ng isla doon.
02:38.7
So, ang purpose nila is to turn this into an artificial island.
02:45.4
If that happens, ano yung implication po?
02:49.8
Let's talk about the implications for legally.
02:53.1
First of all, pag tinayo nila ng artificial island, that's against UNCLOS.
02:57.9
Kasi under UNCLOS, because that is our exclusive economic zone natin yan,
03:03.9
tayo lang pwede magtayo ng artificial island dyan.
03:07.3
Tayo lang pwede magtayo ng struktura dyan.
03:09.9
So, that's a violation by China kung tatayo sila ng artificial island dyan.
03:16.2
Second, problema, gagawin nila yung outpost to monitor kung anong ginagawa natin sa reed bank.
03:22.6
Kaya dyan, from there, gagawin ng station yan ng mga Coast Guard nila para pag andun tayo sa reed bank, itataboy tayo.
03:32.3
Malapit lang yan sa reed bank.
03:36.3
So, so far, ano po ba yung ano?
03:38.7
Gano ba ka-alarming yung findings po ng Philippine Coast Guard?
03:41.8
I think they presented this over the weekend, no?
03:44.7
Ano po ba yung medyo nakakabala dito sa findings ng Philippine Coast Guard?
03:48.8
Well, it shows that may intention yung China to...
03:52.6
create an artificial island dyan sa Sabina Shoal, Skoda Shoal, no?
03:58.7
So, dapat bantayan natin yan na hindi nila maitayo yung artificial island na gusto nila.
04:06.8
Kasi, pag natayoan yan, magkakaproblema tayo.
04:10.8
Malapit sila sa reed bank.
04:13.7
Pwede tayo iharas sa reed bank.
04:17.5
Kasi talaga hawak na naman, diba, militarize na naman ang China yung Mischief Reef, no?
04:22.6
I think dito, there's also such a plan to basically install military installations po.
04:29.4
Kasi ganyan ang ginawa nila sa Mischief Reef.
04:31.7
Sabi nila, fisherman shelter lang daw ang itatayo nila.
04:35.7
And ngayon, air and naval base.
04:37.5
The largest air and naval base ng China sa South China Sea, no?
04:41.3
So, ganyan din ang gagawin nila sa Skoda Shoal, Sabina Reef, Sabina Shoal.
04:50.5
Legally, ano po yung mga pwede natin gawin?
04:52.6
Kasi, in terms of ito dito, yung realities on the ground, diba, I think yung Coast Guard nagpadara ng largest vessel nila dyan.
05:01.1
But of course, you have to be consistent.
05:03.1
Pero legally, ano po yung options for the Philippines to stop this, this another blatant attack by China?
05:09.6
Well, three things, no?
05:12.1
We have to, kasi we have the right there, exclusive right to put up the artificial island.
05:18.5
So, ipadala natin yung Coast Guard natin.
05:20.8
Bantayan natin 24 hours.
05:23.8
Para hindi nila maitayo yung plano nila, yung artificial island.
05:28.2
Second, pwede tayo, we can bring the case sa, ano, on-close tribunal na sinira nila yung coral reef, no?
05:38.6
So, we will ask for damages.
05:40.6
Pumingi tayo ng mga danios, kasi sinira nila yan.
05:44.6
Napaka-importante yung mga coral reef for the fishery.
05:49.6
Kasi that's the breeding ground of fish.
05:54.5
And then third, we should have joint patrols with our allies, with the US in that area.
06:00.9
Para makita ng China na may, ang dami nating mga allied countries, no?
06:07.8
So, yung tatlong ngayon, yan ang i-recommend ko.
06:12.3
I think, diba nung huli po natin pag-uusap, Justice, meron din kayo mga recommendations or legal recommendations
06:17.3
when it comes to the destruction ng environment, marine environment.
06:23.5
Pag ganyan ba pa, nag-file ba tayo ng kaso?
06:25.4
Hiwa-hiwala yan in the same court?
06:28.2
Or it has to be in the...
06:29.9
Pwede naman natin isama lahat eh, into one case, no?
06:34.7
We can include everything, including yung sa Scarborough Shoal, isama na natin.
06:39.5
Pumingi tayo ng damages, no?
06:42.7
How soon should the Philippine government file this?
06:47.1
Well, we have to file that as soon as possible.
06:52.6
Yung DOJ, the DOJ is preparing, no?
06:58.7
The statement of claim.
07:01.8
Eh, kailangan kasi dyan may scientific basis ka.
07:04.5
Magkakaroon ka dapat ng marine research assessment kung sino yung sumira ng coral reef,
07:14.7
kung kailan, gano'ng kalaki.
07:16.7
So, kailangan magkakaroon ng assessment.
07:22.6
At ng mga, ano, impartial third-party consultants, no?
07:29.8
Ito po pala, Justice, no?
07:31.5
Kasi ito clear encroachment na naman sa ating Exclusive Economy Zone.
07:36.8
What if China succeeds in building an artificial island dito po sa Sabina Shoal?
07:43.7
Tapos, di ba, meron din silang binabalak din sa Ayungin Shoal.
07:48.7
Hindi ganito, nga rin, naipanalo natin yan, no?
07:51.0
Parang, in reality...
07:52.6
Pwede pa ba sila ma-itaboy dyan kung nagpayo na sila ng structure sa ating sariling Exclusive Economic Zone, po?
08:00.4
Well, kaya nga, dapat unahan natin, bantayan natin, we have to be present there 24 hours a day
08:07.5
para hindi, they don't have the chance to put up the structure, no?
08:12.7
Kasi, madaming gagawin yan, eh.
08:15.7
Magdadala ka ng mga sand, mga coral reefs,
08:21.2
para nagtatayo ka ng isang isla, eh.
08:25.1
Ganyan, ganyan kahirap din, eh.
08:27.4
Sa ilalim ng, in the seabed, yung foundation niyan, malawak, no?
08:33.6
Para hindi, hindi, hindi, hindi ma-dispersed ng mga alon.
08:41.3
Kailangan, parang pyramid yan ginagawa mo, eh.
08:44.8
So, dapat unahan natin, andun tayo.
08:46.8
We have to be vigilant.
08:49.3
Andyan tayo, 24 hours.
08:53.4
Pero legally, tayo po, bilang pasok po ito sa ating Exclusive Economic Zone,
08:58.3
ito, madalas po natin pag-usapan ito, ano, para lang ma-refresh yung memory natin, mga viewers,
09:03.2
ano ba yung mga pwede natin gawin dito sa Sabina Show?
09:06.8
Under international law.
09:08.6
Legally, we can file a case for damage to the marine environment.
09:16.1
Sorry po, in terms of exploiting it, kung baga kung China bawal dyan, tayo ba pwede ba natin siyang,
09:21.2
ah, gawa ng, ah, artificial island din?
09:25.4
Well, tayo, we have the sole exclusive right to put up an artificial island in our EEZ.
09:32.9
Pwede natin unahan, kaya lang, ah, magasto yan, no?
09:36.5
Ah, pero pwede tayo magtayo ng, ano, ah, ah, simple na struktura dyan, ah, parang, ah, stilt, parang nagtayo ka ng, ano,
09:46.0
ng, ah, gas platform.
09:50.5
pero may, ano, a little bit expensive dyan, no?